Θεσσαλονίκη: «Ταξίδι» στην Αγορά Μοδιάνο – Από το χθες στο σήμερα

Εάν είχε «στόμα» η Αγορά Μοδιάνο θα ξετύλιγε μόνη της το κουβάρι των αναμνήσεων: θα θυμόταν τα σχέδια για το χτίσιμό της, λίγο μετά την καταστροφική πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης το 1917, τη χρηματοδότηση από την οικογένεια Μοδιάνο, τα πρώτα εγκαίνια το 1930 με καλεσμένους όλους τους κατοίκους της πόλης.

Θα διηγούνταν τις χαρές και τις λύπες των επιχειρηματιών που πέρασαν μία ολάκερη ζωή στην παραδοσιακή αγορά τροφίμων, τις ουρές που σχημάτιζαν από τα ξημερώματα οι καταναλωτές για τα ψώνια τους, τις διασημότητες που πέρασαν από τη στοά θαυμάζοντας την εντυπωσιακή γυάλινη οροφή, τα αμέτρητα γλέντια, ενώ με κόμπο στο λαιμό θα μιλούσε για την εποχή της παρακμής και την εγκατάλειψη.

Τώρα, λίγο πριν από τη συμπλήρωση ενός αιώνα, η Θεσσαλονίκη ετοιμάζεται να ξαναζήσει το ίδιο «καρδιοχτύπι».

• Διαβάστε επίσης: Ιστορία και μνήμη στα Προσφυγικά της Λ. Αλεξάνδρας

Η αγορά Μοδιάνο ανοίγει και πάλι τις πύλες της στις 5 Δεκεμβρίου

Η αναγεννημένη Αγορά Μοδιάνο θα ανοίξει και πάλι τις πύλες της, την Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου, φιλοδοξώντας να αποτελέσει τόπο συνάντησης των μόνιμων κατοίκων αλλά και των χιλιάδων επισκεπτών. Αυτό το διάστημα καταγράφεται ένας «οργασμός» εργασιών εντός του χώρου, με τις εργασίες ανακατασκευής των περίπου 70 – 75 καταστημάτων να βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη.

«Είμαστε στο τελικό στάδιο πριν από το άνοιγμα της αγοράς. Η πλειονότητα των επιχειρηματιών που έχουν νοικιάσει χώρους τελειοποιούν τα καταστήματά τους και προετοιμάζονται για το άνοιγμα», δηλώνει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Χασδάι Καπόν, γενικός διευθυντής του Ομίλου Fais, στα χέρια του οποίου πέρασε η Αγορά Μοδιάνο τον Ιούλιο του 2017, με την υπογραφή της σύμβασης από το ΤΑΙΠΕΔ.

Οι εργασίες ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2020, αποτερατώθηκαν τον περασμένο Οκτώβριο και ακολούθως η πλειοψηφία των καταστημάτων αποδόθηκε στους ενοικιαστές, που επιλέχτηκαν με αυστηρά ποιοτικά κριτήρια, για να τα τελειοποιήσουν. Στο ισόγειο θα πωλούνται από παραδοσιακά προϊόντα, φρούτα, κρέας, ψάρι έως είδη μελιού, ξηρούς καρπούς, τυροκομικά, γλυκά κ.ά. Στον εξώστη, από την άλλη, θα αναπτυχθούν χώροι ψυχαγωγίας για όσους αγαπούν να απολαμβάνουν το πολύβουο «μελίσσι».

Ένας τουριστικός «μαγνήτης» από το παρελθόν

«Υπάρχει μια τεράστια ηθική ικανοποίηση γιατί βλέπουμε με πόση αγάπη και προσμονή ο κόσμος της Θεσσαλονίκης και οι επισκέπτες περιμένουν να ανοίξει η αγορά. Για τον όμιλο Fais ήταν ένα μεγάλο στοίχημα. Πήραμε το επιχειρηματικό ρίσκο να αγοράσουμε το ακίνητο σε μία χρονική στιγμή που δεν ήταν η καλύτερη δυνατή για την ελληνική οικονομία. Σήμερα θαυμάζουμε αυτό το όμορφο τελικό αποτέλεσμα. Έχουμε ένα πολύ ενδιαφέρον μνημείο της πόλης, που παραδίδεται ξανά σε χρήση στους κατοίκους και στους επισκέπτες», προσθέτει ο κ. Καπόν.

