Ο Καρλ Λάγκερφελντ, ο αείμνηστος σχεδιαστής των Chanel, Fendi και της δικής του μάρκας, περιέγραψε κάποτε τη μόδα ως «εφήμερη, επικίνδυνη και άδικη». Δεν υπερβάλλει: Ο κόσμος της μόδας είναι μια βιομηχανία που βρίθει από καταχρήσεις, αισχρές τιμολογήσεις και διαβόητα ανήθικες εργασιακές πρακτικές.

Ο Λάγκερφελντ αποτέλεσε αλεξικέραυνο για αντιπαραθέσεις και κόντρες – και άλλοι κορυφαίοι οίκοι μόδας φάνηκαν πολύ πρόθυμοι να προσεταιριστούν και αυτοί τις αντιπαραθέσεις. Εδώ και χρόνια, οι μάρκες ρούχων και ειδών πολυτελείας προσπαθούν να προκαλέσουν και να διευρύνουν τα δημιουργικά (και ηθικά) όρια, με ανάμεικτα αποτελέσματα. Μερικές φορές δημιουργούν τέχνη που μοιάζει υπερβατική, αλλά συχνά το παρακάνουν. Η εορταστική καμπάνια της Balenciaga είναι ένα τέτοιο παράδειγμα.

Δε φταίμε εμείς, φταίει η εταιρία παραγωγής

Η πολυτελής μάρκα έχει δεχτεί πυρά για διαφημίσεις που δείχνουν παιδιά να κρατούν αρκουδάκια που έχουν εξοπλιστεί με αυτό που φαίνεται να είναι αξεσουάρ BDSM bondage. Η Κιμ Καρντάσιαν, πρέσβειρα της Balenciaga, δήλωσε την Κυριακή στο Twitter ότι ως μητέρα τεσσάρων παιδιών «συγκλονίστηκε από τις ενοχλητικές εικόνες» και ότι θα «επανεκτιμήσει» τη σχέση της με τη μάρκα.

«Η ασφάλεια των παιδιών πρέπει να τυγχάνει ύψιστης εκτίμησης και κάθε προσπάθεια ομαλοποίησης της παιδικής κακοποίησης οποιουδήποτε είδους δεν πρέπει να έχει θέση στην κοινωνία μας – τελεία και παύλα» έγραψε.

Ο οίκος Balenciaga ζήτησε συγγνώμη στον λογαριασμό του στο Instagram αυτή την εβδομάδα. «Καταδικάζουμε έντονα την παιδική κακοποίηση- δεν ήταν ποτέ πρόθεσή μας να τη συμπεριλάβουμε στην αφήγησή μας» αναφέρεται σε μια δήλωση. Η μάρκα δήλωσε επίσης ότι λυπάται για μια άλλη καμπάνια που παρουσίαζε «ανησυχητικά έγγραφα» – σε αυτήν, υπάρχουν ορατά νομικά έγγραφα, συμπεριλαμβανομένου ενός που αναφέρεται σε μια υπόθεση του Ανώτατου Δικαστηρίου σχετικά με τους νόμους περί παιδικής πορνογραφίας. Ο οίκος Balenciaga αποφάσισε επίσης να μηνύσει την εταιρεία παραγωγής North Six που βρίσκεται πίσω από τη διαφήμιση για αποζημίωση 25 εκατομμυρίων δολαρίων.

View this post on Instagram

A post shared by Balenciaga 🕊 (@balenciaga)

Αμφιλεγόμενες στιγμές στην ιστορία της μόδας

Ο Balenciaga είναι μόνο το τελευταίο όνομα της υψηλής μόδας που βρέθηκε σε δύσκολη θέση για αμφίβολες δημιουργικές επιλογές. Πολλά άλλα έχουν επικριθεί για σεξουαλικοποίηση των παιδιών, για πολιτισμική οικειοποίηση ή για προώθηση βίαιων εικόνων. Από τον Calvin Klein μέχρι τον Gucci, δείτε μερικά από τα πιο εντυπωσιακά σκάνδαλα που έβγαλαν μάτι.

  • Calvin Klein, 1980:

Το 1980, η 15χρονη Μπρουκ Σιλντς έγινε το πρόσωπο του Calvin Klein και πρωταγωνίστησε σε μια από τις πιο πολυσυζητημένες διαφημίσεις της εποχής. Φορώντας ένα ζευγάρι μπλε τζιν της μάρκας, το μοντέλο και ηθοποιός είπε αυτό που θα γινόταν μια εμβληματική ατάκα: «Θέλετε να μάθετε τι μπαίνει ανάμεσα σε μένα και τα Calvins μου; Τίποτα».

Υπήρξαν σημαντικές αντιδράσεις κατά του σποτ, το οποίο απαγορεύτηκε από πολλά δίκτυα για τη σεξουαλικοποίηση μιας έφηβης, αλλά και κατά της ίδιας της Σιλντς, όπως αποκάλυψε σε συνέντευξή της στη Vogue πέρυσι.

Η Σιλντς λέει ότι «ήταν αφελής» και δεν είδε την ατάκα ως διφορούμενη. Παρόλα αυτά όμως ένιωθε καταδικασμένη από τον Τύπο. «Οι παπαράτσι φώναζαν σε μένα και στη μητέρα μου: ‘Πώς μπόρεσες! Μου φαινόταν γελοίο”» εξήγησε.

