Οι συνθήκες ευνοούν την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ

Το νέο γεωπολιτικό πλαίσιο ενθαρρύνει την ΕΕ να επιταχύνει τη διαδικασία ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, δηλώνει ο επίτροπος Διεύρυνσης Ολιβερ Βάρχεϊ στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» εν όψει της Συνόδου Κορυφής ΕΕ-ΔΒ. Παράλληλα, στέλνει σαφές μήνυμα ότι οι χώρες των ΔΒ πρέπει να ευθυγραμμίζονται με την ΕΕ, τις αξίες της, την εξωτερική της πολιτική.

Για την Τουρκία ο ούγγρος επίτροπος δηλώνει ότι οι τρέχουσες γεωπολιτικές προκλήσεις καθιστούν πιο σημαντική τη στενή συνεργασία ΕΕ – Τουρκίας, αλλά η βάση για οποιαδήποτε περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων πρέπει να είναι η γνήσια προθυμία της Αγκυρας για συνέχιση του διαλόγου καλή τη πίστει και η αποχή από ενέργειες κλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο.

Τι να περιμένουν τα Δυτικά Βαλκάνια από τη Σύνοδο Κορυφής στα Τίρανα;

Θα είναι μια ευκαιρία να επιβεβαιωθεί η ευρωπαϊκή προοπτική της περιοχής και να εμβαθύνει η συνεργασία μας, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης της ρωσικής επιθετικότητας κατά της Ουκρανίας. Υπήρξαν θετικές εξελίξεις στις σχέσεις μας το 2022, ιδίως το άνοιγμα της ενταξιακής διαδικασίας Αλβανίας και Βόρειας Μακεδονίας, και η σύναψη τριών συμφωνιών στο πλαίσιο της Κοινής Περιφερειακής Αγοράς.

Βάζουμε στο τραπέζι πακέτο ενεργειακής στήριξης 1 δισ. ευρώ, 500 εκατ. ευρώ άμεσα, για να αντιμετωπίσουν τον χειμώνα, και 500 εκατ. ευρώ βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, για επενδύσεις ενεργειακής διαφοροποίησης, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ενεργειακής απόδοσης.

Θα μιλήσουμε για την πρόοδο που έχει σημειωθεί στο Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο 30 δισ. ευρώ και στη μείωση των τελών περιαγωγής. Θα μιλήσουμε για ενίσχυση της συνεργασίας στο Μεταναστευτικό.

Θα δώσουμε σαφές μήνυμα στους εταίρους μας ότι η δέσμευση και η ευθυγράμμιση με τις ευρωπαϊκές αξίες και η υλοποίηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων, ιδίως στο κράτος δικαίου, και η περιφερειακή συνεργασία θα τους φέρουν πιο κοντά στην ΕΕ και θα βοηθήσουν να αποκομίσουν πλήρως τα οφέλη της οικονομικής μας βοήθειας.

Ορισμένοι ηγέτες όμως ακολουθούν πολιτικές που δεν εναρμονίζονται με την ΕΕ. Οι σχέσεις της Σερβίας με τη Ρωσία είναι ένα παράδειγμα.

Χρειαζόμαστε περισσότερη δέσμευση με τα ΔΒ σε αυτούς τους καιρούς και θα συνεχίσουμε την ισχυρή πολιτική και οικονομική μας στήριξη στην ευρωπαϊκή πορεία όλων, και της Σερβίας. Η Σερβία έκανε τη στρατηγική επιλογή, όταν υπέβαλε αίτηση για ένταξη στην ΕΕ, να είναι μέρος του πολιτικά και οικονομικά ολοκληρωμένου μπλοκ μας.

Η απόφαση της Σερβίας συνεπάγεται ευθυγράμμιση της εξωτερικής της πολιτικής με την ΕΕ. Βοηθάμε τη Σερβία να αντιμετωπίσει ορισμένες προκλήσεις, για παράδειγμα με το πακέτο ενεργειακής στήριξης. Χρειαζόμαστε επίσης τη Σερβία να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε τη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή πρόκληση για την ειρήνη και την ασφάλεια από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ΕΕ βασίζεται στη Σερβία ως ειλικρινή εταίρο και σύμμαχο που υπερασπίζεται την κοινή μας ασφάλεια.

Στη Βοσνία θα παρεμπόδιζαν οι εξελίξεις περαιτέρω αποφάσεις σε σχέση με την πρόταση της Επιτροπής να της χορηγηθεί καθεστώς υποψήφιας χώρας;

Η σύσταση της Επιτροπής για καθεστώς υποψηφιότητας είναι μια σαφής πολιτική δήλωση. Το νέο γεωπολιτικό πλαίσιο μάς ενθαρρύνει να επιταχύνουμε ακόμα περισσότερο τη διαδικασία ένταξης των ΔΒ στην ΕΕ. Επιβεβαιώνει ότι βλέπουμε το μέλλον της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στην ΕΕ.

