Η ελληνική dream team ερευνητών με διεθνή απήχηση

Οι ΗΠΑ και το περίφημο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ διαθέτουν και φέτος τους επιστήμονες με την περισσότερο επιδραστική ερευνητική δουλειά σε παγκόσμιο επίπεδο, με χαμηλότερα ποσοστά ωστόσο σε σχέση με την περσινή χρονιά και με την Κίνα να ανεβάζει «ταχύτητα» και να ακολουθεί στη δεύτερη θέση. Στον κατάλογο με τους επιστήμονες που έχουν τις περισσότερες ετεροαναφορές διεθνώς (citations) περιλαμβάνονται και έντεκα Ελληνες.

Αυτά τουλάχιστον προκύπτουν από τον φετινό κατάλογο «Highly Cited Researchers 2022» του ερευνητικού ινστιτούτου Clarivate, που παραθέτει τους επιστήμονες οι οποίοι δημοσίευσαν την έρευνα με τις περισσότερες παραπομπές από συναδέλφους τους, στη διάρκεια του έτους που διανύουμε.

Ο κατάλογος αυτός φέτος περιλαμβάνει συνολικά 6.938 ερευνητές από 69 χώρες και αντλεί τα στοιχεία του από τη βάση δεδομένων Web of Science, τα οποία αναλύθηκαν από ειδικούς του Ινστιτούτου Επιστημονικής Πληροφόρησης της Clarivate.

Πρωταγωνιστές

Ετσι, σύμφωνα με τα παραπάνω, οι ΗΠΑ έχουν στον κατάλογο αυτόν 2.764 ερευνητές (το 38,3% του συνόλου, αλλά κατά 5% μικρότερο από το 2018 που διέθεταν ένα 43,3%). Οπως φαίνεται λοιπόν, η επιστημονική κοινότητα των ΗΠΑ νιώθει ήδη πίσω της την «ανάσα» των ερευνητών της Κίνας, που έρχεται δεύτερη για το 2022, με 1.169 ερευνητές να έχουν μεγάλη διεθνή απήχηση και αύξηση κατά 8,3% του παγκόσμιου ποσοστού της σε σχέση με το 2018. Το ποσοστό της Κίνας πλέον είναι στο 16,2%, από το 7,9% που ήταν πριν από τέσσερα χρόνια.

Την τρίτη θέση έχει το Ην. Βασίλειο με 579 ερευνητές (και 8% παγκοσμίως). Για το Ηνωμένο Βασίλειο αναφέρεται χαρακτηριστικά στον κατάλογο του ερευνητικού ινστιτούτου ότι διαθέτει «αξιοσημείωτα υψηλό αριθμό ερευνητών στην κορυφή των πεδίων τους όσον αφορά τον αντίκτυπο των αναφορών, δεδομένου ότι έχει πληθυσμό στο 1/5 του μεγέθους των Ηνωμένων Πολιτειών και στο 1/20 του μεγέθους της ηπειρωτικής Κίνας».

Στον κατάλογο ακολουθούν η Γερμανία με 369 (5,1%), η Αυστραλία με 337 (4,7%), ο Καναδάς με 226 (3,1%), η Ολλανδία με 210 (2,9%), η Γαλλία με 134 (1,9%) και η Ελβετία με 112 (1,6%). Νέα στο top 10 φέτος είναι η Σιγκαπούρη (106), η οποία πήρε τη θέση της Ισπανίας που πέφτει στα ποσοστά της διεθνούς επιστημονικής παρουσίας της.

Πανεπιστήμια

Σε ποια πανεπιστήμια και ερευνητικούς φορείς γίνεται η παραπάνω πρωτοποριακή έρευνα; Πρώτο σε αριθμό ερευνητών με διεθνή απήχηση έρχεται το Χάρβαρντ (233), ενώ ακολουθούν η Κινεζική Ακαδημία Επιστημών (228), το Στάνφορντ των ΗΠΑ (126), τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας της ίδιας χώρας (113), το κινεζικό Πανεπιστήμιο Τσινγκχούα (73), το ΜΙΤ των ΗΠΑ (71) και ο γερμανικός επιστημονικός οργανισμός Μαξ Πλανκ (67). Το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια μπήκε επίσης στο top 10 φέτος, ανεβαίνοντας 7 θέσεις από το νούμερο 17 το 2021.

Οσον αφορά την Ελλάδα, στον κατάλογο περιλαμβάνονται οι επιστήμονες Γεώργιος Δαΐκος (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Θεόδωρος Δαλαμάγκας (Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά), Μελέτιος – Αθανάσιος Δημόπουλος (πρύτανης Πανεπιστημίου Αθηνών), Γεράσιμος Φιλιππάτος (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Γεώργιος Γεωργακίλας (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Γεώργιος Καραγιαννίδης (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Νίκος Καραμάνος (Πανεπιστήμιο Πατρών), Γεώργιος Κύζας (Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας), Κωνσταντίνος Στούμπος (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Θανάσης Βεργούλης (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο) και Γιάννης Βόντας (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών).

Να σημειωθεί βέβαια ότι πολλοί επιστήμονες ανά τον κόσμο υπογράφουν κατά καιρούς ερευνητικές δημοσιεύσεις με πολλούς συνεργάτες, κατ’ επέκταση το όνομά τους εμφανίζεται συχνά στις λίστες ετεροαναφορών, άσχετα με το αν είναι οι ίδιοι οι βασικοί ερευνητές μιας επιστημονικής δημοσίευσης ή όχι.

Πάντως, φέτος, το Clarivate επέκτεινε την ποιοτική ανάλυση της λίστας των Ερευνητών Υψηλής Παραπομπής για να αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με πιθανή ανάρμοστη συμπεριφορά (όπως λογοκλοπή, χειραγώγηση εικόνας, ψεύτικη κριτική από ομοτίμους κ.λπ.). Ετσι αναζητήθηκαν στοιχεία ανάρμοστης συμπεριφοράς σε όλες τις δημοσιεύσεις εκείνων που περιλαμβάνονταν στον προκαταρκτικό κατάλογο των Ερευνητών Υψηλής Αναφοράς, με εκείνους που διαπιστώθηκε ότι έχουν διαπράξει επιστημονικό παράπτωμα ή ελέγχονται για αντίστοιχη καταγγελία να εξαιρούνται από τη λίστα των Ερευνητών Υψηλής Αναφοράς.

Έντυπη έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»