Ενεργειακή κρίση: Πρόσω ολοταχώς για πράσινη ενέργεια – Ποιες ευρωπαϊκές χώρες πρωτοστατούν

Με ταχείς ρυθμούς προσπαθούν οι ευρωπαϊκές χώρες να στραφούν προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ιδιαίτερα την ώρα που ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει εκτοξεύσει στα ύψη τις τιμές πετρελαίου, φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος. Πλέον η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει μεταξύ άλλων να προχωρήσει σε μεγάλη αύξηση της παραγωγής ηλιακής και αιολικής ενέργειας όχι μόνο για να πετύχει περιβαλλοντικούς στόχους αλλά και για να μειώσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα την εξάρτησή της από τη Ρωσία.

Σε νέο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρεται τώρα ότι η ΕΕ πρέπει να βρει επιπλέον 210 δισ. ευρώ σε επενδύσεις τα επόμενα πέντε χρόνια για να καλύψει για τη σταδιακή κατάργηση των ρωσικών ορυκτών καυσίμων, ποσό που θα αφορά και την επιτάχυνση της μετάβασης στην πράσινη ενέργεια.

Διαβάστε επίσης: Ενεργειακή κρίση: Χώρες-μέλη της ΕΕ πιέζουν για μείωση του στόχου στο μερίδιο των ΑΠΕ

Ποιες χώρες ηγούνται

Ακόμη και πριν τον πόλεμο η στροφή των περισσότερων χωρών της Ευρώπης προς τις ανανεώσιμες πηγές ήταν μεγάλη. Τα πιο πρόσφατα συγκεντρωτικά στοιχεία που έχει η Eurostat δείχνουν ότι σε επίπεδο ΕΕ, το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην κατανάλωση ενέργειας αυξήθηκε σταθερά από 9,6% το 2004 σε 22,1% το 2020, υπερβαίνοντας έτσι τον στόχο που είχε τεθεί για εκείνο το έτος (20%). Το αυξημένο μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας το 2020 οφείλεται εν μέρει στη μείωση στην κατανάλωση ορυκτών καυσίμων που προκάλεσε η πανδημία COVID-19, όπως αναφέρεται.

Όσον αφορά συγκεκριμένες χώρες, η Σουηδία είχε μακράν το υψηλότερο μερίδιο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (60,1% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας), ακολουθούμενη από τη Φινλανδία (43,8%) και τη Λετονία (42,1%). Η Μάλτα (10,7%), το Λουξεμβούργο (11,7%) και το Βέλγιο (13,0%) κατέγραψαν τα χαμηλότερα μερίδια ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην κατανάλωση ενέργειας.

Οι διαφορές πηγάζουν από διακυμάνσεις στην πρόσβαση σε φυσικούς πόρους, όπως είναι η δυνατότητα κατασκευής υδροηλεκτρικών σταθμών και η διαθεσιμότητα βιομάζας. Επίσης στις ιδιαίτερες συνθήκες για εγκατάσταση αιολικών και ηλιακών πάρκων. Όλα τα κράτη μέλη αύξησαν το μερίδιό τους από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μεταξύ 2004 και 2020, ενώ δεκαεπτά έχουν τουλάχιστον διπλασιάσει το μερίδιό τους.

Ακόμη πιο φιλόδοξοι οι νέοι στόχοι

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει το 45% του ενεργειακού μείγματος της ΕΕ θα πρέπει να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2030, θέλοντας να ανεβάσει τον πήχη σε σχέση με τον τρέχοντα στόχο του 40% που προτάθηκε λιγότερο από ένα χρόνο πριν. Οι αξιωματούχοι θέλουν επίσης να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας κατά 13% έως το 2030 (σε σύγκριση με το 2020), σε σύγκριση με την τρέχουσα πρόταση για εξοικονόμηση ενέργειας κατά 9%.

Η σημασία του πολέμου στην Ουκρανία

Πολλά όμως θα κριθούν από τις εξελίξεις ειδικά στο μέτωπο του πολέμου της Ουκρανίας που έχει οδηγήσει σε ανεπάρκεια ενέργειας στην Ευρώπη, πολύ υψηλά κόστη και τελικά πολύ αυξημένο πληθωρισμό.

