Τάσεις μείωσης του πληθωρισμού

Υπάρχει ένα ισχυρό ενδεχόμενο, το οποίο ενισχύεται μέρα με τη μέρα, ο πληθωρισμός, οι ανατιμήσεις, η ακρίβεια, όλα αυτά που ξαφνικά προέκυψαν στη ζωή μας, να αρχίσουν να ξεφουσκώνουν, πολύ πιο γρήγορα από ό,τι αναμενόταν. Υπάρχουν κάποιες πρόδρομες ενδείξεις που οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα.

Για αρχή, το βασικό πρόβλημα της προσφοράς αγαθών δείχνει να αποκαθίσταται. Οι τιμές των πρώτων υλών σταμάτησαν τον φρενήρη ανοδικό ρυθμό και φαίνεται πως ισορροπούν σε κάπως χαμηλότερα επίπεδα.

Τα ναύλα των πλοίων, που εκτινάχθηκαν το φθινόπωρο του 2020 και ήταν η πρώτη εστία πυροδότησής του, επίσης φαίνεται πως κινούνται σε κάπως πιο ορθολογικά επίπεδα. Τη σημαντικότερη όμως βοήθεια για τη χαλιναγώγηση του ευρωπαϊκού πληθωρισμού και συνακόλουθα του ελληνικού την προσφέρει το δολάριο.

Η ισοτιμία του δολαρίου με το ευρώ στα τέλη Σεπτεμβρίου ήταν 0,96, επίπεδα που δεν τα είχε δει ποτέ από ιδρύσεως του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος. Στις αρχές Νοεμβρίου φάνηκε να ανακάμπτει, στα 0,97 δολάρια για 1 ευρώ. Τις τελευταίες ημέρες ωστόσο το ευρώ ανέκαμψε πάνω από 8% και η ισοτιμία πλέον βρίσκεται στο 1,043 δολάρια. Τέτοια εποχή πέρυσι ήταν στο 1,13, αλλά ας αναλογιστούμε τι έχει γίνει τους τελευταίους 12 μήνες, ένας πόλεμος στην Ευρώπη και μια επιτοκιακή έκρηξη για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις του.

Στο ξεφούσκωμα του πληθωρισμού δείχνουν να συμβάλλουν και οι τιμές της ενέργειας. Μπορεί τα σημερινά επίπεδα των τιμών του φυσικού αερίου να κινούνται σε επίπεδα διπλάσια των περσινών και του πετρελαίου αυξημένα κατά 15% σε σχέση με πέρυσι, ωστόσο σε λίγες εβδομάδες οι δύο τιμές – φετινές πέφτοντας και περσινές την εποχή της ανόδου – το πιθανότερο είναι να συναντηθούν.

Ακόμα και να μη συμβεί σε απόλυτο βαθμό, δύσκολο με τα τωρινά δεδομένα να δούμε τις περσινές υπερβολές. Ειδικά στις τιμές του πετρελαίου, η προοπτική πιθανής ύφεσης μεγάλων δυτικών οικονομιών κάνει πιθανότερη μια εξασθένηση παρά μια αύξηση των τιμών του.

Τι θα μείνει ως «καύσιμη ύλη» συντήρησης της ανοδικής του πορείας; Σίγουρα η ψυχολογία που συνήθως συνοδεύει τον πληθωρισμό και οδηγεί στη συντήρηση της ανόδου.

Για να μειωθεί στα επιθυμητά επίπεδα, κοντά στο 2%, θα χρειαστεί και ένας καταλύτης, ο οποίος ακόμη δεν φαίνεται στον ορίζοντα ειδικά σε βασικά προϊόντα κατανάλωσης στα οποία έχει φτάσει το πληθωριστικό κύμα. Οχι να συμβεί κάτι μεγάλο, αλλά ούτε και ένα μέτρο σαν το «καλάθι του νοικοκυριού».

Δεν χρειάζεται ούτε καν το θετικό σοκ που προκάλεσε στην οικονομία τη δεκαετία του ’90 η μαζική εισροή μεταναστών από Βαλκανικές χώρες, που αναζωογόνησε την οικονομία και συνέβαλε στη μείωση του πληθωρισμού από το 14,4% το 1993 στο 2,9% το 2004. Το 2022 το πρόβλημα του κόστους παραγωγής δεν είναι το εργατικό κόστος, τουλάχιστον όχι με τα χαρακτηριστικά της δεκαετίας του ’90.

Ενας «καταλύτης» θα μπορούσε να είναι και το τέλος των πιο πολλών από τα έκτακτα επιδόματα που συντηρούν μεν την κατανάλωση, διατηρούν ωστόσο σε υψηλά επίπεδα και τον πληθωρισμό. Εχει σε αυτή την κατεύθυνση νόημα η χορήγηση μιας τελευταίας «επιταγής ακρίβειας» για την αγορά προϊόντων για παράδειγμα του «καλαθιού του νοικοκυριού», τώρα που η κατάσταση καίει και όχι για όλους. Αλλά τίποτα άλλο πέραν αυτού. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η προστασία των πιο αδυνάμων και δεν επιβαρύνεται με νέες ανατιμητικές πιέσεις ο φθίνων κατά τα φαινόμενα πληθωρισμός…