Χρόνιες ελλείψεις προσωπικού και κρατικής χρηματοδότησης υπό την 12ετή διακυβέρνηση των Συντηρητικών στη Βρετανία, μεγάλος χρόνος αναμονής στις κλήσεις επειγόντων, τραγικές καθυστερήσεις στις θεραπείες και στις νοσηλείες ασθενών.

Στον απόηχο των χειροκροτημάτων για τις θυσίες του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού στην κορύφωση της πανδημίας της COVID-19, στο προσκήνιο πια έρχεται η διαρκής και βαθιά κρίση του βρετανικού εθνικού συστήματος υγείας (NHS), στον φόντο της οικονομικής κρίσης.

Ασθμαίνοντας εδώ και καιρό υπό το βάρος του Brexit, διέρχεται μιας από τις πιο κρίσιμες περιόδους στα 74 χρόνια από την ίδρυσή του.

Ως αντανάκλασης αυτής, το προσωπικό των νοσοκομείων στην Αγγλία, στην Ουαλία και στη Βόρεια Ιρλανδία έχει ήδη εξαγγείλει απεργία για τις 15 και τις 20 Δεκεμβρίου, την πρώτη στα χρονικά του Βασιλικού Κολεγίου Νοσηλευτικής (RCN).

Αντιμέτωπη με τις δικές της δημοσιονομικές προκλήσεις, αλλά και πιστή στις θατσερικού τύπου ιδιωτικοποιήσεις, η  κυβέρνηση Σούνακ απορρίπτει την αύξηση 5% πάνω από τον πληθωρισμό που ζητά το νοσηλευτικό προσωπικό.

Για τον μέσο Βρετανό, που ήδη βιώνει τη χειρότερη συρρίκνωση του βιοτικού επιπέδου του από τα μέσα του περασμένου αιώνα, τα προειδοποιητικά καμπανάκια ηχούν εκκωφαντικά.

Εικόνα διάλυσης

Το απεργιακό κύμα στον τομέα της υγείας αναμένεται να συνεχιστεί τους επόμενους μήνες με κινητοποιήσεις γιατρών, οδηγών ασθενοφόρων, τραυματιοφορέων, του προσωπικού τροφοδοσίας, των διοικητικών υπαλλήλων, μέχρι και των συνεργείων καθαρισμού.

Αμετακίνητη θεωρητικά στη θέση της και προετοιμαζόμενη για τα χειρότερα, η κυβέρνηση του Λονδίνου ετοιμάζει ήδη σχέδια έκτακτης ανάγκης.

Σύμφωνα με τους Times, εξετάζει να χρησιμοποιήσει το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων της Βρετανίας ως οδηγούς ασθενοφόρων και για την κάλυψη πόστων πρώτης γραμμής στα νοσοκομεία.

Το βρετανικό υπουργείο Άμυνας έχει ήδη θέσει επί τάπητος σχετικά σενάρια, αν και δεν έχει υποβληθεί επίσημο αίτημα από το υπουργείο Υγείας.

Σε κάθε περίπτωση το σχετικό πρωτόκολλο, γνωστό ως Maca, είχε ενεργοποιηθεί πρόσφατα, εν μέσω πανδημίας. Παρ’ όλα αυτά τα κενά στο NHS είναι ήδη δυσαναπλήρωτα, τα προβλήματα πολλαπλά και το μέλλον για το εθνικό σύστημα υγείας προδιαγράφεται δυσοίωνο, εάν δεν δοθούν άμεσα βιώσιμες λύσεις.

Τα τελευταία στοιχεία δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας. Στο NHS Αγγλίας, για παράδειγμα, οι χρόνοι αναμονής για μια θεραπεία ρουτίνας έχουν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ.

Περίπου 7,1 εκατομμύρια άνθρωποι -σχεδόν ένας στους οκτώ Άγγλους- βρίσκονται σε λίστα αναμονής, με μέσο χρόνο τις 14 εβδομάδες.

Περισσότεροι από 400.000 αναγκάζονται να περιμένουν πάνω από ένα χρόνο για εγκεκριμένες θεραπείες ασθενειών, ακόμη και κρίσιμων χημειοθεραπειών για καρκινοπαθείς.

Σύμφωνα με τον Βρετανικό Ιατρικό Σύλλογο (BMA), πρόκειται για τουλάχιστον 300πλάσιο αριθμό, συγκριτικά με τα δεδομένα του Σεπτεμβρίου του 2019, πριν δηλαδή από την πανδημία της COVID-19.

Παράλληλα, οι χρόνοι αναμονής στις κλήσεις επειγόντων και για εισαγωγή στο νοσοκομείο έχει επίσης εκτοξευτεί σε επίπεδα ρεκόρ.

Συνολικά υπολογίζονται κατά μέσο όρο σε πάνω από 12 ώρες,  «πάνω από 60 φορές υψηλότερος» σύμφωνα με τον BMA σε σχέση με τον φθινόπωρο του 2019.

Μια χαίνουσα πληγή

Τα κενά είναι πια τόσο πολλά, που οι εκτιμήσεις για το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα το NHS διαφέρουν.

Κατά ορισμένους, είναι οι «χρόνιες ελλείψεις εξειδικευμένου προσωπικού». Κατά άλλους, είναι η έλλειψη νοσοκομειακών κλινών, όχι μόνο σε αριθμό, αλλά και λόγω γραφειοκρατικών κωλυσιεργιών, με αποτέλεσμα να καθυστερούν τραγικά τα εξιτήρια ασθενών.

