To ΕΜΣΤ διοργανώνει το συμπόσιο Πέρα από το Κράτος

Το ΕΜΣΤ οργανώνει το συμπόσιο Πέρα-από-το-Kράτος με το οποίο ολοκληρώνεται η έκθεση Statecraft: Διαμορφώνοντας το κράτος.

Το συμπόσιο συγκεντρώνει καλλιτέχνες, επιμελητές, συγγραφείς, νομικούς, πανεπιστημιακούς και ακτιβιστές προκειμένου να διερευνήσει τις διασταυρώσεις της τέχνης και της πολιτικής της χειραφέτησης, της τεχνολογίας και της νομικής επιστήμης ώστε να οραματιστούν το κράτος αλλιώς, να διεκδικήσουν εκ νέου τα εργαλεία της κατασκευής του και να συζητήσουν τον αυξανόμενο αυταρχισμό, την παγκόσμια επισφάλεια και την κλιματική καταστροφή.

Η πρώτη συνεδρία πάνελ, με τίτλο «Κράτη χωρίς κρατική υπόσταση», αναλαμβάνει μια κριτική του κράτους και των πατριαρχικών και εθνικιστικών νοοτροπιών του, αναδεικνύοντας σύγχρονες οικολογίες μιας πολιτικής χωρίς κράτος και του πολιτισμικού φαντασιακού της. H δεύτερη συνεδρία, με τίτλο «Κολεκτιβοποιήσεις», αναλύει τη νεοφεουδαρχική τάξη των εταιρειών των τρισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως η Google και η Meta, και οραματίζεται μορφές κολεκτιβιστικών ψηφιακών κοινοτήτων. Το τρίτο πάνελ, με τίτλο «Υπερεθνικές Ενώσεις», αμφισβητεί τις πολιτικές του απομονωτισμού και προσπαθεί να φανταστεί πώς μια πανευρωπαϊκή και υπερεθνική πολιτική θα μπορούσε να δράσει στην κλίμακα των κρίσεων που αντιμετωπίζουμε συλλογικά σήμερα.

Μεταξύ των συνεδριών θα λάβουν χώρα δύο περφόρμανς από τους VASKOS και τον Urok Shirhan υπό τον τίτλο «Πέραν-του-Εθνικού-Ύμνου», οι οποίες εξερευνούν τις αφηγηματικές και ηχητικές δυνατότητες ενός μελλοντικού πέρα-από-το-κράτος.

Η σύνθεση του συμποσίου βασίζεται σε ένα τρίπτυχο έργων του Jonas Staal – New World Summit, Collectivize Facebook και New Unions – τα οποία απλώνονται και διαπλέκονται μεταξύ τους στους δύο ορόφους της έκθεσης Statecraft, την οποία έχει επιμεληθεί η Κατερίνα Γρέγου.

Ο Θεόφιλος Τραμπούλης, Σύμβουλος εκδόσεων του ΕΜΣΤ, μίλησε στο in για την σπουδαία αυτή έκθεση.

Τo Σάββατο αυτό πραγματοποιείται στο ΕΜΣΤ το συμπόσιο «Πέρα από το Κράτος». Τι σημαίνει αυτός ο τίτλος εικαστικά και πώς συνδέεται με την έκθεση Statectaft;

H έκθεση Statecraft: Διαμορφώνοντας το κράτος η οποία ολοκληρώνεται την Κυριακή 17/11 είναι μια έκθεση για τις διαδικασίες συγκρότησης του έθνους κράτους, για την γραφειοκρατία και την γλώσσα, για την καταστολή και τους αποκλεισμούς, για τους τρόπους με τους οποίους το κράτος παρέχει ή ανακαλεί τα δικαιώματα της πολιτειότητας και του ανήκειν. Ο τίτλος του συμποσίου Other than Statecraft, o oποίος δανείζεται το όνομά του από τα έργα με τα οποίο ο εμπνευστής του συμποσίου, ο ολλανδός καλλιτέχνης Jonas Staal, συμμετέχει στην έκθεση, έχει λοιπόν διπλή σημασία. Αφενός, τώρα που τελειώνει η έκθεση, η οποία έδωσε τον λόγο στην τέχνη για να μιλήσει για το κράτος, σημαίνει να επιστρέψουμε στα έργα της και να απελευθερωθούμε από αυτά, να σκεφτούμε με άλλα εργαλεία το κράτος, να σκεφτούμε πέρα από την έκθεση. Αφετέρου, σημαίνει, σε πολιτικό επίπεδο πια, να αναρωτηθούμε αν μπορούμε να σκεφτούμε πέρα από το κράτος και την ιστορική του κατασκευή νέους τρόπους συνύπαρξης και οργάνωσης του δημόσιου βίου σε μια εποχή που τα προβλήματα, όπως η κλιματική καταστροφή ή οι μετακινήσεις των πληθυσμών, υπερβαίνουν όσα μπορεί ένα κράτος να λύσει μόνο του και σε μια εποχή που η τεχνολογία, όπως αυτή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, καθιστά τον δημόσιο χώρο και την δημόσια σφαίρα διαβούλευσης της δημοκρατίας παγκόσμια και υπερεθνική.

Πώς – κατά τη γνώμη σας – διασταυρώνεται η τέχνη με την πολιτική χειραφέτηση;

Δεν θα χρησιμοποιούσα τον όρο πολιτική χειραφέτηση γιατί υπονοεί πως κάθε πολιτική σκέψη είναι κατ’ ανάγκη μια πράξη χειραφέτησης ή ότι αποσκοπεί στην χειραφέτηση. Αναμφίβολα όμως ένα μεγάλο μέρος της σύγχρονης τέχνης απορρέει από την πολιτική σκέψη και προσπαθεί να την διαμορφώσει, επιδιώκει την πολιτική επαγρύπνηση και θεωρεί την ίδια την καλλιτεχνική χειρονομία μια πολιτική πράξη. Προσωπικά, με ενδιαφέρουν περισσότερο τα πολιτικά έργα που κάνουν την πολιτική σκέψη μορφή, που δεν δηλώνουν ευθέως πως είναι πολιτικά αλλά ανοίγονται και σε άλλες αναγνώσεις, πολλές φορές μάλιστα κρύβοντας από τον βιαστικό θεατή τις πολιτικές τους διαστάσεις. Πάντως, για να αναφερθώ στην επικαιρότητα, υπάρχει και άλλος ένας τρόπος με τον οποίον η τέχνη διασταυρώνεται με την πολιτική σκέψη, είναι εκείνες οι απελευθερωτικές συχνά στιγμές που η πολιτική πράξη βάζει στον κέντρο της τα έργα τέχνης, συχνά καταστρέφοντάς τα, επιβεβαιώνοντας έτσι την συμβολική αξία που έχει η τέχνη για ένα σύστημα τάξης και εξουσίας, εννοώ πως μια συμβολική πράξη καταστροφής ενός έργου, είναι μια μετωνυμική πράξη καταστροφής του πολιτικού συστήματος που το δημιούργησε. Δεν έχω στο μυαλό μου μόνον την αποκαθήλωση των αγαλμάτων που βλέπουμε συχνά ως μέρος κινημάτων όπως το Black Live Matters, αλλά και τις επιθέσεις σε αριστουργήματα από περιβαλλοντικούς ακτιβιστές, που εγείρουν συχνά λίγο υποκριτικά επιφωνήματα αγανάκτησης.

Πώς μπορούμε να διεκδικήσουμε -μέσω της τέχνης- ένα νέο κράτος;

Η τέχνη είναι ένα εξαίσιο και διαρκές μάθημα αγωγής του πολίτη.