Υπήρχε μια εποχή που η χώρα ξημεροβραδιαζόταν για να μάθει το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες για τις αγροτικές επιδοτήσεις των επόμενων ετών. Τότε όχι απλώς δεν θεωρούνταν δεδομένες αλλά αγωνιούσε όλη η ύπαιθρος για την έκβαση αυτών των συζητήσεων. Μια παρόμοια διαπραγμάτευση ολοκληρώθηκε αυτή την εβδομάδα και ουδείς ασχολείται. Εγκρίθηκε μια μη επιστρεπτέα χρηματοδότηση προς τη χώρα, μεγέθους όσο το μισό Ταμείο Ανάκαμψης ή το μισό ΕΣΠΑ. Συνολικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τα αγροτικά κονδύλια 2023-2027 ύψους 13,4 δισ. ευρώ, καθώς και το σχέδιο που τα συνοδεύει. Παρεμπιπτόντως, μαθαίνω ότι το ελληνικό σχέδιο είναι καλό. Το ερώτημα όμως είναι: Εάν δεν έχουμε συζητήσει τη σύνταξή του, πώς ακριβώς περιμένουμε να υλοποιηθεί η εκτέλεσή του;

Χονδρικά, αναδιανέμονται ύστερα από πολλά χρόνια με διαφορετικό τρόπο όχι μόνο οι άμεσες αγροτικές επιδοτήσεις αλλά και τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης. Μιλάμε στην πραγματικότητα για «επανάσταση» στη χρηματοδότηση του αγροτικού τομέα με πολυάριθμες υποχρεώσεις που πρέπει να υλοποιηθούν όχι μόνο από κάθε αγρότη δικαιούχο της ενίσχυσης αλλά κυρίως από τις κρατικές υπηρεσίες. Ούτε λόγος για την ηγεσία. Το σχέδιο για να υλοποιηθεί δεν έχει τόσο ανάγκη υπουργό αλλά μάνατζερ.

Η πιο σημαντική αλλαγή είναι ότι το 25% της επιδότησης για να το εισπράξει ο αγρότης θα πρέπει πείσει με στοιχεία ότι εφάρμοσε φιλοπεριβαλλοντικές πρακτικές (εξοικονόμησε νερό, εφάρμοσε τις αρχές της κυκλικής οικονομίας κ.λπ.). Αυτή η υποχρέωση δεν αφορά το μέλλον. Τα χωράφια που είναι, για παράδειγμα, ήδη σπαρμένα με χειμερινά σιτηρά και οι αγρότες που τα καλλιεργούν πρέπει να ξέρουν τι θα κάνουν προκειμένου να μη χάσουν την επιδότηση. Η επιτυχία τους, αν θα πάρουν ή όχι την επιδότηση, δεν είναι μόνο δικό τους θέμα. Αφορά τον κάτοικο της πόλης και σε τι τιμή θα πληρώσει το ψωμί, το αλεύρι, τα ζυμαρικά.

Η δεύτερη εξίσου σημαντική αλλαγή αφορά τα προγράμματα. Πλέον δεν θα αρκεί να βγαίνει ο εκάστοτε υπουργός και να ανακοινώνει την απορρόφηση των κονδυλίων. Θα πρέπει να αποδεικνύει ότι έπιασαν τόπο. Οτι αύξησαν την απασχόληση, μείωσαν τη γήρανση των αγροτών, δούλεψαν με νέες ποικιλίες ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή.

Είναι χαρακτηριστικό πως στην ανακοίνωση της Κομισιόν αναφέρεται ρητά ότι θα πρέπει να υποστηριχθούν 65.000 νέοι αγρότες. Οτι θα διπλασιαστούν οι εκτάσεις με βιολογικές καλλιέργειες και ότι συνολικά θα δημιουργηθούν στα τέλη του 2027 70.000 νέες θέσεις εργασίας στις αγροτικές περιοχές της χώρας. Ολα αυτά και πολλά άλλα θα ελεγχθούν ως προς την αποτελεσματικότητά τους. Αν διαπιστωθεί ότι αυτοί οι στόχοι δεν πιάστηκαν, θα ακολουθήσουν περικοπές στις επιδοτήσεις.

Ο άγνωστος Χ του ελληνικού προγράμματος και πιθανότατα η μεγάλη μεταρρύθμιση που φέρνει το πρόγραμμα είναι η σύνδεση των επιδοτήσεων με το σύστημα εκπαίδευσης – ζητούμενο εδώ και χρόνια, αλλά αποκτά μεγαλύτερη σημασία στη νέα εποχή της υψηλής τεχνολογίας για τον πρωτογενή τομέα. Σημείο τριβής οι συνδεδεμένες ενισχύσεις, δηλαδή η επιπλέον επιδότηση που θα λαμβάνουν 16 προϊόντα, για τα οποία υπάρχουν ήδη αντιδράσεις.

Το μεγαλύτερο ωστόσο πρόβλημα είναι η εφαρμογή του σχεδίου και οι δεκάδες κανονιστικές αποφάσεις που πρέπει να εκδοθούν. Κυρίως όμως το δύσκολο κομμάτι του εγχειρήματος είναι το γεγονός ότι καλείται το ελληνικό κράτος να λειτουργήσει με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο. Να υποδείξει αρχικά τον τρόπο και στη συνέχεια να αποδείξει με μετρήσιμο τρόπο αν ο πακτωλός των ευρωπαϊκών κονδυλίων που θα πέσουν στην οικονομία μας έπιασαν τόπο…

Headlines