Λιβύη: Πώς φτάσαμε στον διπλωματικό εκβιασμό και στη ρήξη για τα… μάτια της Τουρκίας

Μία άσκηση λεπτών ισορροπιών που όμως δεν μπορούσε να αναβληθεί ήταν το χθεσινό ταξίδι του Νίκου Δένδια στη Λιβύη. Μία άσκηση που επέβαλε το δεύτερο τουρκολιβυκό μνημόνιο αλλά και η εντεινόμενη προσπάθεια του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να επιχειρήσει προσέγγιση με την Ανατολική Λιβύη και τους παράγοντες που παίζουν ρόλο εκεί. Ο αρχικός σχεδιασμός ήταν ο Δένδιας να προσγειωθεί απευθείας στη Βεγγάζη ωστόσο η επιμονή του προέδρου του προεδρικού συμβουλίου, Μοχάμεντ Μένφι για συνάντηση στην Τρίπολη, άλλαξε τον σχεδιασμό με τον ΥΠΕΞ ωστόσο να υπογραμμίζει ότι δεν θα συναντήσει κανέναν άλλο, δηλαδή κανένα μέλος της μεταβατικής κυβέρνησης.

Η Αθήνα περίμενε ότι η ΥΠΕΞ της Λιβύης, Νάιλα Μανγκούς, δεν θα το άφηνε έτσι και θα προσπαθούσε να εκβιάσει μία συνάντηση, θεωρώντας ότι αυτό θα γίνει στο προεδρικό. Ωστόσο η Μανγκούς αιφνιδίασε την ελληνική αποστολή, αφού περίμενε στο αεροδρόμιο της Τρίπολης τον Νίκο Δένδια, προκαλώντας μάλιστα και τη δυσαρέσκεια του Μένφι. Η Αθήνα διάβασε την κίνηση Μανγκούς ως εκβιασμό με στόχο μία φωτογραφία – «νομιμοποίηση» της μεταβατικής κυβέρνησης με τον ΥΠΕΞ, προκαλώντας διπλωματικό επεισόδιο. Με τον Δένδια να δίνει εντολή στους πιλότους της πολεμικής αεροπορίας το κυβερνητικό αεροσκάφος να αναχωρήσει αμέσως για Βεγγάζη, χωρίς καν να κατεβάσει τη σκάλα. Καθώς η θέση της Αθήνας είναι σαφής, ότι η θητεία αυτής της κυβέρνησης έχει λήξει και ο ρόλος της είναι να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές. Μετά δε το δεύτερο τουρκολιβυκό μνημόνιο, που υπέγραψε η Μανγκούς με τον Τσαβούσογλου, ο Δένδιας δεν θα ήταν δυνατό ούτε σε επίπεδο συμβολισμών, ούτε ουσίας να συναντηθεί με οποιοδήποτε αξιωματούχο της κυβέρνησης Ντμπέιμπα, με την Αθήνα να ευθυγραμμίζεται σε αυτό και με τις θέσεις του Καΐρου.

Το «καψώνι» από την Τρίπολη

Στην Τρίπολη η πληροφορία που δόθηκε ήταν ότι το αεροσκάφος επιστρέφει στην Αθήνα, ενώ την ίδια στιγμή ενημερώθηκε η Μάλτα, καθώς η διέλευση από το FIR της για την πτήση προς Βεγγάζη είναι υποχρεωτική, για αλλαγή του σχεδίου πτήσης με αίτημα να δοθεί η σχετική διπλωματική άδεια. Το «καψώνι» από την Τρίπολη κράτησε περίπου 60 λεπτά, αφού δεν δινόταν η απαραίτητη άδεια απογείωσης, ενώ το αεροπλάνο είχε αναμμένες τις μηχανές.

Για κάποιους πάντως η προσγείωση στην Τρίπολη ήταν απαραίτητη για μία τέτοια επίσκεψη, ακόμα και με αυτό τον τρόπο, με τον Μένφι να δίνει την απαραίτητη «γέφυρα», ακόμα και αν οι εξελίξεις δεν ήταν οι επιθυμητές, αφού σε διαφορετική περίπτωση, ορισμένες πηγές δεν αποκλείουν ακόμα και παρενόχληση του κυβερνητικού αεροσκάφους εάν είχε από την αρχή μοναδικό προορισμό την Ανατολική Λιβύη.

