Πώς «κέρδισε» η Φινλανδία την καταγωγή του Άι Βασίλη;

Ο πραγματικός Santa Claus (Άγιος Νικόλαος) δεν τριγυρνούσε τον πλανήτη καβάλα σε ένα έλκηθρο με τη βοήθεια ιπτάμενων ταράνδων, ούτε γνώριζε το παγωμένο κλίμα της Λαπωνίας. Στην πραγματικότητα, το μόνο κοινό που είχε ο πραγματικός άγιος και Αρχιεπίσκοπος Μυρών Λυκίας με τον αγαπημένο άγιο των παιδιών όλου του πλανήτη, ήταν η αγάπη του για τα δώρα – ή μάλλον για την προσφορά.

Κι όμως, ο άγιος που πέρασε όλη του τη ζωή στη Μικρά Ασία – και τα λείψανα του οποίου βρέθηκαν, μέσω των σταυροφοριών, στο Μπάρι και τη Βενετία – κατέληξε να ταυτίζεται για το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας με τους πάγους του Βορείου Πόλου και το χαριτωμένο Ροβανιέμι. Καιρός να μάθεις πώς τα κατάφερε η πρωτεύουσα της Λαπωνίας.

• Διαβάστε επίσης: Η μαγεία του Άι Βασίλη για μικρά και μεγάλα παιδιά

Βικτωριανή μετακόμιση

Η αρχή της φιγούρας του Santa Claus έγινε όταν ο βικτωριανός κομίστας, Τόμας Ναστ, απεικόνισε για πρώτη φορά τον άγιο χαρωπό και στρουμπουλό, με το οικείο πια έλκηθρο μέσα στην παγωνιά, για το τεύχος Δεκεμβρίου 1866 του Harper’s Weekly. Ήδη από τη δεκαετία του 1820, πάντως, ο «Άι Βασίλης» για εμάς τους Έλληνες, είχε συνδεθεί με τους ταράνδους και μέσα από αυτούς με τον παγωμένο βορρά που αποτελούσε το σπίτι τους.

Στον Βόρειο Πόλο… αλλά σε ποιον Βόρειο Πόλο;

Για κάτι λιγότερο από έναν αιώνα, λοιπόν, τα παιδιά που μεγάλωναν στη Δύση τοποθετούσαν το φανταστικό εργαστήριο του αγίου στον Βόρειο Πόλο. Το 1949, όμως, πήρε για πρώτη και απτή μορφή. Όχι στη Φινλανδία, αλλά στα βόρεια της πολιτείας της Νέας Υόρκης, μερικά χιλιόμετρα μακριά από τη Λίμνη Πλάσιντ.

Ήταν μια μέρα όπως όλες οι άλλες, όταν ο Τζούλιαν Ράις, ένας επιχειρηματίας της περιοχής, προσπαθώντας να απασχολήσει την κόρη του στη διάρκεια μιας πολύωρης διαδρομής με το αυτοκίνητο, άρχισε να της διηγείται μια ιστορία για ένα πολικό αρκουδάκι που έμπλεξε σε μεγάλες περιπέτειες αναζητώντας το εργαστήρι του Αγίου Βασίλη στον Βόρειο Πόλο. Η κόρη του, ως νήπιο που σεβόταν τον εαυτό του, υπήρξε αλύπητη και απαίτησε να επισκεφθούν ευθύς αμέσως το εργαστήριο. Και τότε ο πατέρας της είχε μια ιδέα.

Κάπως έτσι, και σε συνεργασία με τον καλλιτέχνη Άρτο Μόνακο, που μετέπειτα συμμετείχε και στον σχεδιασμό της Disneyland στην Καλιφόρνια, δημιουργήθηκε ένα από τα πρώτα θεματικά πάρκα των ΗΠΑ: το Εργαστήρι του Άι Βασίλη, στον Βόρειο Πόλο της Νέας Υόρκης. Διατηρώντας τον «χειμώνα» σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, προσέλκυε χιλιάδες τουρίστες – πράγμα που έχει πάψει να ισχύει παρά το γεγονός ότι παραμένει σε λειτουργία.

Αλάσκα vs Λαπωνία

Η συνέχεια γράφτηκε στην Αλάσκα. Ο Κον Μίλερ, ένας πρώην στρατιωτικός, μετακόμισε με τη σύζυγό του Νέλι στη μεταπολεμική Αλάσκα αναζητώντας κάποια επιχειρηματική ευκαιρία.  Εκεί, ασχολήθηκε με το εμπόριο, ταξιδεύοντας σε απομακρυσμένα χωριά, όπου αγόραζε και πουλούσε γούνες και άλλα αγαθά. Για να πετύχει καλύτερες τιμές, συχνά αγόραζε το εμπόρευμα από καταστήματα που είχαν βάλει λουκέτο – και κάπως έτσι ήρθε στα χέρια του μια πλήρης στολή Άι Βασίλη.