Οι χώρες της ΕΕ εξετάζουν το ενδεχόμενο να διατηρήσουν το στόχο για τις ανανεώσιμες πηγές στο 40% αντί να τον πάνε άμεσα στο 45% σύμφωνα με έγγραφο που επικαλείται το EURACTIV. Οι ιδιάζουσες συνθήκες θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ταχύτητα της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση της εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και τις χαμηλότερες τιμές ενέργειας.

Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εξετάζουν να μην προχωρήσει άμεσα η προσπάθεια της ΕΕ για αύξηση του στόχου για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της Ευρώπης στο 45%, αντικαθιστώντας τον με τον στόχο του 40% που συμφωνήθηκε από τις χώρες της ΕΕ τον Ιούνιο.

Η περιβαλλοντική οργάνωση WWF έχει αναφέρει ότι «Η αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο 45% έως το 2030 είναι η ευκαιρία μας να αντιμετωπίσουμε μια τριπλή κρίση ταυτόχρονα: την κλιματική κατάρρευση, την πρόσβαση σε ασφαλή ενέργεια και τη μείωση των τιμών της ενέργειας για τους καταναλωτές μεσοπρόθεσμα», σύμφωνα με το EURACTIV.

«Εάν οι κυβερνήσεις της ΕΕ είναι πραγματικά προσηλωμένες να λύσουν και τα τρία (θέματα), θα πρέπει να συμφωνήσουν σε αυτόν τον υψηλότερο στόχο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», αναφέρεται.

Σκληρό γεωπολιτικό πόκερ

«Είναι σαφές ότι πρέπει να βάλουμε ένα τέλος σε αυτή την εξάρτηση (από τη ρωσική ενέργεια) και πολύ πιο γρήγορα πριν είχαμε προβλέψει πριν από αυτόν τον πόλεμο», δήλωσε ο Φρανς Τίμερμανς, ο αξιωματούχος της ΕΕ που είναι υπεύθυνος για την πράσινη συμφωνία.

Για αυτό γίνεται έκκληση για εξεύρεση 210 δισεκατομμυρίων ευρώ για νέες ενεργειακές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των αιολικών πάρκων και των ηλιακών συλλεκτών, την ώρα που η ΕΕ ξοδεύει 100 δις ευρώ ετησίως για ρωσικά ορυκτά καύσιμα.

Πιο γρήγορη πλέον η απόσβεση των ΑΠΕ

Η άνοδος των τιμών spot στην ηλεκτρική ενέργεια στην Ευρώπη μείωσε την περίοδο απόσβεσης των επενδύσεων που απαιτούνται για αιολικά και ηλιακά έργα από 11 χρόνια σε λιγότερο από ένα έτος σύμφωνα με στοιχεία από την Balkan Green Energy News. Οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αυξάνονται και φέτος θα μπορούσαν να ξεπεράσουν αυτές στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου για πρώτη φορά.

Το επενδυτικό αφήγημα της αιολικής και ηλιακής ενέργειας αλλάζει καθώς πιθανές περίοδοι απόσβεσης ακόμη και κάτω του έτους θα μπορούσαν να ξεκινήσουν έναν αγώνα δρόμου για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αποκλειστικά με βάση τα οικονομικά του έργου, σύμφωνα με την έρευνα που εκπονήθηκε από τη Rystad Energy, όπως αναφέρεται.

Οι αποδόσεις επενδύσεων των ηλιακών φωτοβολταϊκών και των αιολικών έργων βασίζονταν μέχρι στιγμής κυρίως σε επιδοτήσεις, για παράδειγμα τιμολόγια τροφοδοσίας, και τα πρόσφατα ζητήματα της αλυσίδας εμπορευμάτων και εφοδιασμού απειλούσαν να επιδεινώσουν τα πράγματα.

Ωστόσο, η ανάλυση της Rystad Energy καταδεικνύει ότι οι τρέχουσες τιμές spot στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο θα οδηγούσαν σε αποπληρωμή έργων ΑΠΕ 12 μηνών ή λιγότερο.

Στην έρευνά της, η Rystad Energy χρησιμοποίησε ως σημείο αναφοράς φωτοβολταϊκό έργο παραγωγής 250 μεγαβάτ (MW) και το μοντελοποίησε στη Γερμανία. Με μακροπρόθεσμη τιμή ηλεκτρικής ενέργειας 50 ευρώ ανά MWh, η αναμενόμενη περίοδος απόσβεσης είναι 11 χρόνια, αναφέρεται. Όμως οι τιμές αυτές έχουν πλέον αυξηθεί πολύ κι έτσι οι χρόνοι μειώνονται.