Η γενιά τους

Μία μέρα μετά την επέτειο της ηρωικής εξέγερσης του Πολυτεχνείου, για άλλη μία φορά η συζήτηση στα κοινωνικά δίκτυα πια κινήθηκε πάλι στο γνωστό: στη Γενιά του Νοέμβρη. Οχι πάντα καλοπροαίρετα, σχολιάστηκε και κατακεραυνώνεται η γενιά αυτή από τους γνωστούς αναθεωρητές της Ακροδεξιάς ως γενιά που εξαργύρωσε, που κυβέρνησε, που ξεπουλήθηκε, που διέλυσε την Ελλάδα ή ακόμη και τη χρεοκόπησε. Τα τελευταία χρόνια αυτές οι αναγνώσεις έχουν ζωντανέψει πλάι στις άλλες, αθωωτικές της χούντας επίσης, που θέλουν το τριήμερο του Πολυτεχνείου του ’73 να είναι υπεύθυνο για τη χούντα του «αόρατου» Ιωαννίδη και τη διχοτόμηση της Κύπρου (μήπως και για την κλιματική κρίση;).

Καμία γενιά δεν έχει ακούσει ποτέ τόση κριτική και καμία δεν έχει δεχθεί τέτοια παραχάραξη στη συμβολή και στην παρουσία της στη νεότερη Ιστορία. Αν, όπως λένε, οι γενιές ενοποιούνται κάτω απ΄ τα μεγάλα γεγονότα, αυτό και μόνον ως στοιχείο μάς κάνει να μιλήσουμε γενικά για γενιές. Κι αυτό αφού στην αντιδικτατορική πάλη – που κορύφωσή της ήταν η Νομική και το Πολυτεχνείο και η άγρια καταστολή του –  συμμετείχαν και προηγούμενες γενιές. Για παράδειγμα, η ήδη ψημένη γενιά των Λαμπράκηδων, η νεολαία που εξεγέρθηκε κατά της Αποστασίας και που ζήτησε με ένταση και διάρκεια δημοκρατία στα Ιουλιανά. Οι άνθρωποι που είδαν τον Σωτήρη Πέτρουλα να πέφτει νεκρός από την Αστυνομία στην Εδουάρδου Λω το 1965 ένιωσαν εκ νέου το χρέος να μη συναινέσουν στην άθλια χούντα των συνταγματαρχών και πολλοί εξ αυτών βασανίστηκαν ή φυλακίστηκαν την περίοδο 1967-74.

Το Πολυτεχνείο είχε ως δυναμικό νου τη γενιά των 20άρηδων-25άρηδων εκείνου του Νοέμβρη, αλλά ήταν και το αποτέλεσμα της συνάντησης πολλών γενεών στο προαύλιο, στα σκαλάκια του ιδρύματος ή έξω στον δρόμο και στα οδοφράγματα μέχρι την Ομόνοια.

Η στόχευση βέβαια σε μία και μόνο γενιά και η γνωστή άδικη κατηγορία της εξαργύρωσης έχουν και ιθύνοντα νου και σχέδιο όλα αυτά τα χρόνια. Και είναι άδικη γιατί είναι σαν να λες πως ένα 20χρονο παιδί που παίζει τη ζωή του κορόνα – γράμματα μπροστά σε ένοπλους και τανκς το κάνει γιατί ξέρει πως μετά θα πάρει ένα υπουργείο, μια καλή θέση στο Δημόσιο.

Και είναι άδικη η επίθεση σε αυτή τη γενιά που σήμερα εβδομηνταρίζει ή και ξεπερνά τα εβδομήντα γιατί η Μεταπολίτευση και η στερέωση της δημοκρατίας πάλι με αγώνες που συνεχίστηκαν επιτεύχθηκαν. Και πάλι όλα αυτά τα κεκτημένα ποτέ δεν είναι και ποτέ δεν υπήρξαν δεδομένα. Πάντα οι δυνάμεις της υπονόμευσης της δημοκρατίας καραδοκούν και συχνά η δική τους παρουσία περνά και από την αποδόμηση εκείνων των αγώνων και αντιστάσεων.

Τα τελευταία χρόνια το πρωτόγνωρο είναι πως η γραφική ανάγνωση των ακροδεξιών για το Πολυτεχνείο τέμνεται με πιο «μοντέρνες» προσεγγίσεις γι’ αυτό. Πλάι σε αυτές και η μόνιμη επωδός για την «ξεπουλημένη γενιά» και συνήθως από ανθρώπους που ήταν απόντες. «Μια γενιά εγγράφεται ως κοινωνική και πολιτισμική πολύμορφη δύναμη μόνο μέσα από την ταύτισή της με μια εποχή, με το συλλογικό πάθος μιας «οριακής και μόνο στιγμής». Αμέσως μετά κάθε γενιά γίνεται ευτυχώς «κομμάτια και θρύψαλα». Γιατί διακτινίζεται, δικτυώνεται, διασπάται, στροβιλίζεται και μετασχηματίζεται μέσα στην κοινωνία. Γιατί παύει να αναφέρεται σε κοινούς χρόνους, σε κοινούς τόπους και σε κοινά βιώματα, σε κοινές ιδέες και ουτοπίες εφ’ όρου ζωής», είπε ο Κώστας Λαλιώτης στην πρόσφατη παρουσίαση του νέου βιβλίου του Μίμη Ανδρουλάκη «Οταν σβήσουν τα φώτα».

Δυστυχώς κάθε γενιά θα βγάζει πάντοτε τους απόντες. Ευτυχώς και εκείνους που την κρίσιμη στιγμή θα είναι εκεί που πρέπει.