Ρομά: Από τη δολοφονία Σαμπάνη στους πυροβολισμούς της Θεσσαλονίκης

Βράδυ 22ας Οκτωβρίου 2021. Ο Νίκος Σαμπάνης, ένας 18χρονος Ρομά από το Πέραμα, τραυματίζεται θανάσιμα από τα πυρά αστυνομικών που τον κατεδίωκαν.

Από τη Λεωφόρο Θηβών, το λευκό αυτοκίνητο με τρεις επιβάτες, δεν σταματά στον έλεγχο και για αρκετή ώρα η καταδίωξη γίνεται στα στενά, και καταλήγει στο Πέραμα. Εκεί το αυτοκίνητο με τους Ρομά εγκλωβίζεται από διερχόμενο λεωφορείο, κάνει επικίνδυνους ελιγμούς και τελικά δέχεται ριπές από τα όπλα των αστυνομικών.

Τουλάχιστον 38 σφαίρες γαζώνουν το λευκό αυτοκίνητο με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο Νίκος Σαμπάνης που ήταν συνοδηγός και να τραυματιστεί ένας ακόμη.

Οι σφαίρες που πέφτουν σα χαλάζι καρφώνονται στους τοίχους γειτονικών σπιτιών και θα μπορούσαν να τραυματίσουν κι άλλους πολίτες.

Το σκηνικό θυμίζει κινηματογραφική, γκανγκστερική ταινία, όμως, είναι πραγματικότητα. Ένα μικρό παιδί δολοφονείται και η Ελληνική Αστυνομία βγάζει ανακοίνωση για τραυματισμό 7 αστυνομικών από τους επικίνδυνους ελιγμούς.

Ο Σαμπάνης έχει δεχθεί 3 σφαίρες στο στήθος και μία στο λαιμό, το δεύτερο άτομο έχει πάθει ρήξη σπλήνας από σφαίρα και το τρίτο άτομο, ένας 16χρονος διαφεύγει και αργότερα εμφανίζεται μόνος τους.

Οι αστυνομικοί λένε ότι είχε όπλο, αλλά δεν επιβεβαιώνεται. Λένε ότι κινδύνευσε η ζωή τους και γι’ αυτό έκαναν χρήση όπλων.

Ηταν και… ήρωες

Στα δικαστήρια χαρακτηρίζονται «ήρωες» από συναδέλφους τους ενώ ο Τ. Θεοδωρικάκος, υπουργός Προστασίας του Πολίτη, τους επισκέπτεται στο νοσοκομείο για να τους συμπαρασταθεί.

Όχι, στην οικογένεια του Νίκου Σαμπάνη δεν πηγαίνει επίσκεψη.

Λεπτομέρεια. Κατά την καταδίωξη κανείς δε δίνει εντολή από το κέντρο να γίνει χρήση όπλων. Και κυρίως κανείς δε δίνει εντολή να χτυπήσουν σε ευθεία βολή, στην καμπίνα του αυτοκινήτου κι όχι στα λάστιχα.

Σύμφωνα με τον Ν. 3169/2003: «Ο αστυνομικός επιτρέπεται να κάνει χρήση πυροβόλου όπλου, εφόσον αυτό απαιτείται για την εκπλήρωση του καθήκοντος του και συντρέχουν οι παρακάτω προϋποθέσεις:
α. Έχουν εξαντληθεί όλα τα ηπιότερα του πυροβολισμού μέσα, εκτός αν αυτά δεν είναι διαθέσιμα ή πρόσφορα στη συγκεκριμένη περίπτωση. Ηπιότερα μέσα είναι ιδίως παραινέσεις, προτροπές, χρήση εμποδίων, σωματικής βίας, αστυνομικής ράβδου, επιτρεπτών χημικών ουσιών ή άλλων ειδικών μέσων, προειδοποίηση για χρήση πυροβόλου όπλου και απειλή με πυροβόλο όπλο.
β. Έχει δηλώσει την ιδιότητά του και έχει απευθύνει σαφή και κατανοητή προειδοποίηση για την επικείμενη χρήση πυροβόλου όπλου, παρέχοντας επαρκή χρόνο ανταπόκρισης, εκτός αν αυτό είναι μάταιο υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες ή επιτείνει τον κίνδυνο θανάτου ή σωματικής βλάβης.
γ. Η χρήση πυροβόλου όπλου δεν συνιστά υπερβολικό μέτρο σε σχέση με το είδος της απειλούμενης βλάβης και την επικινδυνότητα της απειλής».

Και κάτι ακόμη. Το αυτοκίνητο που είχε κλαπεί από την παρέα του Σαμπάνη και που έγινε ο τάφος του 18χρονου, καταστράφηκε, άρα καταστράφηκαν και τα αποδεικτικά στοιχεία…

Και το σήμερα…

Σχεδόν ένα χρόνο μετά ζούμε μια ακόμη τραγωδία με τα ίδια πάνω – κάτω χαρακτηριστικά. Ενας 16χρονος Ρομά βάζει πετρέλαιο σε πρατήριο καυσίμων, φεύγει χωρίς να πληρώσει 20 ευρώ και ο ιδιοκτήτης του πρατηρίου ενημερώνει τους αστυνομικούς και το περιστατικό.

Ω του θαύματος. Οι αστυνομικοί βρίσκονται μέσα στο πρατήριο, αραχτοί και κάνουν το διάλλειμά τους. Σηκώνονται, παίρνουν τις μηχανές και καταδιώκουν το όχημα του Ρομά.