  • Calvin Klein, 1995:

Η διάσημη πλέον διαφημιστική καμπάνια της μάρκας παρουσίαζε νεαρά μοντέλα που φορούσαν τζιν Calvin Klein και ελάχιστα άλλα ρούχα, ενώ πόζαραν σαγηνευτικά μπροστά σε ξύλινες επενδύσεις. Οι επικριτές κατηγόρησαν τον σχεδιαστή ρούχων για προσομοίωση παιδικής πορνογραφίας, ενώ ακόμη και ο πρώην πρόεδρος Κλίντον τη χαρακτήρισε «εξωφρενική».

Η περιφρόνηση μεγάλωσε μέχρι που το Υπουργείο Δικαιοσύνης ξεκίνησε έρευνα για την καμπάνια: Η έρευνα αποκάλυψε ότι κανένα από τα μοντέλα της διαφήμισης δεν ήταν ανήλικο και ο σχεδιαστής δεν διώχθηκε ποινικά.

  • Marc Jacobs, 2016:

Κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας Μόδας το 2016, ο Marc Jacobs προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στα μέσα ενημέρωσης όταν τα μοντέλα που φορούσαν την ανοιξιάτικη συλλογή του περπάτησαν στην πασαρέλα με ψεύτικα ράστα. Πολλοί θεώρησαν ότι επρόκειτο για ένα κραυγαλέο παράδειγμα πολιτισμικής οικειοποίησης – και ο σχεδιαστής υπερασπιζόμενος την απόφασή του έγραψε στο Instagram: «Σέβομαι και εμπνέομαι από τους ανθρώπους και το πώς φαίνονται. Δεν βλέπω χρώμα ή φυλή – βλέπω ανθρώπους».

Αργότερα έκανε πίσω και ζήτησε συγγνώμη και στη συνέχεια διευκρίνισε: «Φυσικά και «βλέπω» χρώμα, αλλά ΔΕΝ κάνω διακρίσεις».

  • Gucci, 2019:

View this post on Instagram

A post shared by 甲骨 bones tan jones 888 (@yaya.bones)

Ενώ περπατούσε στην επίδειξη της Gucci κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας Μόδας του Μιλάνου, το μοντέλο Ayesha Tan-Jones διαμαρτυρήθηκε κατά της μάρκας για τη χρήση ζουρλομανδύων στην καμπάνια της για το 2020. Κατά τη διάρκεια της επίδειξης, η Tan-Jones κράτησε ψηλά τα χέρια τους στα οποία είχε γράψει «Η ψυχική υγεία δεν είναι μόδα».

Η Tan-Jones έγραψε στο Instagram ότι επέλεξε να διαμαρτυρηθεί, επειδή «πιστεύω, όπως και πολλοί συνάδελφοί μου μοντέλα, ότι το στίγμα γύρω από την ψυχική υγεία πρέπει να σταματήσει».

Ο δημιουργικός διευθυντής της εταιρείας, Αλεσάντρο Μικέλε, δήλωσε στους New York Times ότι το νόημα της επίδειξης στην πασαρέλα ήταν να απεικονίσει «το ταξίδι από τη συμμόρφωση στην ελευθερία και τη δημιουργικότητα» και ότι ο ζουρλομανδύας είχε σκοπό να μεταδώσει την αίσθηση της καταπίεσης. (Η μάρκα καλωσόρισε τη διαμαρτυρία της Tan-Jones, επειδή η παράσταση αφορούσε επίσης την ελευθερία).

  • Burberry, 2019:

View this post on Instagram

A post shared by Liz Kennedy 🦎™️ (@liz.kennedy_)

Η Burberry προκάλεσε αναστάτωση στην Εβδομάδα Μόδας 2019 του Λονδίνου, όταν παρουσίασε ένα φούτερ με κουκούλα και θηλιά στο λαιμό. Το αντικείμενο κατακρίθηκε στο διαδίκτυο και από το μοντέλο Liz Kennedy, η οποία εμφανιζόταν στην επίδειξη.

«Η αυτοκτονία δεν είναι μόδα» έγραψε η Kennedy στο Instagram. «Ας μην ξεχνάμε και την τρομακτική ιστορία του λιντσαρίσματος».

Ο οίκος αφαίρεσε γρήγορα το φούτερ με κουκούλα από τη συλλογή του, ζήτησε συγγνώμη και ανακοίνωσε μια νέα πρωτοβουλία για την ποικιλομορφία με στόχο να βοηθήσει τη μάρκα να κάνει κάτι καλύτερο.

  • Gucci, 2019:

Το 2019, ένα άλλο γελοία ακριβό item προκάλεσε διαμάχη – αυτή τη φορά για την ομοιότητά του με blackface. Το ρούχο της Gucci διέθετε ένα γιακά που αναδιπλώνεται και καλύπτει το στόμα με ένα φαρδύ κόκκινο περίγραμμα χείλους. Κατηγορήθηκε ότι παραπέμπει στην μαύρη φυλή κάνοντας ρατσιστικό σχόλιο.

Ο οίκος μόδας απέσυρε το πουλόβερ από τα ράφια του και ζήτησε συγγνώμη, ενώ υποσχέθηκε να αυξήσει την ποικιλομορφία στις τάξεις του και να χρησιμοποιήσει το περιστατικό ως μια «ισχυρή στιγμή μαθήματος».

Headlines