Αντί να την κρύψει σε κάποια αποθήκη, ο Κον επέλεξε να τη φορά επάνω από τα ρούχα του όταν ταξίδευε, τραβώντας έτσι την προσοχή των υποψήφιων πελατών του. Για τα περισσότερα παιδιά της Αλάσκα, η συνάντηση μαζί του ήταν και η πρώτη τους «γνωριμία» με τον Άγιο Βασίλη.

Λίγο καιρό αργότερα, οι Μίλερ αποφάσισαν να γίνουν καταστηματάρχες αντί για πλανόδιοι πωλητές, ανοίγοντας το μαγαζί τους στην περιοχή που αργότερα θα βαφτιζόταν «Βόρειος Πόλος». Μια μέρα, μια ομάδα παιδιών που τον είδαν να δουλεύει ντυμένος Άγιος Βασίλης, του φώναξαν: «Santa, χτίζεις σπίτι;». Και ο Μίλερ είχε μια ιδέα.

Το 1952 άνοιξε το «Σπίτι του Αγίου Βασίλη». Όμως τα προϊόντα που εμπορευόταν αρχικά, δηλαδή ξηρά τρόφιμα και αναψυκτικά, δεν είχαν και πολύ γιορτινό χαρακτήρα. Το 1972, όταν το μαγαζί των Μίλερ μετακινήθηκε στο πλάι του νέου (τότε) αυτοκινητόδρομου Ρίτσαρντσον ήταν που μετατράπηκε σταδιακά σε τουριστικό θέρετρο.

Οι άνθρωποι το επισκέπτονταν για να αγοράσουν δώρα, που αποστέλλονταν στους δικούς τους υπογεγραμμένα από τον Άγιο Βασίλη και προερχόμενα από τον Βόρειο Πόλο. Βέβαια, ήδη από το 1952, οι Μίλερ δημιουργούσαν «επιστολές του Άι Βασίλη». Μέχρι και σήμερα, το Σπίτι του Αγίου Βασίλη στον Βόρειο Πόλο δέχεται χιλιάδες γράμματα παιδιών από όλο τον κόσμο – όμως, οι περισσότεροι τουρίστες το επισκέπτονται το καλοκαίρι, όταν είναι και η τουριστική περίοδος της Αλάσκα.

Μετακόμιση στην άλλη άκρη του κόσμου

Πώς μπαίνει στην εξίσωση, λοιπόν, το Ροβανιέμι; Το 1927, ένας φινλανδός ραδιοφωνικός παραγωγός ισχυρίστηκε ότι ήξερε τη μυστική τοποθεσία της κατοικίας του Αγίου Βασίλη. Όπως εξήγησε, ο άγιος ζούσε στο Κορβατουντούρι, μια ορεινή περιοχή της Λαπωνίας, το σχήμα της οποίας θυμίζει αυτιά λαγού. Τα τελευταία τα χρησιμοποιούσε ο άγιος, για να κρυφακούει τα παιδιά σε όλο τον κόσμο και να αποφασίζει αν ήταν άτακτα ή όχι τη χρονιά που πέρασε.

Ήταν τη δεκαετία του 1950 και μέσω της Έλενορ Ρούσβελτ που το εργαστήρι του αγίου μετακόμισε λίγο πιο νότια, στο χιονισμένο Ροβανιέμι και έγινε «πραγματικό». Η λαπωνική πρωτεύουσα είχε καεί εξ ολοκλήρου από τους Γερμανούς στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά το τέλος του, ανοικοδομήθηκε με τρόπο ώστε οι δρόμοι να θυμίζουν από ψηλά το σχήμα των κεράτων ενός ταράνδου.

Το 1950, περιηγούμενη στις περιοχές που ανοικοδομούνταν, η Ρούσβελτ επισκέφθηκε και το Ροβανιέμι – και φέρεται να δήλωσε ότι ήθελε εκτός των άλλων να γνωρίσει από κοντά τον Άγιο Βασίλη, στο διάστημα που θα περνούσε στον Αρκτικό Κύκλο. Τότε η πόλη έσπευσε να δημιουργήσει ένα σπιτάκι. Και κάπως έτσι, γεννήθηκε το παγκοσμίου φήμης χωριό του Άι Βασίλη.

Πάντως, το Ροβανιέμι δεν μετατράπηκε σε πόλο έλξης τουριστών μέχρι το 1984, όταν διάφορες εταιρείες άρχισαν να δημιουργούν ταξιδιωτικά πακέτα για την περίοδο των Χριστουγέννων. Πλέον, περίπου 500.000 άτομα επισκέπτονται για αυτό το σκοπό τη Λαπωνία σε ετήσια βάση, ενώ η πόλη αποτελεί την «Επίσημη Πατρίδα του Αγίου Βασίλη». Επιπλέον, είναι το μόνο μέρος στον κόσμο όπου μπορείς να συναντήσεις τον Άγιο 365 ημέρες τον χρόνο.