Η απόφαση του ΥΠΕΞ προκάλεσε την οργή της Μανγκούς, που δήλωσε ότι θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα. Τις επόμενες ώρες και ενώ ο Δένδιας ήταν στη Βεγγάζη, η ελληνική αποστολή ενημερώθηκε ότι η Τρίπολη έδωσε εντολή ανάκλησης του επιτετραμμένου της στην Αθήνα για διαβουλεύσεις, ενώ κλήθηκε και η σύμβουλος Τύπου που έχει παραμείνει στην πρεσβεία της Ελλάδας στην Τρίπολη για διαβουλεύσεις στο ΥΠΕΞ, με την Αθήνα ωστόσο να της δίνει εντολή να μην πάει. Να σημειωθεί ότι και οι δύο ειδήσεις δημοσιοποιήθηκαν από το τουρκικό πρακτορείο Ανατολού. Ανώτατες διπλωματικές πηγές σημείωναν ότι τέτοιες κινήσεις που αίρουν τη νομιμότητα των σχέσεων της εν λόγω κυβέρνησης με κράτη – μέλη της ΕΕ, υποσκάπτει τη δική τους παρουσία.

Ικανοποιημένη εμφανίζεται η ελληνική πλευρά από το αποτέλεσμα των συναντήσεων που είχε ο ΥΠΕΞ με τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος επανέλαβε την αντίθεσή του στα τουρκολιβυκά μνημόνια και τη θέση του ότι πρέπει να αποχωρήσουν τα τουρκικά στρατεύματα από τη χώρα, προειδοποιώντας, μάλιστα, ότι αν μέχρι τον Ιανουάριο δεν γίνουν εκλογές θα πρέπει να ληφθούν άλλες δράσεις. Ηταν ιδιαίτερα θερμός για τις σχέσεις με την Αθήνα, αλλά και το Κάιρο.

Ιδιαίτερης σημασίας χαρακτηρίζεται και η συνάντηση με τους προέδρους των κοινοβουλευτικών επιτροπών στη Βουλή των Αντιπροσώπων παρουσία των δύο συμβούλων του υπουργού για ζητήματα θαλασσίων ζωνών, προκειμένου να γίνουν αντιληπτές οι θέσεις της Ελλάδας, αλλά και να κατανοήσει η ελληνική πλευρά τους λόγους για τους οποίους η λιβυκή Βουλή καταψηφίζει τα τουρκολιβυκά μνημόνια.

Στο λιμάνι της Βεγγάζης ο Δένδιας παρευρέθηκε σε εκδήλωση παρουσίασης της συνεισφοράς της Ελλάδας στο πρόγραμμα WFP για την αποκατάσταση του λιμένα της πόλης, κρίσιμου σημείου εισόδου για τρόφιμα και ανθρωπιστική και επισιτιστική βοήθεια στην ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Αφρικής και του Σαχέλ. Δόθηκαν επίσης 30.000 δόσεις εμβολίων κατά του Covid-19, με την Αθήνα να θέλει να δείξει ότι είναι παρούσα και συμβάλλει ανάλογα με τις δυνατότητές της στη Λιβύη. Από τη Βεγγάζη η αποστολή αναχώρησε για την πόλη Αλ Κούμπα, όπου βρίσκεται το φρούριο του προέδρου του Κοινοβουλίου Αγκίλα Σάλεχ, ο οποίος έχει επισκεφθεί την Τουρκία και είχε συναντηθεί με τον Ερντογάν. Ωστόσο τοποθετείται σαφώς εναντίον των τουρκολιβυκών μνημονίων, με τις θέσεις του όσον αφορά την Αθήνα να μην έχουν αλλάξει.

Η χθεσινή επίσκεψη, σύμφωνα με ανώτατες διπλωματικές πηγές, ήταν επιβεβλημένη προκειμένου η Ελλάδα να μην αφήσει κενά και να αφήσει χώρο στις μεθοδεύσεις της Αγκυρας, με τον Δένδια να καθιστά σαφές ότι η Ελλάδα θέλει συνομιλίες με τη Λιβύη «αλλά με την κυβέρνηση η οποία θα προκύψει από τις εκλογές και θα εκπροσωπεί την πραγματική βούληση του λαού της Λιβύης».

Νέα συμφωνία με Αίγυπτο

Και έπονται εξελίξεις, αφού την προσεχή Τρίτη ο Νίκος Δένδιας θα βρίσκεται στο Κάιρο μαζί με τον υπουργό Αμυνας, Νίκο Παναγιωτόπουλο και τον αναπληρωτή ΥΠΕΞ, Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη. Για την υπογραφή, σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν ήδη δημοσιεύσει τα «ΝΕΑ» από τον Οκτώβριο, της συμφωνίας έρευνας και διάσωσης Ελλάδας – Αιγύπτου για τις περιοχές στα σύνορα των θαλασσίων ζωνών. Μία ακόμα συμφωνία που ακυρώνει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ενώ χτυπάει και το αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» της Τουρκίας και της προσπάθειάς της για τετελεσμένα. Την ίδια μέρα αναμένεται και η υπογραφή της συμφωνίας για την είσοδο στην Ελλάδα 5.000 εργατών γης από την Αίγυπτο, από τον Βαρβιτσιώτη και τον αιγύπτιο ομόλογό του, σε ένα σχέδιο για το οποίο είχε δώσει ιδιαίτερη έμφαση και ο αιγύπτιος πρεσβευτής στην Αθήνα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