Οι αεροπειρατείες που συγκλόνισαν τον κόσμο

γράφει η Βασιλίνα Ριστάνη *

Συναγερμό σήμανε η CIA για ύποπτο Άραβα επιβάτη της Emirates, το βράδυ της 10ης Νοεμβρίου 2022, στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος». Οι πτήσεις προς Ντουμπάι και Νέα Υόρκη υποβλήθηκαν σε εξονυχιστικό έλεγχο από την Αντιτρομοκρατική και την Ασφάλεια. Η μία πτήση καθηλώθηκε στο αεροδρόμιο, ενώ η άλλη που είχε απογειωθεί επέστρεψε κατόπιν εντολής.

Δύο μαχητικά της Πολεμικής Αεροπορίας συνόδευσαν το αεροσκάφος πίσω στην Αθήνα. Οι ελληνικές Αρχές, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ανακοίνωσαν πως δεν εντοπίστηκε ύποπτο άτομο.

Τα μέτρα  των αεροδρομίων, βέβαια, δεν ήταν πάντα τόσο σκληρά όσο γνωρίζουμε σήμερα. Η αεροπορία άλλαξε για πάντα μετά την 11η Σεπτεμβρίου, την πιο τραγική αεροπειρατεία της ιστορίας.

• Διαβάστε επίσης: Ελληνική Πολεμική Αεροπορία: Οι Μοίρες της ερήμου

Η τρομοκρατική επίθεση αποτέλεσε σημείο καμπής, όχι μόνο για τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής αλλά και ολόκληρο τον κόσμο. Είναι, ωστόσο, μόνο μία από τις τελευταίες σε έναν μακρύ κατάλογο. Η «χρυσή εποχή της αεροπειρατείας» άφησε πίσω της πολύ φόβο, αίμα και πόνο.

TWA 847: Η μεγαλύτερη και πιο θεαματική αεροπειρατεία στον κόσμο – 1985

Η Trans World Airlines πετούσε από το Κάιρο προς το Σαν Ντιέγκο μέσω πολλών πόλεων. Όλα κυλούσαν ομαλά μέχρι τη μοιραία στάση στην Αθήνα καθ’ οδόν προς τη Ρώμη, αλλά δεν το γνώριζαν τότε. Η πτήση μόλις είχε προσγειωθεί στο Λος Άντζελες. Επιβάτες αποβιβάστηκαν και άλλοι, με μάτια ζαλισμένα, έμειναν στη σύντομη νυχτερινή πτήση για το Σαν Φρανσίσκο.

Οποιοσδήποτε κοιμόταν ήσυχα θα ξυπνούσε κατά την απογείωση. Για να ενισχύσει την ώθηση του αεροπλάνου, το Boeing 707 έριχνε νερό στους κινητήρες κατά την απογείωσή του. Το γεγονός αυτό του χάρισε το παρατσούκλι «Water Wagon». Το αποτέλεσμα στο εσωτερικό του αεροπλάνου ήταν βίαιο και θορυβώδες, παράγοντας ένα δυσοίωνο βαθύ βουητό.

Το σκοτάδι έπεσε στο εσωτερικό του σκάφους, καθώς οι αεροσυνοδοί έσβησαν σχεδόν τελείως τα φώτα. Ένας μελαχρινός άνδρας ακολούθησε τους αεροσυνοδούς. Κρατούσε ένα τυφέκιο Μ1 στο χέρι του. Ήταν γεμάτο. Η φωνή του πιλότου ακούστηκε από το μεγάφωνο: «Έχουμε έναν πολύ νευρικό νεαρό εδώ πάνω και θα τον πάμε όπου θέλει να πάει».

Οι αεροπειρατές, Mohammed Ali Hamadei και ένας άλλος τρομοκράτης, κράτησαν ομήρους τους 153 επιβάτες και το πλήρωμα του αεροπλάνου για 17 ημέρες. Η πτήση απομακρυνόταν όλο και περισσότερο από το Σαν Φρανσίσκο. Ανάγκασαν τον κυβερνήτη του αεροσκάφους να πηγαινοέρχεται αρκετές φορές μεταξύ Αλγερίας και Λιβάνου πριν προσγειωθεί στη Βηρυτό.

Κατά τη διάρκεια της αεροπειρατείας, οι εγκληματίες ξυλοκόπησαν αρκετούς από τους ομήρους και απείλησαν να τους σκοτώσουν αν δεν ικανοποιούνταν τα αιτήματά τους. Ποια ήταν αυτά; Η απελευθέρωση εκατοντάδων Λιβανέζων κρατουμένων από τις ισραηλινές φυλακές.

Ένας επιβάτης, ο 23χρονος δύτης του αμερικανικού ναυτικού Robert Dean Stethem, έχασε τη ζωή του. Άφησαν το πτώμα του στην πίστα του αεροδρομίου της Βηρυτού. Έπειτα από διαπραγματεύσεις, οι υπόλοιποι όμηροι τελικά ελευθερώθηκαν.