Η Αγορά Μοδιάνο έχει υπάρξει τοπόσημο για την πόλη της Θεσσαλονίκης για περίπου 100 χρόνια. Φιλοδοξία όλων είναι να αποτελέσει μία αγορά σε ευρωπαϊκά πρότυπα, συνδυασμένη με την ιστορία που τη συνοδεύει. «Οι ξένοι επισκέπτες πάντα την επισκέπτονταν. Είναι γραμμένη σε όλους τους τουριστικούς οδηγούς που κυκλοφορούν στη Θεσσαλονίκη, ενώ και σήμερα υπάρχουν πολλά γκρουπ ξένων, που έρχονται έξω από την αγορά για να δουν την αποκατάσταση του μνημείου. Είμαστε πεπεισμένοι ότι θα κατακλυστεί από ξένους επισκέπτες και θα αποτελέσει ένα ακόμη σημείο αναφοράς για τη Θεσσαλονίκη», υπογραμμίζει ο κ. Καπόν.

Μάλιστα, ο γενικός διευθυντής του ομίλου Fais διευκρινίζει πως στις 5 Δεκεμβρίου θα γίνει το πρώτο άνοιγμα των καταστημάτων, ενώ τα επίσημα εγκαίνια της Αγοράς Μοδιάνο θα πραγματοποιηθούν στις αρχές του 2023, μετά το πέρας των γιορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, με την ίδια μεγαλοπρέπεια που είχαν γίνει και τα εγκαίνια το 1930.

Η χλιδή και οι δύο «πόλοι» του κόσμου της Θεσσαλονίκης στα πρώτα εγκαίνια

Σε εκείνα τα πρώτα εγκαίνια «ενώθηκαν» οι δύο «πόλοι» του κόσμου της Θεσσαλονίκης. «Όλη η πόλη προσκλήθηκε στα εγκαίνια με δεξίωση. Οι προύχοντες, πολιτικοί, άνθρωποι του χρήματος, βρισκόταν στα δύο πάνω κομμάτια του κτιρίου, όπου ήπιαν γαλλική σαμπάνια και έφαγαν μαύρο χαβιάρι. Οι υπόλοιποι Θεσσαλονικείς ήταν στο κάτω διάζωμα. Πήγαν για το δωρεάν φαγητό και να θαυμάσουν τη νέα κλειστή αγορά. Έτρωγαν αβγά «χαμινάδος», δηλαδή αβγά με καραμελωμένα κρεμμύδια, φασόλια που είχαν μαγειρευτεί με κόκκινο μπούκοβο, ενώ έπιναν τσίπουρο και ούζο», εξιστορεί, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο ξεναγός Κωνσταντίνος Σφήκας.

Η αγορά «αγκαλιάστηκε» πολύ γρήγορα από τους πολίτες που ανήκαν στα κατώτερα στρώματα, διότι εκεί υπήρχαν πολλά και μικρά μαγαζιά. Το 1983 ο χώρος χαρακτηρίστηκε διατηρητέο κτίριο από το ΥΠΕΧΩΔΕ και δώδεκα χρόνια αργότερα διατηρητέο μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού, διότι αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα κτιρίων Αγοράς με στοά.

Μέχρι τη δεκαετία του ’90 τα καταστήματα ήταν γεμάτα. Αυτή ήταν η τελευταία ακμή. Σταδιακά τα περισσότερα από τα 144 καταστήματα άρχισαν να κλείνουν και όσα έμειναν ενεργά ήταν κοντά στις δύο κεντρικές αρτηρίες, επί της Ερμού και της Βασιλέως Ηρακλείου. Το κέντρο, όμως, άρχισε να «νεκρώνει» σηματοδοτώντας την αρχή του τέλους.

«Περνούσαμε για τις ξεναγήσεις από την Αγορά πριν κλείσει εντελώς. Συζητήθηκε το γκρέμισμά της, έγιναν τεράστιες προσπάθειες για να παραμείνει και τώρα θα υπάρχει ένα καινούργιο διαμάντι στην πόλη», συμπληρώνει ο κ. Σφήκας.

Οι διασημότητες που αγόραζαν το …κουλούρι τους από την Αγορά Μοδιάνο

Μία στάση στην Αγορά Μοδιάνο ήταν «must» στη διάρκεια ξεναγήσεων των ξένων επισκεπτών τα προηγούμενα χρόνια. Ο κ. Σφήκας, ο οποίος έχει ξεναγήσει αρκετούς διάσημους αστέρες στη Θεσσαλονίκη, κάνοντάς τους να αγαπήσουν την πόλη, θυμάται πως «μπαίναμε μέσα να αγοράσουμε το γνωστό κουλούρι Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια συνεχίζαμε τη διαδρομή μας μέχρι να δοκιμάσουν ελιές στο Καπάνι».

Με τον τρόπο αυτό, όπως αναφέρει ο ξεναγός, οι επισκέπτες αισθανόταν οικεία το χώρο, ενώ τους μάγευε η γυάλινη οροφή του κτιρίου. Η αγορά Μοδιάνο ήταν μία από τις στάσεις στη θεματική ξενάγηση για το εβραϊκό και το οθωμανικό στοιχείο της Θεσσαλονίκης.

«Δεν μπορώ να ξεχάσω τον Αλεξάντερ Πέιν, τον διάσημο σκηνοθέτη, το Νο1 Έλληνα του Χόλιγουντ, ο οποίος τρεις φορές έχει ακολουθήσει την ίδια διαδρομή. Τρεις φορές περάσαμε από μέσα και κάθε φορά ενθουσιαζόταν με αυτό που έβλεπε», καταλήγει ο κ. Σφήκας.

Η συγκινητική ιστορία της οικογένειας Γκόση που επιστρέφει στο επαγγελματικό σπίτι της

Μετρούσε 82 χρόνια συνεχούς παρουσίας στην αγορά Μοδιάνο η οικογένεια Γκόση και τώρα ετοιμάζεται να επιστρέψει, όπως λέει, στο «σπίτι» της. Ο παππούς της οικογένειας ήταν αυτός που ξεκίνησε να γράφει ιστορία στον χώρο με ένα πτηνο-αυγοπωλείο, όπου μέσα πουλούσε ζωντανά κοτόπουλα, τα οποία διάλεγαν οι πελάτες.

Στη συνέχεια, ο πατέρας δημιούργησε το κρεοπωλείο. Τα παιδιά του, οι Θανάσης και Σωτήρης Γκόσης, θυμούνται πως όταν ήταν μικροί με κοντά παντελονάκια, τον ακολουθούσαν στη δουλειά και αυτό που έχει μείνει αποτυπωμένο στη μνήμη τους είναι οι ουρές που σχηματίζονταν έξω από τα καταστήματα της Αγοράς, από τις 06:30 το ξημέρωμα, από τους πελάτες που επιθυμούσαν να αγοράσουν τα προϊόντα.

«Κινητήρια δύναμη για να επιστρέψουμε ως τρίτη γενιά στην αγορά Μοδιάνο ήταν ο πατέρας μας, που ήθελε να συμμετέχει και να γυρίσει στο μαγαζί του. Αυτός πίστευε στην ανακαίνιση, ήταν η αιτία και η δύναμη για να επιστρέψουμε στο σπίτι μας», δηλώνει ο Θανάσης Γκόσης, ο οποίος συνοδευόμενος από τον αδελφό του, τον Σωτήρη, και τη μητέρα τους Κατερίνα επισκέφτηκαν αρκετές φορές τον χώρο για να δουν την πρόοδο των εργασιών, ανυπομονώντας να σηκώσουν ρολά.

Ιδιαίτερα συγκινημένη η κ. Γκόση, η οποία έζησε με τον άντρα της πολλές στιγμές, όμορφες και δύσκολες, λέει χαρακτηριστικά: «Χαίρομαι πολύ που αξίωσε ο Θεός να έρθω. Δυστυχώς αυτή τη στιγμή δεν είναι μαζί μας ο άντρας μου, να μας δει και να μας χαρεί. Τώρα πρέπει να τα αφήσουμε αυτά πίσω και να αρχίσουν τα παιδιά μου ένα καινούργιο κεφάλαιο. Το Μοδιάνο είναι μέσα στη ψυχή μας και θα συνεχίσει μετά από εμάς».

Μια «πράσινη» Αγορά με οικολογικό αποτύπωμα

Ενώ στο ισόγειο και τον εξώστη σε λίγα 24ωρα θα αρχίσει το «σουλατσάρισμα» του κόσμου, στα …κάτω πατώματα της Αγοράς, εκεί όπου δεν θα υπάρχει πρόσβαση, θα γίνεται η τροφοδοσία των καταστημάτων και παράλληλα η διαχείριση των αποβλήτων.

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Θανάσης Παππάς, διευθυντής λειτουργίας της αγοράς Μοδιάνο, «για τα ψαράδικα θα υπάρχει ειδικός αποθηκευτικός χώρος και δεξαμενή ώστε να γίνεται διάσπαση του πάγου, να μην μυρίζει στις αποχετεύσεις και στα ίδια τα καταστήματα. Τα οργανικά απόβλητα από ψάρια και κρέατα θα συγκεντρώνονται σε ειδικές παλέτες, θα διατηρούνται σε ειδικό ψυγείο και στη συνέχεια θα γίνεται η ανακύκλωση τους. Επίσης, θα υπάρχει ανακύκλωση για πλαστικό, χαρτί, γυαλί».

Στόχος, όπως αναφέρει ο κ. Παππάς, είναι μία «πράσινη αγορά, ανακύκλωση σε όλα τα ρεύματα και ένα οικολογικό αποτύπωμα. Προσδοκούμε τα απόβλητα που θα πηγαίνουν στο ΧΥΤΑ να είναι σχεδόν μηδενικά».