Λίγο αργότερα ο 16χρονος τραυματίζεται σοβαρά με μια σφαίρα στο κεφάλι. Τι λένε οι αστυνομικοί; Ότι ο νεαρός έκανε επικίνδυνους ελιγμούς, ότι κινδύνευσε η ζωή τους, ότι τράβηξαν όπλο και ήθελαν να πυροβολήσουν τα λάστιχα αλλά οι… κραδασμοί της μηχανής άλλαξε τη φορά του πιστολιού και το έφερε στο… κεφάλι του Ρομά.

Η πρώτη ανακοίνωση της Αστυνομίας για το περιστατικό, μνημείο αθλιότητας και παραπληροφόρησης. «…Ενόψει του άμεσου κινδύνου, οι αστυνομικοί έκαναν χρήση όπλου (πραγματοποιώντας δύο βολές) επιχειρώντας να ακινητοποιήσουν το όχημα, με αποτέλεσμα ο οδηγός να χάσει τον έλεγχο αυτού, να προσκρούσει σε τοιχίο και να διακομισθεί σοβαρά τραυματισμένος στο εφημερεύον Νοσοκομείο με σταθμό του ΕΚΑΒ».

Με απλά λόγια; Η ΕΛΑΣ λέει ότι πυροβόλησαν οι αστυνομικοί, ότι έχασε τον έλεγχο ο οδηγός κι έπεσε σε τοίχο. Δε λέει ότι το όπλο αστυνομικού έριξε σφαίρα που χτύπησε στο κεφάλι το άτυχο παιδί.

Πολλές οι συμπτώσεις

Ηδη οι συμπτώσεις είναι πολλές μεταξύ των δύο περιστατικών.

Νεαροί Ρομά, δεν σταματούν σε εκκλήσεις αστυνομικών, δέχονται σφαίρες. Οι αστυνομικοί βρίσκουν πλείστες δικαιολογίες, αλλά καμιά ουσιαστική. Καμιά να απαντά στα ερωτήματα αν είναι σε θέση να αξιολογήσουν μια καταδίωξη. Αν είναι σε θέση να ξέρουν πότε θα τραβήξουν όπλο.

Αν είναι εκπαιδευμένοι να γνωρίζουν πότε κινδυνεύουν πραγματικά ή όχι.

Μια λεπτομέρεια που ίσως να έχει μεγάλη σημασία, ίσως και όχι. Χθες οι αστυνομικοί γνώριζαν ότι καταδιώκουν Ρομά, τους το είπε προφανώς ο ιδιοκτήτης του πρατηρίου.

Στο Πέραμα πιθανολογούμε ότι δεν γνώριζαν ότι ο Σαμπάνης είναι Ρομά, όμως, μετά από αυτό το γεγονός θα έπρεπε όλοι οι αστυνομικοί, σε όλη την Ελλάδα, αν είναι ψυλλιασμένοι, να δρουν αναλόγως.

Υπουργός και τότε και σήμερα ο Τάκης Θεοδωρικάκος. Αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας διαφορετικός. Τον Μάρτιο του 2022 ανέλαβε ο Κ. Σκούμας στη θέση του Μ. Καραμαλάκη.

Μια στραβή στη βάρδια του υπουργού τότε, άλλη μια στραβή τώρα. Πόσες στραβές στη βάρδια θα υπάρξουν για να σταματήσει αυτό το έγκλημα;

Εκατομμύρια ευρώ πεταμένα

Και τι εννοούμε έγκλημα; Όχι ασφαλώς να αφοπλιστεί η Αστυνομία, αλλά να γνωρίζει τους βασικούς κανόνες εμπλοκής. Δεν πυροβολείς ένα παιδί που οδηγεί αυτοκίνητο επικίνδυνα, χτυπάς τα λάστιχα, καλείς το κέντρο να ενισχύσει με περιπολικά, κάτι ό,τι σε έχουν εκπαιδεύσει.

Αραγε εκείνα τα δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για την εκπαίδευση των αστυνομικών, εκείνα τα τεράστια κονδύλια από προγράμματα του ΕΣΠΑ που διαχειρίζεται συγκεκριμένη διεύθυνση στη Λ. Κατεχάκη, τι γίνονται;

Διότι αν κάθε χρόνο ένα παιδί, ένας άνθρωπος σκοτώνεται από τα πυρά αστυνομικών, τότε υπάρχει σοβαρό πρόβλημα εκπαίδευσης.

Κι αν δε βάλαμε μυαλό με τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου (μέρα που είναι σήμερα) από τον αστυνομικό Κορκονέα, τότε υπάρχει σοβαρό πρόβλημα.

Ισως χρειάζονται πιο σημαντικές αποφάσεις και πιο καλή δουλειά, πιο στοχευμένες ενέργειες προς την εκπαίδευση και τη γενικότερη συμπεριφορά των αστυνομικών.

Δεν είναι όλα επικοινωνία, δελτία τύπου και tweets με τις… επιτυχίες της ΕΛ.ΑΣ. Και σίγουρα δεν είναι ό,τι καλύτερο –επικοινωνιακά – να δίνεις 600 ευρώ εφάπαξ στους ένστολους την ώρα που ένα παιδί χαροπαλεύει από μια σφαίρα αστυνομικού στο κεφάλι.