Ανακάλυψη: Το όνομα μιας γυναίκας και παιδικά σκίτσα βρέθηκαν σε μεσαιωνικό κείμενο 1.300 ετών

Το χειρόγραφο περιέχει επίσης μικροσκοπικά, πρόχειρα σχέδια μορφών – σε μία περίπτωση ένα άτομο με τεντωμένα χέρια φτάνει προς ένα άλλο άτομο, το οποίο σηκώνει το χέρι του για να το σταματήσει.

Για σχεδόν 1.300 χρόνια, κανείς δεν ήξερε ότι υπήρχε. Το όνομα μιας εξαιρετικά μορφωμένης Αγγλίδας, χαραγμένο κρυφά στις σελίδες ενός σπάνιου μεσαιωνικού χειρογράφου τον όγδοο αιώνα, το οποίο είχε σταθεί αδύνατο να διαβαστεί μέχρι τώρα.

Οι ακαδημαϊκοί ανακάλυψαν ότι το παλαιά αγγλικό γυναικείο όνομα Eadburg χαράχθηκε επανειλημμένα στην επιφάνεια του θρησκευτικού κειμένου, χρησιμοποιώντας μια μέθοδο που το κράτησε κρυφό από το γυμνό μάτι για περισσότερους από 12 αιώνες.

Η κρυφή γραφή του ονόματος της γυναίκας αποκαλύφθηκε τελικά όταν οι ερευνητές της Βιβλιοθήκης Bodleian στην Οξφόρδη χρησιμοποίησαν τεχνολογία αιχμής για να αποτυπώσουν την τρισδιάστατη επιφάνεια του αρχαίου χειρογράφου, ενός λατινικού αντιγράφου των Πράξεων των Αποστόλων που γράφτηκε στην Αγγλία μεταξύ 700 και 750 μ.Χ.

• Διαβάστε επίσης: Ιστορικό ορόσημο: Η παλαιότερη γραπτή πρόταση βρίσκεται σε μία χτένα

Photo: Bodleian Library / Guardian

Τα χρησιμοποιούσε μια γυναίκα

Είναι η πρώτη φορά που αυτή η τεχνολογία, ικανή να αποκαλύψει «σχεδόν αόρατα» σημάδια τόσο ισχνά που έχουν μέγεθος περίπου το ένα πέμπτο του πλάτους μιας ανθρώπινης τρίχας, χρησιμοποιήθηκε για την καταγραφή σημειώσεων στην επιφάνεια ενός χειρογράφου.

«Υπάρχει μόνο ένας περιορισμένος αριθμός σωζόμενων πρώιμων μεσαιωνικών χειρογράφων που περιέχουν σαφείς εσωτερικές ενδείξεις ότι τα δημιούργησε, τα κατείχε ή τα χρησιμοποιούσε μια γυναίκα», δήλωσε η Jessica Hodgkinson, διδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο του Leicester, η οποία έκανε την ανακάλυψη κατά την έρευνα της διατριβής της για τις γυναίκες και τα πρώιμα μεσαιωνικά χειρόγραφα.

«Τα περισσότερα από αυτά τα χειρόγραφα προέρχονται από την ευρωπαϊκή ήπειρο – είναι πολύ σπανιότερο να βρεθούν αποδείξεις αυτού του είδους σε σωζόμενα χειρόγραφα που κατασκευάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στη γεωγραφική περιοχή που σήμερα αποκαλούμε Αγγλία».

Ποιος ήταν ο λόγος;

Η αναγραφή του ονόματος της Eadburg στο βιβλίο επιβεβαίωνε αθόρυβα τη δύναμή της και την υψηλή θέση της σε μια εποχή που μόνο λίγες ελίτ, εξαιρετικά μορφωμένες γυναίκες ήταν σε θέση να γράφουν και να διαβάζουν τόσο τα παλαιά αγγλικά όσο και τα λατινικά. «Είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό και πολύ ισχυρό κείμενο – ο λόγος του Θεού, που μεταφέρθηκε μέσω των αποστόλων. Και νομίζω ότι αυτός μπορεί να είναι τουλάχιστον εν μέρει ο λόγος για τον οποίο κάποιος επέλεξε να γράψει το όνομα της Eadburg σε αυτό, ώστε να είναι κοντά σε αυτό».

