Τζο Μπάιντεν: Η νέα Στρατηγική Εθνικής Άμυνας των ΗΠΑ

Στην δύσκολη περίοδο που διανύει η παγκόσμια κοινότητα, η αμυντική στρατηγική έχει αποκτήσει βαρύνουσα σημασία, ειδικά σε ένα κράτος, όπως οι ΗΠΑ. Ο Τζο Μπάιντεν μαζί με το επιτελείο του εκπόνησαν μία νέα στρατηγική για την Εθνική Άμυνα των Ηνωμένων Πολιτειών.

Το κείμενο αυτό βασίζεται στο δόγμα που είχε θέσει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ κατά την διάρκεια της πρώτης ομιλίας του, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ο Τζο Μπάιντεν είχε δηλώσει τότε πως οι ΗΠΑ θα αντιταχθούν στον απολυταρχισμό της Κίνας και στην απειλή που συνιστά η Ρωσία για την αμερικανική δημοκρατία.

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή.

Ο όρος στρατηγική έχει πολλές έννοιες. Μία εξ αυτών είναι τα μέσα που διαθέτει ο Αρχιστράτηγος ενός έθνους για να νικήσει τους εχθρούς του στο μέτωπο. Η άλλη υποδηλώνει την εκπόνηση ενός σχεδίου σύμφωνα με το οποίο όλα τα μέλη αναπτύσσουν την δράση τους με σκοπό την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί από την ιεραρχία τους. Το παρακάτω έγγραφο ανήκει στην δεύτερη έννοια του όρου.

Τι περιέχει η στρατηγική της εθνικής Άμυνας

Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ δημοσίευσε, τον Οκτώβριο του 2021, για πρώτη φορά, τρία έγγραφα: την Στρατηγική Εθνικής Άμυνας, την Αναθεώρηση Πυρηνικής Διάταξης και την Αναθεώρηση Πυραυλικής Άμυνας. Η ένωση των τριών αυτών διατάξεων έγινε προκειμένου να εξασφαλιστεί η ενότητα των ενεργειών όλων των τμημάτων του Υπουργείου.

Η νέα στρατηγική βασίζεται στην κατεύθυνση που έδωσε ο Τζο Μπάιντεν, δηλώνοντας ότι «ζούμε σε μια αποφασιστική δεκαετία η οποία έχει σημαδευτεί από δραματικές αλλαγές στην γεωπολιτική, την τεχνολογία, την οικονομία και το περιβάλλον». Μία ακόμα κατεύθυνση είναι ότι η Κίνα αποτελεί τον βασικό ανταγωνιστή των ΗΠΑ, η αντιμετώπιση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία βασίζεται στην συνεργασία με συμμάχους και εταίρους, αλλά και πως ο συνηθισμένος τρόπος δράσης του Υπουργείου δεν είναι πλέον αποδεκτός.

Η Στρατηγική Εθνική Άμυνας αποτελείται από 10 επιμέρους τμήματα

• Στο πρώτο τμήμα της, καθορίζονται τα ζωτικά συμφέροντα των ΗΠΑ, η εξασφάλιση της οικονομικής ευημερίας και των ευκαιριών
• Το δεύτερο τμήμα με τίτλο Περιβάλλον Ασφάλειας, περιγράφει τις στρατηγικές προκλήσεις ασφάλειας, αναφέροντας ως πρώτη πρόκληση τον Στρατηγικό Ανταγωνισμό με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Μέσα στο κείμενο, η Ρωσία χαρακτηρίζεται ως οξεία απειλή, λόγω των πυρηνικών, πυραυλικών, ψηφιακών, πληροφοριακών, και χημικών-βιολογικών δυνατοτήτων της, και της συνεργασίας της με την Κίνα. Όσον αφορά την εσωτερική ασφάλεια, υποβαθμίζεται ο ρόλος της διεθνούς τρομοκρατίας, δίνοντας έμφαση στην προσπάθεια της Κίνας και της Ρωσίας να κάμψουν την θέληση του αμερικανικού λαού και να προσβάλλουν κρίσιμες εθνικές υποδομές.

Επίμονες απειλές

Ως «επίμονες» απειλές χαρακτηρίζονται η Βόρεια Κορέα, το Ιράν, και οι Βίαιες Εξτρεμιστικές Οργανώσεις (ΒΕΟ), ενώ επισημαίνεται η αύξηση των ραγδαία εξελισσόμενων τεχνολογιών, οι οποίες καθιστούν το πεδίο της μάχης πιο πολύπλοκο από ποτέ.

• Στο τρίτο τμήμα με τίτλο Προτεραιότητες Άμυνας (III. Defense Priorities) καθορίζονται οι 4 εθνικές προτεραιότητες των ΗΠΑ για τον τομέα της Άμυνας, οι οποίες περιλαμβάνουν

1. την υπεράσπιση της αμερικανικής επικράτειας από την απειλή της Κίνας,
2. την αποτροπή στρατηγικών επιθέσεων εναντίον των ΗΠΑ, των συμμάχων, και εταίρων τους,
3. την αποτροπή της επιθετικότητας σε συνδυασμό με την επικράτηση στη μάχη εναντίον της Κίνας στον Ινδο-Ειρηνικό και της Ρωσίας στην Ευρώπη,
4. και την οικοδόμηση ανθεκτικής Διακλαδικής Δύναμης και ενός αμυντικού οικοσυστήματος.

• Το τέταρτο τμήμα, Ενοποιημένη Αποτροπή (IV. Integrated Deterrence), αναφέρεται στους τρόπους επίτευξης της αποτροπής, οι οποίοι περιλαμβάνουν

1. την απαγόρευση δράσης των αντιπάλων,
2. την ανάπτυξη ανθεκτικότητας,
3. την άμεση και συλλογική επιβολή κόστους με την ανάπτυξη ποικίλων μέσων και την ικανότητα διεξαγωγής πληροφοριακών επιχειρήσεων,
4. τις εξατομικευμένες προσεγγίσεις αποτροπής επιθέσεων εναντίον της επικράτειας των ΗΠΑ, στρατηγικών επιθέσεων, ενδεχόμενων επιθέσεων της Κίνας, της Ρωσίας, της Βόρειας Κορέας, και του Ιράν και,
5. τέλος, την ικανότητα εκτίμησης και διαχείρισης κρίσεων.

• Το πέμπτο τμήμα με τίτλο Εκστρατεύοντας (V. Campaigning), αναφέρεται στην συμβολή των εκστρατευτικών δυνάμεων όσον αφορά την επίτευξη της αποτροπής και των λοιπών στρατηγικών στόχων, τονίζοντας ωστόσο ότι θα κάνει χρήση των διαθέσιμων μέσων με φειδώ.
• Στο έκτο τμήμα, «Συνδέοντας την Στρατηγική με Συμμάχους και Εταίρους και Προωθώντας Περιφερειακούς Στόχους» (VI. Anchoring our Strategy in Allies and Partners and Advancing Regional Goals), η Στρατηγική Εθνικής Άμυνας εστιάζει σε 6 γεωγραφικές περιοχές ενδιαφέροντος.

Όσον αφορά την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, αναφέρει ότι οι ΗΠΑ θα συνεργαστούν με την Ιαπωνία και την Αυστραλία μέσω της συνεργασίας AUKUS και την Indo-Pacific Quad, την Ινδία, την Ταϊβάν, την Δημοκρατία της Κορέας και την Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας [Association of Southeast Asian Nations (ASEAN)].

• Το έβδομο τμήμα με τίτλο Σχεδιασμός Δυνάμεων (VII. Force Planning) αναφέρει τις προτεραιότητες διαμόρφωσης της μελλοντικής διακλαδικής δύναμης, η οποία θα έχει ετοιμότητα επέμβασης για την αντιμετώπιση κρίσεων μικρής κλίμακας και διάρκειας.
• Στο όγδοο τμήμα, Οικοδομώντας Πλεονεκτήματα Διαρκείας (VIII. Building Enduring Advantages), αναλύονται οι τρόποι ανάπτυξης των πλεονεκτημάτων, τα οποία περιλαμβάνουν τον μετασχηματισμό της αργής και μη-εστιασμένης αμυντικής βιομηχανίας.
• Το ένατο τμήμα αναφέρεται στην Διαχείριση Κινδύνου (IX. Risk Management), καθώς -όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το κείμενο- καμία Στρατηγική δεν προβλέπει τέλεια τις απειλές που πρόκειται να ανακύψουν.

Κρίσιμες αλλαγές στην πυρηνική διάταξη

Μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, κρίθηκε σημαντικό να αλλάξουν και τα πρωτόκολλα ασφαλείας που αναφέρονται στα κείμενα της αμερικανικής στρατηγικής Εθνικής Άμυνας.  Πρώτα από όλα κορωνίδα παραμένει η στρατηγική της αποτροπής για το Υπουργείο Άμυνας και το αμερικανικό έθνος, και δομικό στοιχείο της Στρατηγικής Εθνικής Άμυνας.

Βέβαια, διευκρινίζεται ότι από μόνη της η στρατηγική αυτή δεν μπορεί να μειώσει τον πυρηνικό κίνδυνο. Ο λόγος είναι ότι ο Ουκρανικός Πόλεμος, έδειξε ότι ο πυρηνικός κίνδυνος υπάρχει ακόμα και μάλιστα έχει την τάση να αυξάνεται.

Από την άλλη πλευρά, αποφασίστηκε υιοθέτηση μιας πιο αυστηρής πολιτικής και ολοκληρωμένης προσέγγισης που περιέχει

• την υποβάθμιση του ρόλου των πυρηνικών,
• τη λήψη μέτρων για την ενίσχυση της αποτροπής,
• τον έλεγχο των εξοπλισμών και τη μη-διασπορά,
• την αντικατάσταση προγραμμάτων εκσυγχρονισμού,
• την απόσυρση της βόμβας βαρύτητας Β83-1,
• την ακύρωση του προγράμματος Sea-Launched Cruise Missile (SLCM-N),
• και την ανάπτυξη μιας πιο σύγχρονης και προσαρμοστικής πρωτοβουλίας πυρηνικής ασφάλειας.

Αντιμέτωπες με δύο πυρηνικούς αντιπάλους οι ΗΠΑ

Η Κίνα έχει ως στόχο να διαθέτει 1.000 πυρηνικές κεφαλές μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ενώ από την άλλη η Ρωσία συνεχίζει να προβάλει την χρήση πυρηνικών στην Στρατηγική που ακολουθεί, απειλώντας άμεσα το ΝΑΤΟ και τους συμμάχους του, καθώς κατέχει 1.550 μηχανοκίνητες στρατηγικές πυρηνικές κεφαλές και άλλες 2.000 μη-στρατηγικής χρήσης.

Επισημαίνεται ακόμα ότι οι ΗΠΑ θα βρεθούν αντιμέτωπες μέχρι το 2030 με δύο πυρηνικούς αντίπαλους, γεγονός που επηρεάζει την παγκόσμια ασφάλεια. Μικρότερες αλλά όχι ασήμαντες ανησυχίες προκαλούν επίσης και οι ενέργειες της Βόρειας Κορέας και του Ιράν, ενώ ως κρίσιμες προκλήσεις αναφέρονται η αυξανόμενη σημασία της χρήσης πυρηνικών στις στρατηγικές τρίτων κρατών όπως η Ρωσία, η πυρηνική επέκταση της Κίνας, η ανάγκη για χρήση πυρηνικών σε περίπτωση σύγκρουσης μεγάλης κλίμακας, και οι πολυχωρικές (multi-domain) στρατιωτικές επιχειρήσεις οι οποίες επηρεάζουν την αλληλεπίδραση πυρηνικών και μη δυνατοτήτων.

Οι προβλέψεις για την συνθήκη New Start

Αν και η στρατηγική των ΗΠΑ έχει λάβει υπόψη της τον Ουκρανικό πόλεμο, το κείμενο αναφέρεται στην άμεση ανανέωση της συμφωνίας ελέγχου εξοπλισμών «New START» μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας από τον νυν Πρόεδρο αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του και την επιθυμία περαιτέρω ανανέωσής της το 2026, αλλά και την ανησυχία των ΗΠΑ για την πυρηνική επέκταση της Κίνας.

Σε αυτό το σημείο, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ όμως φαίνεται να άλλαξε την στρατηγική του, καθώς οι ΗΠΑ ήταν αυτές που «πάγωσαν» τις συνομιλίες με την Ρωσία για την συνθήκη New Start, με την αιτιολογία ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία βρίσκεται στον δέκατο μήνα.

Ο τρόπος αναθεώρησης της πυραυλικής άμυνας

Θέματα που θίγει το κείμενο για την πυραυλική άμυνα είναι ότι η Κίνα έχει αναπτύξει βαλλιστική και υπερηχητική τεχνολογία, η Ρωσία έχει εκσυγχρονίσει τα διηπειρωτικά πυραυλικά της συστήματα, η Βόρεια Κορέα εξακολουθεί να αναπτύσσει τις συμβατικές και μη πυραυλικές  δυνατότητές της, το Ιράν διατηρεί περιφερειακά συστήματα, αλλά και η εμφάνιση μη-κρατικών δρώντων και Μη-Επανδρωμένων Εναέριων Συστημάτων.

Ακόμη, το έγγραφο εστιάζει στην περιοχή της Βόρειας Αμερικής και συγκεκριμένα στην πετυχημένη συνεργασία των ΗΠΑ με τον Καναδά, την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, όπου συνεργάζονται κυρίως με την Ιαπωνία, την Αυστραλία, και την Δημοκρατία της Κορέας, την Ευρώπη στην οποία δρουν, τόσο σε πολυμερές, όσο και σε διμερές επίπεδο και, τέλος τη Μέση Ανατολή, όπου βασικός εταίρος είναι το Ισραήλ και αρκετά μέλη του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου.

Το κείμενο τελειώνει συμπεραίνοντας πως η ανάπτυξη πυραυλικών δυνατοτήτων αποτελεί στρατηγική επιταγή για τις ΗΠΑ προκειμένου να διατηρηθεί η αποτροπή πάνω στην οποία βασίζεται όλη η πολιτική Μπάιντεν.