Ως λύση, η κυβέρνηση Σούνακ φέρεται τώρα να εξετάζει εξαιρετικά αμφιλεγόμενα σενάρια «εργασιακής ευελιξίας». Σε αυτή εντάσσεται για παράδειγμα η κατάργηση των «φραγμών μεταξύ των ρόλων» γιατρών και νοσηλευτών, σύμφωνα με τον βρετανικό Τύπο.

Στο τραπέζι έχουν πέσει προτάσεις για τη δημιουργία θέσεων ιατρικών «συμβούλων» ή ακόμη και εντελώς νέων ιατρικών επαγγελμάτων, καθώς και πιθανή μείωση του χρόνου εκπαίδευσης ιατρών και νοσηλευτών.

Ανάλογες σκέψεις χαρακτηρίζονται ωστόσο επιλογές οιονεί πανικού ή λύσεις ανάγκης, μπροστά σε ένα κύμα μαζικής φυγής από τον τομέα υγειονομικής περίθαλψης της Βρετανίας τον τελευταίο χρόνο.

Μόλις μέσα σε αυτό το διάστημα υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 400.000 εργαζόμενοι εγκατέλειψαν τα πόστα τους στον κλάδο, εν μέρει λόγω της κρίσης κόστους ζωής και των χαμηλών μισθών.

Όχι τυχαία, πολλές απώλειες έχουν καταγραφεί στον τομέα της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

Παράλληλα, το Brexit έχει οδηγήσει περισσότερους από 4.000 Ευρωπαίους γιατρούς στην επιλογή να μην εργαστούν στο NHS, επιδεινώνοντας την οξεία έλλειψη γιατρών στο Ηνωμένο Βασίλειο σε βασικούς τομείς περίθαλψης, όπως καταδεικνύει νέα μελέτη.

Στον αντίποδα, ο νέος υπουργός Υγείας της Βρετανίας, Στιβ Μπάρκλεϊ, προωθεί τώρα πιο ενεργή προσέλκυση ιατρικού προσωπικού από αναπτυσσόμενες χώρες.

Διευρύνοντας τις ανισότητες

Ο Μπάρκλεϊ μπορεί να βρει ευήκοα ώτα στο υπουργείο Οικονομικών και στον νέο επικεφαλής του, Τζέρεμι Χαντ, ο οποίος έχει εξάλλου υπηρετήσει στο παρελθόν έξι χρόνια στο βρετανικό υπουργείο Υγείας.

Φαίνεται ωστόσο ότι «αντί για μακροπρόθεσμες λύσεις, τα βραχυπρόθεσμα μπαλώματα φαντάζουν τρομερά δελεαστικά για μια αντιλαϊκή κυβέρνηση που βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάσμα της τιμωρίας στις κάλπες σε λιγότερο από δύο χρόνια από τώρα», σχολάζει ο γιατρός και συγγραφέας Φιλ Γουίτακερ, σε άρθρο στο περιοδικό The New Statesman.

Η κυβέρνηση Σούνακ έχει ήδη παραδεχτεί ότι μπορεί να μην υπάρξουν απτά αποτελέσματα από τις αλλαγές στο NHS μέχρι το 2024 -μια πιθανή χρονιά εκλογών στη Βρετανία.

Όπως όμως προειδοποίησε με πρόσφατη έκθεση διακομματική κοινοβουλευτική επιτροπή, η υγειονομική περίθαλψη των Βρετανών βρίσκεται ήδη σε σοβαρό κίνδυνο.

Έρευνα του BBC κατέδειξε ότι το τελευταίο τρίμηνο του 2021 πάνω από 70 χιλιάδες Άγγλοι ήδη αναγκάστηκαν να πληρώσουν χιλιάδες λίρες για θεραπεία σε ιδιωτικά νοσοκομεία, χωρίς να έχουν ιδιωτική ασφάλιση. Κοντολογίς, πλήρωσαν από την τσέπη τους το κόστος, που συνήθως είναι πενταψήφιο σε στερλίνες.

Τα στοιχεία έδειξαν αύξηση 39% σε σύγκριση με τα δεδομένα προ της πανδημίας. Πολλοί εξ αυτών αναγκάστηκαν να πάρουν δάνεια για να πληρώσουν. Άλλοι κατέφυγαν σε crowdfunding.

Ειδικοί τονίζουν ότι η τάση αυτή καταδεικνύει πόσο «απελπισμένοι» είναι ορισμένοι ασθενείς εξαιτίας των τραγικών ελλείψεων στο NHS.

Προειδοποιούν επίσης για τον ορατό κίνδυνο δημιουργίας ενός συστήματος υγειονομικής περίθαλψης δύο επιπέδων, με τους φτωχότερους σε ακόμη πιο δυσμενή θέση.

Πρόκειται για μια «ολισθηρή πορεία προς την ιδιωτικοποίηση και τη δημιουργία δύο συστημάτων», αναφέρει στην ιατρική επιθεώρηση BJN ο αρχισυντάκτης της και καθηγητής Νοσηλευτικής, Ίαν Πιτ. «Η αποφυγή» αυτού του σεναρίου, υπογραμμίζει, είναι «προς το συμφέρον όλων».

Headlines