Πρόωρα μωρά: Σώζοντας τη ζωή, πριν ακόμα γεννηθεί

Γράφει ο Πέτρος Νικολαΐδης*

Κάθε μέρα είναι ένας αγώνας για να φθάσεις πρώτος! Αυτή τη φράση την ακούς συχνά από πρωταθλητές. Στη ζωή όμως για να γεννηθείς γερός κι υγιής, πρέπει να φθάσεις απλά στην ώρα σου. Και μπορεί τα πρόωρα νεογνά να  αποδεικνύονται πραγματικοί μαχητές, η δική μας αποστολή όμως, όλων εμάς (Περιγεννητιστών, Ερευνητών, Καθηγητών Γενετικής, Γυναικολόγων-Μαιευτήρων εξειδικευμένων στην Εμβρυομητρική Ιατρική) είναι να μη χρειαστεί να δώσουν ποτέ αυτή τη μάχη.

Γράφω για την προωρότητα και τα βρέφη που βιάστηκαν να γεννηθούν, έτσι όπως τη ζω, την αντιμετωπίζω και τη μελετώ καθημερινά υπό το κράτος τόσων κυήσεων που ενώ κυλούσαν αρμονικά ενίοτε, ακόμα και στο β΄ τρίμηνο, μας έδειξαν το άλλο τους πρόσωπο. Ο αγώνας που δίνεται σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι να κρατηθεί, με ασφάλεια και για τους δύο, όσο περισσότερο γίνεται το έμβρυο μέσα στη μήτρα της μητέρας προκειμένου να ωριμάσουν οι πνεύμονες… και τα υπόλοιπα όργανα.

Η αλήθεια των αριθμών

1 στα 10 παιδιά γεννιέται πρόωρα στην Ελλάδα. Πρόωρο θεωρείται το νεογνό που θα γεννηθεί πριν συμπληρωθεί η 37η εβδομάδα κύησης. Κι εδώ όμως υπάρχουν διαβαθμίσεις:

·         Οριακά πρόωρο θεωρείται το νεογνό που γεννιέται μεταξύ της 32-37ης εβδομάδας

·         Υψηλού βαθμού πρόωρο μεταξύ 28-32ης εβδομάδας

·         Ακραία πρόωρο πριν από την 28η εβδομάδα

·         Σε βιώσιμα πλαίσια μεταξύ 24-25ης εβδομάδας

Αγώνας επιβίωσης & Περιγεννητική φροντίδα

Τι σημαίνει αυτό; Ότι όποιο κι αν είναι το αίτιο της προωρότητας (προεκλαμψία, υψηλή πίεση, διαβήτης, ηλικία, βάρος, ιστορικό προηγούμενων γεννήσεων, κατάχρηση ουσιών από μέρους της μητέρας, πολύδυμη κύηση, ή απλά το διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ των 2 τοκετών, ή κάποια άλλη, άγνωστη αιτία) ο στόχος και η ανθρώπινη προσδοκία είναι η εγκυμοσύνη να εξελιχθεί ομαλά και το βρέφος να γεννηθεί τελειόμηνο.

Κι αυτό προϋποθέτει ένα ειδικό καθεστώς συνεργασίας και εμπιστοσύνης. Αφού λοιπόν, μελετηθούν κι αξιολογηθούν όλες οι παράμετροι του περιστατικού, απαιτείται διεξοδική ενημέρωση του ζευγαριού και ψυχολογική υποστήριξη, συνεργασία με άλλους επιστήμονες, ένστικτο και πείρα. Χρειάζονται ειδικές τεχνικές και εξατομικευμένη αγωγή του κάθε περιστατικού για να αποτραπεί ένας πρόωρος τοκετός.

Προσωπική μαρτυρία

Συνήθως, η 1 στις 5 κυήσεις που αναλαμβάνω, αποδεικνύεται μια κούρσα ενάντια στον χρόνο. Μια ιατρική πρόκληση και ταυτόχρονα μια στρεσογόνο εμπειρία (ιδίως για τους γονείς),  χάρη των οποίων πρέπει να γίνεσαι ιδιαίτερα κατανοητός κι ανθρώπινος (σαν να πρόκειται για το ίδιο σου το παιδί)… Γιατί, το να αντιμετωπίσεις το έμβρυο ως έναν μικρό ασθενή μέσα στη μήτρα της μέλλουσας μητέρας, παρακολουθώντας το με επισταμένους και διεξοδικούς υπερηχογραφικούς ελέγχους και κάνοντας τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις της εγκύου (έλεγχος για λοιμώξεις, μέτρηση μήκους τραχήλου της μήτρας) ή χορηγώντας της κορτικοστεροειδή, αν χρειαστεί προκειμένου να τονωθεί η αναπνευστική λειτουργία του πρόωρου νεογνού, πιστέψτε με, δεν αρκεί.

