49 χρόνια από το Πολυτεχνείο και φοβάμαι για…

Κάθε πρωί ξυπνώντας συνηθίζω να ρίχνω μια γρήγορη ματιά στα νέα της ημέρας. Τελευταία, όμως, συχνά θυμάμαι τα λόγια του Σεφέρη: «Αὐτὴ ἡ ἀνωμαλία πρέπει νὰ σταματήσει»…

Συμπληρώνονται φέτος 49 χρόνια από τότε που συνέβη το τολμηρό, αλλά αυτονόητο για τη Δημοκρατία και την Ελευθερία· η Εξέγερση του Πολυτεχνείου είναι το πιο φωτεινό παράδειγμα που κρατά ζωντανό η Μεταπολίτευση.

Είναι οδηγός για όλους εκείνους που παραμένουν με τον τρόπο τους μαχητές, δεν εφησυχάζουν, ούτε συμβιβάζονται. Αντιθέτως, ελπίζουν – ή, πιο σωστά, έχουν πίστη, και γι’ αυτό και αγωνίζονται.

Είναι οδηγός για όσους ξέρουν πως, όλοι εκείνοι που πάλεψαν απέναντι στο απολυταρχικό καθεστώς της στρατοκρατούμενης δικτατορίας, διψούν για έμπρακτη δικαίωση μέσα από την προάσπιση των κοινωνικών κεκτημένων και τον διαρκή αγώνα για την πρόοδο της κοινωνίας.

Ποιας κοινωνίας όμως;

Φοβάμαι τους ανθρώπους που τότε κατακλύζονταν από θλίψη, οργή και απέχθεια προς το καθεστώς, και σήμερα συμβιβάζονται. Γιατί η συγκατάθεση είναι συνενοχή.

Φοβάμαι για τους ανθρώπους του καναπέ, που κρατούν στο ένα χέρι το smartphone, σερφάροντας και τελικά απορροφώντας αφιλτράριστη πληροφορία, και στο άλλο το τηλεχειριστήριο, εναλλάσσοντας διαρκώς το προσφερόμενο -συχνά αμφιβόλου ποιότητας- τηλεοπτικό περιεχόμενο.

Φοβάμαι για το σημερινό πανεπιστήμιο, από όποια σκοπιά και να το δεις. Από τη μία, αρκετοί πανεπιστημιακοί -πάλαι ποτέ κατεξοχήν πολιτικοποιημένοι και πρωτοπόροι της εξέγερσης- που σήμερα συμβιβασμένοι σιωπούν και, από την άλλη, το φοιτητικό «κίνημα». Τι γίνεται με τους σημερινούς νέους, οι οποίοι αγνοούν τους αγώνες του φοιτητικού κινήματος κατά την επταετή δικτατορία, και που ελάχιστα γνωρίζουν για την σύγχρονη ιστορία;

Αντιλαμβάνονται τελικά την εργαλειοποίηση αυτής της άγνοιας; Και τέλος το άσυλο. Με τον νόμο του 1982 ήρθε να εξυπηρετήσει τρεις συνταγματικούς σκοπούς: αυτόν της ακαδημαϊκής ελευθερίας, της ελεύθερης επιστημονικής αναζήτησης και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών.

Ήταν η ανάγκη της εποχής να λειτουργήσει το άσυλο που σήμερα έχει εκφυλιστεί και που αντί η λειτουργία του Ελληνικού Δημόσιου Πανεπιστημίου να προστατεύεται ουσιαστικά με σύγχρονες προοδευτικές πρακτικές, έρχεται συμβολικά (;) μια νομοθετική ρύθμιση για την «Κατάργηση Ασύλου και θεσμοθέτηση υποχρεωτικής πανεπιστημιακής φύλαξης για την εύρυθμη λειτουργία του πανεπιστημίου»…

Φοβάμαι για τη σημερινή δημοκρατία. Υποκλοπές και δημοκρατία είναι έννοιες ασύμβατες. Στους κόλπους της δημοκρατίας δεν χωράνε μέθοδοι οι οποίες ακυρώνουν το συνταγματικά κατοχυρωμένο, αναφαίρετο δικαίωμα της ιδιωτικότητας, οι οποίες μάλιστα υποσκάπτουν τα θεμέλιά της.

Και κάτι ακόμα ιδιαίτερα σημαντικό: η συγκέντρωση εξουσιών θυμίζει κυβερνήτη, κάτι που στην σύγχρονη Ελλάδα έχουμε να βιώσουμε από την εποχή του υπό σύσταση κράτους.

Τι είναι λοιπόν σήμερα το Πολυτεχνείο; Μήπως ημέρα προβληματισμού και, τελικά, αυτοκριτικής;

Για τους 24 αναγνωρισμένους, και τους πολύ περισσότερους μη αναγνωρισμένους νεκρούς, για τη δική μας γενιά, αλλά και για εκείνες που έρχονται οφείλουμε καθημερινά να παλεύουμε για μια κοινωνία διαφορετική απ’ τη σημερινή.

Για την κοινωνία που, βασισμένη σε γερά θεμέλια, θα υπηρετεί τα διαχρονικά δημοκρατικά ιδεώδη.

Για την εποχή που τα πρωτοσέλιδα δεν θα θυμίζουν εξευτελισμό της δημοκρατίας και της ανθρώπινης ύπαρξης…

Κι όσο είμαστε νέοι στην ψυχή, ξέρουμε πως αρκεί μια σπίθα για να ανάψει φωτιά.

Η Δρ. Ελισσάβετ Φελώνη είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής