Φέτος συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, στις 25 Νοεμβρίου 1942, από τις αντάρτικες ομάδες του Άρη Βελουχιώτη και του Ναπολέοντα Ζέρβα, με την συνεργασία Άγγλων σαμποτέρ και όπως κάθε χρονιά πραγματοποιήθηκε εκδήλωση στο σημείο.

Το θρυλικό σαμποτάζ, θεωρείται από τις κορυφαίες πράξεις της Εθνικής Αντίστασης, και για πρώτη φορά γιορτάστηκε από το επίσημο ελληνικό κράτος στις 29 Νοεμβρίου του 1964. Τότε χιλιάδες κόσμου  συγκεντρώθηκε στον Γοργοπόταμο για να τιμήσει την 22η επέτειο από την ανατίναξη της ομώνυμης γέφυρας. Όμως η γιορτή μετατράπηκε σε θρήνο.

Η τραγωδία στην 22η επέτειο με 13 νεκρούς

Ήταν 1:22 μετά το μεσημέρι, όταν ακούστηκε μια ισχυρότατη έκρηξη στο χώρο του συγκεντρωμένου πλήθους, που σκόρπισε το θάνατο και τον πανικό.Μια νάρκη εξερράγη και σκόρπισε τον θάνατο στους ανθρώπους που είχαν συρρεύσει.

Όλα κυλούσαν ομαλά μέχρι τη στιγμή που δεν επετράπη σε αντιπροσωπείες των αντιστασιακών οργανώσεων να καταθέσουν τα στεφάνια τους. Στη συνέχεια, το πλήθος, που προερχόταν κυρίως από την Αριστερά, αποδοκίμασε την κυβερνητική αντιπροσωπεία υπό τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας Μιχάλη Παπακωνσταντίνου. Ακολούθησε πανδαιμόνιο, διακοπή της τελετής και αποχώρηση των επισήμων.

Ήταν 13:22 μετά το μεσημέρι, όταν ακούστηκε μια ισχυρότατη έκρηξη στο χώρο του συγκεντρωμένου πλήθους. Κάποιος είχε πατήσει μια νάρκη κατά προσωπικού, με αποτέλεσμα 13 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους (Γεώργιος Γιαννακούλης, Νικόλαος Δασόπουλος, Κωνσταντίνος Κανιούρας, Χρήστος Κεστίνης, Κωνσταντίνος Λεμπέσης, Κική Λιακοπούλου, Κωνσταντίνα Μπότη, Δημήτριος Μυλωνάς, Ηρωδιών Παπαζαχαρίου, Απόστολος Πολύμερος, Ασημούλα Ραχιώτη, Κωνσταντίνος Τσαρουχάς, Δήμος Τσιντικίδης) και πάνω από 45 να τραυματισθούν.

Φρικτό θέαμα

Το πλήθος στο σημείο της έκρηξης άνοιξε σε έναν κύκλο αλλοφροσύνης και ανομολόγητου πανικού.Το θέαμα  ήταν ασύλληπτα φρικτό. Το σώμα του ανθρώπου που είχε πατήσει την νάρκη είχε μείνει ακέφαλο και κατακρεουργημένο από τις πλάτες και πάνω.  «Δυο τρία ακόμα πτώματα, ακέφαλα κι αυτά και κατακρεουργημένα από τα στήθια ή τις ωμοπλάτες και πάνω, ήταν πεσμένα  και σπαρταρούσαν», περιέγραψε αυτόπτης μάρτυρας.

Σημειώνεται ότι στην κυβέρνηση βρισκόταν η Ένωση Κέντρου με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Το πολιτικό κλίμα ήταν βαρύ από την παραίτηση του αναπληρωτή Υπουργού Συντονισμού Ανδρέα Παπανδρέου, λίγες μέρες νωρίτερα. Η φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Ελευθερία», προσκείμενη στον Υπουργό Οικονομικών Κώστα Μητσοτάκη, τον είχε κατηγορήσει για χαριστικές αναθέσεις μελετών και έργων σε φιλικά του πρόσωπα («Σκάνδαλο Σκιαδαρέση») και ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε υποβάλλει την παραίτησή του για «να υπερασπισθεί την αθωότητα και την πολιτική του εντιμότητα».

.

Τι προκάλεσε την έκρηξη; Ηταν η CIA;

Το τραγικό γεγονός αποδόθηκε αμέσως από την Αριστερά σε σαμποτάζ ακροδεξιών κύκλων ή επιχείρηση οργανωμένη από τις αμερικανικές υπηρεσίες. Μάλιστα υιοθετήθηκε η άποψη πως η έκρηξη ήταν έργο της κυβέρνησης σε συνεργασία με πράκτορες της CIA.

Τις επόμενες μέρες επικράτησε μεγάλη ένταση. Το επίσημο πόρισμα από τις έρευνες που ακολούθησαν υιοθέτησε την εκδοχή του ατυχήματος από παλιά νάρκη που είχε τοποθετηθεί εκεί το 1947 και δεν είχε περισυλεγεί κατά την εκκαθάριση της περιοχής δέκα χρόνια αργότερα, όπως αναφέρει το sansimera. Το πόρισμα αμφισβητήθηκε από την Αριστερά, η οποία, όμως, προτίμησε να χαμηλώσει τους τόνους για να μην οξύνει περαιτέρω την κατάσταση.

Από τα επεισόδια κατά των αστυνομικών που ακολούθησαν την έκρηξη συνελήφθησαν 18 άτομα, ανάμεσά τους ο στρατηγός Αυγερόπουλος του ΕΛΑΣ και ο στρατηγός Κοσίντας του ΕΔΕΣ. Αρκετοί από τους κατηγορουμένους προφυλακίστηκαν μέχρι την έναρξη της δίκης, που άρχισε στη Λαμία στις 26 Μαΐου 1965. Το δικαστήριο εξέδωσε την ετυμηγορία τους στις 17 Ιουνίου και καταδίκασε τους 12 σε ποινές φυλακίσεως έως τρία χρόνια και αθώωσε τους έξι. Οι καταδικασθέντες άσκησαν έφεση και αφέθηκαν ελεύθεροι.

Παραμένουν τα ερωτήματα

Το θέμα της φονικής νάρκης δεν ερευνήθηκε δικαστικά και τα ερωτήματα που από την αρχή γεννήθηκαν έμειναν αναπάντητα: ήταν πράγματι παλιά ή είχε τοποθετηθεί (κι από ποιους;) για να προκαλέσει το μακελειό; Το επίσημο κράτος επέμενε στην άποψή του. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Άμυνας: στην περιοχή υπήρχαν δύο ναρκοπέδια από την εποχή του εμφυλίου πολέμου, τα οποία εκκαθαρίστηκαν αργότερα.

Headlines