Air France 139: Η αεροπειρατεία που οδήγησε στη θρυλική «Επιχείρηση Εντέμπε» – 1976

Όλα ξεκίνησαν στις 27 Ιουνίου 1976, όταν 4 τρομοκράτες – δύο από το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και δύο από τη συμμορία Bader-Meinhof στη Γερμανία – αναλαμβάνουν δράση στη σύντομη στάση στην Αθήνα. Η πτήση είχε 246 επιβάτες, ανάμεσά τους 10 Έλληνες. Η αεροπειρατεία εκδηλώθηκε όταν το αεροσκάφος πετούσε πάνω από τη Κόρινθο.

Ο λόγος; Η απελευθέρωση 53 κρατουμένων συντρόφων τους στο Ισραήλ και άλλες χώρες – και 5 εκατομμύρια δολάρια. Οι αεροπειρατές χώρισαν τους περίπου 100 Εβραίους και Ισραηλινούς ομήρους από τους υπόλοιπους αιχμαλώτους. Οι μη Εβραίοι επιβάτες απελευθερώθηκαν. Απείλησαν ότι θα σκοτώσουν τους ομήρους, ενώ οδηγούν το αεροσκάφος στο Εντέμπε της Ουγκάντα.

Τέσσερα C-130,μεταφέρουν μία μαύρη Mercedes – όμοια με αυτή του δικτάτορα προέδρου της Ουγκάντα Idi Amin – και 100 κομάντος. Προσγειώνονται νύχτα στο αεροδρόμιο. Οι καταπέλτες των μεταγωγικών ανοίγουν και από το ένα C-130, βγαίνει η μαύρη λιμουζίνα. Οι αεροπειρατές πιστεύουν ότι πρόκειται για τον πρόεδρο της Ουγκάντα.

Οι 100 ισραηλινοί κομμάντος αποβιβάζονται αστραπιαία και κατευθύνονται σε χώρο του αεροδρομίου όπου κρατούνται οι όμηροι. Φωνάζουν στα εβραϊκά και στα αγγλικά στους ομήρους να καλυφθούν. Η μάχη αρχίζει. Τρεις άνθρωποι έπεσαν νεκροί από τα πυρά.

EgyptAir 648: Η αεροπειρατεία που κατέληξε σε μαζική σφαγή – 1985

Το βράδυ της 23ης Σεπτεμβρίου 1985, η πτήση 648 της EgyptAir από την Αθήνα προς το Κάιρο, απογειώθηκε όπως συνήθως. Τα πράγματα επρόκειτο να πάρουν μια φρικτή τροπή. Δέκα λεπτά μετά την απογείωση, τρία μέλη της παλαιστινιακής μαχητικής οργάνωσης Abu Nidal Organization πήραν τον έλεγχο του αεροπλάνου.

Άρχισαν να χωρίζουν τους Ισραηλινούς και Αμερικανούς επιβάτες από τους υπόλοιπους ομήρους. Στο αεροπλάνο βρισκόταν ένας Αιγύπτιος φρουρός ασφαλείας, ο οποίος πυροβόλησε έναν από τους τρομοκράτες πριν ανταποδώσει τα πυρά. Το περιστατικό προκάλεσε απώλεια πίεσης στην καμπίνα αναγκάζοντας τον κυβερνήτη να πραγματοποιήσει αναγκαστική προσγείωση στη Μάλτα.

Εκεί ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση της Μάλτας. Οι αεροπειρατές απείλησαν ότι θα σκότωναν ένα άτομο κάθε 15 λεπτά αν η κυβέρνηση δεν επέτρεπε τη διαδικασία ανεφοδιασμού προς τη Λιβύη. Όταν δεν εκπληρώθηκαν οι όροι, ο Ali Rezaq, ο οποίος έγινε ο επικεφαλής αεροπειρατής, σκότωσε πέντε άτομα, δύο Ισραηλινούς και τρεις Αμερικανούς.

Το συμβάν προκάλεσε την έντονη αντίδραση των δυτικών κυβερνήσεων. Μετά από σειρά διπλωματικών συνομιλιών με τη Μάλτα, έστειλαν εκπαιδευμένους από τις ΗΠΑ Αιγύπτιους στρατιώτες για τη διάσωση των ομήρων. Η αιγυπτιακή ομάδα επιτέθηκε άμεσα στο αεροπλάνο πυροδοτώντας υπερβολική ποσότητα εκρηκτικών.

Οι στρατιώτες πυροβόλησαν μέσα στο αεροπλάνο, σκοτώνοντας επιβάτες καθώς και τον συγκυβερνήτη. Η δίλεπτη μάχη ήταν ένα λουτρό αίματος. Συνολικά, κατέληξαν 60 άτομα. Ο Ali Rezaq είχε μεταμφιεστεί σε όμηρο και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο.

* Η Βασιλίνα Ριστάνη σπουδάζει στη New Media Studies