Καταγράφω εδώ ένα περιστατικό, όπως το θυμάμαι, για να εξηγήσω γιατί:

Πριν 20 περίπου χρόνια, παρακολουθούσα μια έγκυο σε μια κύηση όπου όλα έβαιναν κατ’ ευχήν. Ώσπου ξαφνικά, στην 20η εβδομάδα, έχουμε ρήξη υμένων και συσπάσεις τοκετού.

Γίνεται εσπευσμένα εισαγωγή στο νοσοκομείο, ενώ δεν υπάρχει καθόλου αμνιακό υγρό για το έμβρυο και η μητέρα κινδυνεύει με σηψαιμία. Οπότε φέραμε έναν ειδικό καθετήρα, με δυο μπαλονάκια στις άκρες. Και κάθε μέρα γεμίζαμε τη μήτρα με καθαρό ορό εμπλουτισμένο με τριπλά αντιβιοτικό σχήμα. Κάθε 2 μέρες αλλάζαμε το υγρό και το αναλύαμε. Καταφέραμε έτσι να κερδίσουμε 3 ολόκληρες εβδομάδες. Υπό το κράτος ενός πανικού, για να μην πω, επίθεσης από το νοσοκομείο που ήταν εξαιρετικά επιφυλακτικό ως προς την  εξέλιξη του περιστατικού, αλλά με την εμπιστοσύνη των γονιών και την ηρεμία της γνώσης ότι αυτή είναι η καλύτερη εναλλακτική.

Την 24η εβδομάδα έγινε ο τοκετός. Το βρέφος, αγόρι, ζύγιζε 480 γραμμάρια και το αναπνευστικό του σύστημα ήταν ώριμο πλέον να λειτουργήσει στην εξωμήτριο ζωή, όχι όμως χωρίς υποστήριξη μετά τη γέννηση. Παρέμεινε 3 ½ μήνες στη ΜΕΝΝ (Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών) με το ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικά να το φροντίζει και να το αγκαλιάζει και τους γονείς του να το επισκέπτονται καθημερινά και να του πηγαίνουν μητρικό γάλα. Με τις φωτογραφίες όλων αυτών των παιδιών που μπήκαν στη θερμοκοιτίδα και δίπλα τη φωτογραφία τους, πώς μεγάλωσαν μετά. Με πίστη και με χαμόγελο. Κι όταν βγήκε, κι επέστρεψε σπίτι του αναπτύχθηκε φυσιολογικά όπως όλα τα παιδιά.

Εκείνη την εποχή, περιστατικά όπως αυτό που καταγράφηκε στη διεθνή βιβλιογραφία, ήταν ζήτημα αν είχαν ένα ποσοστό 15% επιβίωσης. Η πολύχρονη εμπειρία μου όμως στην Εμβρυομητρική Ιατρική και τις Κυήσεις Υψηλού Κινδύνου στο Imperial College του Λονδίνου, και η  συνεργασία με μια ομάδα διακεκριμένων επιστημόνων (καρδιολόγων, διατροφολόγων και νεογνολόγων) και η διαρκής παρουσία της άμεσης συνεργάτιδάς μου, μια από τις πιο εξειδικευμένες μαίες διεθνώς σ’ αυτό το θέμα, Λαμπρινής Παλληκαρά με έκανε να πιστέψω ότι θα προλάβω και θα αποτρέψω μια τόσο άκαιρη γέννηση, εξασφαλίζοντας ένα υγιές και γερό παιδί. Σώζοντάς του τη ζωή.

Βιογραφικό

*Ο Πέτρος Νικολαΐδης είναι Ειδικός Προγενετιστής, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος εξειδικευμένος στη Γενετική, Ιατρική Εμβρύου, Κύηση Υψηλού Κινδύνου & VBAC (Φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική) στο καλύτερο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, το Imperial College, όπως και στη Λαπαροσκοπική χειρουργική, και τη διάσημη μέθοδο κολπικής αναζωογόνησης με ραδιοσυχνότητες, THERMIva®).

Μετά τις σπουδές του στην Αγγλία, ο Πέτρος Νικολαΐδης επέστρεψε στην Αθήνα, όπου ίδρυσε και διηύθυνε στο Μαιευτήριο «Μητέρα», την πρώτη «Μονάδα Ιατρικής Εμβρύου» στην Ελλάδα. Στη μονάδα αυτή, που έγινε κέντρο αναφοράς στη χώρα μας, ο Π. Νικολαΐδης εφάρμοσε για πρώτη φορά τα διαγνωστικά πρωτόκολλα της νέας επιστήμης, χρησιμοποίησε τον όρο «Ιατρική Εμβρύου» και εισήγαγε πρώτος όλες τις νέες προγεννητικές εμβρυϊκές εξετάσεις (Αυχενική Διαφάνεια, Β΄ Επιπέδου, Doppler).

Από το 2002 ο Πέτρος Νικολαΐδης είναι Καθηγητής Μαιευτικής και Γενετικής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.