Δεν είναι σαφές γιατί το όνομα γράφτηκε τόσο κρυφά, με γραφίδα ξηράς αιχμής και όχι με μελάνι. «Ίσως είχε να κάνει με τους πόρους στους οποίους είχε πρόσβαση το συγκεκριμένο άτομο. Ή ίσως είχε να κάνει με το ότι ήθελε να αφήσει ένα σημάδι που έβαζε το όνομα αυτής της γυναίκας σε αυτό το βιβλίο, χωρίς να το κάνει πραγματικά εμφανές» δήλωσε η Hodgkinson. «Θα μπορούσε να υπήρχε κάποιος σεβασμός για το κείμενο, πράγμα που σήμαινε ότι το άτομο που έγραψε το όνομά της προσπαθούσε να μην υποβαθμίσει τη γραφή ή να μην ανταγωνιστεί τον λόγο του Θεού».

Μήπως ήταν η ίδια;

Είναι χαρακτηριστικό ότι βρήκε το όνομα της Eadburg χαραγμένο με πάθος στα περιθώρια του χειρογράφου σε πέντε σημεία, ενώ συντομευμένες μορφές του ονόματος εμφανίζονται άλλες 10 φορές.

Αυτό υποδηλώνει ότι είναι πιθανό να ήταν η ίδια η Eadburg που έκανε τα σημάδια. «Θα μπορούσα να καταλάβω γιατί κάποιος θα μπορούσε να γράψει το όνομα κάποιου άλλου μία φορά. Αλλά δεν ξέρω γιατί να γράψει κάποιος το όνομα κάποιου άλλου τόσες πολλές φορές με αυτόν τον τρόπο» δήλωσε η Hodgkinson.

Μια αρχαία φράση και μικροσκοπικά, πρόχειρα σχέδια μορφών – σε μια περίπτωση, ενός ατόμου με τεντωμένα χέρια, που φτάνει προς ένα άλλο άτομο το οποίο σηκώνει το χέρι του για να το σταματήσει – ανακαλύφθηκαν επίσης χαραγμένα στο μικρό βιβλίο, το οποίο είναι μόλις μεγαλύτερο από μια σελίδα Α5.

Η Hodgkinson ελπίζει ότι η περαιτέρω μελέτη θα αποκαλύψει τα νοήματα αυτών των μορφών και της αρχαίας φράσης, η οποία μέχρι στιγμής έχει αποδειχθεί αδύνατο να μεταφραστεί.

Ποια ήταν η γυναίκα αυτή;

Ελπίζει επίσης να ανακαλύψει τελικά ποια ήταν η Eadburg. Ορισμένα χαρακτηριστικά του χειρογράφου υποδηλώνουν ότι το βιβλίο δημιουργήθηκε στο Κεντ, όπου μια γυναίκα με το όνομα Eadburg ήταν ηγουμένη μιας γυναικείας θρησκευτικής κοινότητας στο Minster-in-Thanet στα μέσα του 8ου αιώνα. Ωστόσο, υπάρχουν τουλάχιστον οκτώ άλλες γνωστές υποψήφιες για τον ρόλο αυτό.

Αλλά είτε λυθούν ποτέ αυτά τα μυστήρια είτε όχι, για την Hodgkinson, υπάρχει κάτι πολύ ενδυναμωτικό και ουσιαστικό στην ανακάλυψη του ονόματος της Eadburg. «Ακόμα, μέχρι σήμερα, υπάρχει αυτή η ανθρώπινη ανάγκη να αφήσεις ένα σημάδι της παρουσίας σου σε κάτι που έχει σημασία για σένα ή είναι μια καταγραφή του πού έχεις βρεθεί. Δεν ξέρουμε και πολλά για την Eadburg, αλλά τώρα, λόγω αυτής της καταπληκτικής τεχνολογίας, έχουμε δει το όνομά της, ξέρουμε ότι ήταν εκεί. Είναι εδώ, σε αυτό το βιβλίο – και μιλάει μέσα από τους αιώνες».

*Με στοιχεία από theguardian.com