Πρωθυπουργοί & πρωθυπουργήσιμοι

Αν και η διπλωματία είναι παλιά τέχνη, το πιο ιλαρό επεισόδιο στα ελληνικά διπλωματικά χρονικά είναι σχετικά πρόσφατο. Καταγράφηκε στην τελευταία επίσκεψη του Ερντογάν, σχεδόν αμέσως μόλις πάτησε το πόδι του επί ελληνικού εδάφους, όταν ο τότε υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, που ήταν επιφορτισμένος με την υποδοχή, έδειξε στον υψηλό του επισκέπτη τη γραβάτα που φορούσε συνοδεύοντας την επίδειξη με ένα ερώτημα: «Good diplomacy, ε;».
Η εξήγηση που δόθηκε τότε ήταν πως, στο πλαίσιο μιας κάποιας διπλωματικής αβρότητας, ο Κοτζιάς είχε επιλέξει να φορέσει μια γραβάτα που του είχε δωρίσει ο ίδιος ο Ερντογάν, τον οποίο όμως είχε προδώσει η μνήμη του. Κι έτσι κοίταξε τον Κοτζιά με εκείνο το χαρακτηριστικό βλέμμα που σε κανέναν μας δεν είναι άγνωστο.

Δεν χρειάστηκε παρά να περάσουν λίγα χρόνια για να φανεί πως η διπλωματία, εκτός από παλιά, παραμένει και μια δύσκολη τέχνη. Στην Τρίπολη της Λιβύης καταγράφηκε η πιο σύντομη επίσκεψη στην ελληνική διπλωματική ιστορία – τόσο σύντομη που κάποιο διεθνές μέσο ενημέρωσης τη συμπύκνωσε για να διασκεδάσει τους αναγνώστες του σε δύο λέξεις: «Hello, goodbye». Ηταν οπωσδήποτε μια διπλωματία-αστραπή. Ηταν όμως και καλή;

Αν το ερώτημα που είχε διατυπώσει τότε ο Κοτζιάς επανέρχεται σήμερα στη λιγότερη ιλαρή του εκδοχή, είναι και επειδή η κυβέρνηση δείχνει να εγγράφει τα ελληνοτουρκικά στην προεκλογική της ατζέντα. Είναι κάτι που φάνηκε στην πιο προεκλογική από τις ομιλίες που έχει εκφωνήσει ο Πρωθυπουργός στη διάρκεια της θητείας του. Ηταν στη συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου της ΝΔ και εκεί ο Μητσοτάκης είπε πως ο Ερντογάν θα προτιμούσε τον Τσίπρα αντί για τον ίδιο στο Μαξίμου.

Για τον Κοτζιά δεν χρειάστηκε να πει κάτι. Είναι φανερό όμως ότι η κυβέρνηση χειρίζεται τα εσωτερικά της βαρίδια – από την ακρίβεια έως τις παρακολουθήσεις – με μια λελογισμένη χρήση κρίσεων εξωτερικού. Δεν υπάρχει ακρίβεια, υπάρχει ακρίβεια Πούτιν. Υπάρχουν παρακολουθήσεις, αλλά υπάρχουν επειδή η διεθνής του αυταρχισμού θα ήθελε να δει αποσταθεροποιημένη ακόμη μια δυτική δημοκρατία, όπως είναι η ελληνική.

Στο προεκλογικό αφήγημα της κυβέρνησης δεν υπάρχει τίποτε που να μη συνδέεται με το διεθνές περιβάλλον. Ο,τι συμβαίνει εδώ, είναι απότοκο αυτού που συμβαίνει εκεί. Και αφού το περιβάλλον εκεί είναι ασταθές, μια κινούμενη άμμος που απειλεί να μας πνίξει, τι χρειάζεται εδώ; Μια σταθερή κυβέρνηση που, όποτε και όπου χρειαστεί, ασκεί εξωτερική πολιτική με πυγμή. Δεν δείχνει γραβάτες χαμογελώντας αμήχανα, δείχνει τα δόντια της είτε έχει απέναντί της τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου είτε (δεν έχει) τη Νάιλα Μανγκούς.

Ωραία, αλλά υπάρχει ένα νήμα που συνδέει το Μαξίμου και το υπουργείο Εξωτερικών; Και ποιοι κρατάνε τις δυο του άκρες; Ο Μητσοτάκης και ο Δένδιας ή ένας πρωθυπουργός κι ένας πρωθυπουργήσιμος; Η απάντηση απαιτεί διπλωματική επιδεξιότητα. Η good diplomacy στο κάτω-κάτω δεν είναι γραβάτες, αλλά μια άσκηση λεπτών ισορροπιών.