Αυτό θα πρέπει να ενθαρρύνει τους νεοεκλεγμένους αντιπροσώπους να αναλάβουν την ευθύνη και να επιτύχουν αυτόν τον σημαντικό στόχο. Αναμένουμε τώρα τη σύσταση νέων εκτελεστικών και νομοθετικών σωμάτων για να επικεντρωθούν σε αυτό και να εντείνει η Βοσνία-Ερζεγοβίνη τις προσπάθειες για τις 14 βασικές προτεραιότητες.

Είναι ο μόνος δρόμος προς ένταξη στην ΕΕ και απαραίτητος για την έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών. Η θετική επίδραση της πρότασής μας είναι ήδη ορατή στη χώρα.

Επισκεφθήκατε την Τουρκία με την οποία ο διάλογος υψηλού επιπέδου είχε διακοπεί σε πολλούς τομείς από το 2019, αλλά δόθηκε διαφορετικός τίτλος στη συνάντηση για να ξεπεραστεί το εμπόδιο. Γιατί άλλαξε τώρα η στάση;

Η σχέση ΕΕ – Τουρκίας παραμένει στρατηγική και περίπλοκη, με τεράστιες αναξιοποίητες δυνατότητες, αλλά και με πολλές προκλήσεις. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις παραμένουν σε αδιέξοδο, καθώς δεν έχει αλλάξει η αρνητική τάση απομάκρυνσης από την ΕΕ σε βασικούς τομείς των θεμελιωδών δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης.

Οι εντάσεις με ορισμένα κράτη-μέλη αυξήθηκαν ξανά το 2022. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέφρασε βαθιά ανησυχία για τις πρόσφατες επαναλαμβανόμενες ενέργειες και δηλώσεις της Τουρκίας. Οι ηγέτες επανέλαβαν ότι η Τουρκία πρέπει να σεβαστεί την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών-μελών της ΕΕ και να αποκλιμακώσει τις εντάσεις προς όφελος της περιφερειακής σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Από την άλλη πλευρά, η αξιολόγηση της Επιτροπής επιβεβαίωσε ότι η Τουρκία παραμένει βασικός εταίρος και υποψήφια χώρα. Ο διάλογος και η συνεργασία πρέπει να συνεχιστούν σε βασικούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος: κλίμα, καταπολέμηση της τρομοκρατίας, ενέργεια, επισιτιστική ασφάλεια, μετανάστευση, δημόσια υγεία, περιφερειακά ζητήματα, εμπόριο, μεταφορές. Οι τρέχουσες γεωπολιτικές προκλήσεις καθιστούν πιο σημαντική τη στενή συνεργασία σε ενέργεια, επισιτιστική ασφάλεια, μετανάστευση.

Η Τουρκία διαδραματίζει βασικό ρόλο διαμεσολάβησης στις διαπραγματεύσεις Ρωσίας – Ουκρανίας στις συμφωνίες σιτηρών. Εξακολουθεί να είναι σημαντική και αξιόπιστη χώρα διέλευσης για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Η εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας παραμένει επιτακτική για τον έλεγχο της αυξημένης παράνομης μεταναστευτικής πίεσης. Η επίσκεψή μου στην Κωνσταντινούπολη και στα ανατολικά σύνορα της Τουρκίας με το Ιράν έγινε σε αυτό το πλαίσιο.

Βλέπετε στενότερη σχέση Βρυξελλών – Αγκυρας; Πώς θα διασφαλιστεί ότι η Τουρκία απέχει από προκλητικές ενέργειες, ότι σέβεται τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας;

Η ΕΕ έχει στρατηγικό συμφέρον για την ανάπτυξη συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία. Δεδομένων των προκλήσεων που βιώνουμε και του ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία, ένας ανοιχτός και εποικοδομητικός διάλογος με την Τουρκία είναι πιο σημαντικός από ποτέ. Για τον λόγο αυτόν συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε με τις τουρκικές αρχές σε βασικούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος, όπως επισιτιστική ασφάλεια, μετανάστευση.

Ταυτόχρονα, η βάση για οποιαδήποτε περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων ΕΕ – Τουρκίας πρέπει να είναι η γνήσια προθυμία για συνέχιση του διαλόγου καλή τη πίστει και η αποχή από ενέργειες κλιμάκωσης.

Η Τουρκία πρέπει να σέβεται την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών-μελών της ΕΕ και πρέπει να δούμε ουσιαστική δέσμευση στις προσπάθειες αποκλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο.

Για το θέμα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας είχα παραγωγικές συζητήσεις με τους τούρκους ομολόγους μου.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