Η τιμωρία όποιου διαλέγει αντίπαλο

H επιθετική παράσταση των Βραζιλιάνων στο πρώτο ημίχρονο του παιχνιδιού τους με τη Νότια Κορέα ενθουσίασε όποιον αγαπάει τη Σελεσάο. Η οργάνωση του επιθετικού παιχνιδιού, η άριστη κυκλοφορία της μπάλας, η απόλυτη έλλειψη περιττών υπερβολών, η ευκολία στο γκολ έφεραν στη μνήμη των μεγαλύτερων εμφανίσεις της Βραζιλίας το 1982, αλλά και το 1986, το 1998, το 2002. Φυσικά όλο αυτό το υπερθέαμα είχε να κάνει και με το κέφι των άσων του Τίτε που όλοι χαρήκαμε. Ολοι; Οχι ακριβώς. Ο Ρόι Κιν, σχολιαστής του BBC σήμερα, είχε άλλη άποψη. «Δεν μπορώ να πιστέψω αυτό που παρακολουθώ, είναι σαν να παρακολουθώ το βλακώδες Dancing with the stars στην τηλεόραση» είπε βλέποντας τον Νεϊμάρ και τους υπόλοιπους να χορεύουν. «Δεν μου αρέσει αυτό. Οι άνθρωποι λένε ότι είναι η κουλτούρα τους. Αλλά νομίζω ότι αυτό είναι πραγματικά ασέβεια προς τον αντίπαλο», τόνισε οργισμένος. Και έκλεισε το λογύδριο λέγοντας: «Δεν με πειράζει ο χορός, ή οτιδήποτε άλλο ήταν, για το πρώτο γκολ, αλλά όχι δεν γίνεται να χορεύεις κάθε φορά. Είναι ασέβεια. Κρίμα που σε αυτό πήρε μέρος και ο προπονητής τους. Ντροπή. Δεν μου αρέσει καθόλου».

Σκηνή

Γιατί μου τράβηξε το μάτι αυτή η σκηνή οργής του Ρόι Κιν που επί της ουσίας δεν σημαίνει και τίποτα; Γιατί είναι μια απόδειξη της τεράστιας ανικανότητας του δυτικού κόσμου να δεχτεί ότι υπάρχουν και χώρες με κατοίκους που έχουν συνήθειες και τρόπους έκφρασης διαφορετικούς από τους ευρωπαϊκούς. Ο Ρόι Κιν είναι ο τυπικός Δυτικοευρωπαίος που νομίζει πως υπάρχει μόνο μια πολιτισμένη συμπεριφορά: η δική του. Δεν μπορεί π.χ. να καταλάβει ότι οι Βραζιλιάνοι μαθαίνουν να εκφράζουν διαμέσου των σπορ τα συναισθήματά τους με τρόπους ακραίους. Δεν θέλει να προσπαθήσει να καταλάβει το πώς οι Βραζιλιάνοι εκφράζονται: δεν μιλάνε τη γλώσσα του κι αυτό τον ενοχλεί.

Απέναντι

Οι χοροί των Βραζιλιάνων δεν έγιναν για να κοροϊδέψουν τη Νότια Κορέα σε παγκόσμια τηλεοπτική μετάδοση. Αν ήθελαν να εξευτελίσουν τους Κορεάτες που βρήκαν απέναντί τους θα τους έβαζαν 8 γκολ: στο δεύτερο ημίχρονο εμφανώς σταμάτησαν. Οι Βραζιλιάνοι ζουν το ποδόσφαιρο, δηλαδή χαίρονται και διασκεδάζουν παίζοντας, αλλά μπορεί εύκολα και να κλάψουν όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα θέλουν – σε κάθε περίπτωση δεν κρύβονται. Ημουν στη Βραζιλία το 2014 τη βραδιά της συντριβής της Σελεσάο από τη Γερμανία στο Μπελ Οριζόντε. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον Ρονάλντο, αυτόν που αποκαλούσαμε Φαινόμενο, όχι τον Κριστιάνο, να κλαίει για τη βαριά ήττα και να ζητά συγγνώμη με τηλεοπτικό του διάγγελμα από τους βραζιλιάνους μπαμπάδες τα παιδιά των οποίων είχαν δει τη συντριβή. «Απόψε καταστρέψαμε εκατομμύρια παιδικές ψυχές, προκαλέσαμε ένα τραύμα σε μια γενιά» είπε. Ο ίδιος είχε σταματήσει το ποδόσφαιρο και δεν ήταν καν μέλος της οργανωτικής επιτροπής, αλλά ως εμβληματικός ποδοσφαιριστής ήθελε να βγει μπροστά καταθέτοντας δημόσια τη θλίψη του χωρίς να ψάξει δικαιολογίες ή να κάνει κάποιου είδους δημόσιο κατηγορώ σε όσους έπαιξαν. Είναι το είδος της προσέγγισης που δεν θα μπορούσε να έχει ο Ρόι Κιν: για αυτόν το ποδόσφαιρο είναι συζητήσεις για το 4-4-2, κριτική στην απόδοση των παικτών, ανάθεμα στον προπονητή και μετά από όλα αυτά κατανάλωση μπίρας, ατελείωτης μπίρας. Οι Βραζιλιάνοι θα το καταλάβαιναν αυτό: είναι λαός που σέβεται τις αδυναμίες των ανθρώπων. Ο ίδιος αδυνατεί να προσπαθήσει έστω να κατανοήσει κάτι που απλά δεν ανήκει στην καθημερινότητά του, όπως ο χορός και το πανηγύρι. Αυτό είναι το πρόβλημα των Δυτικοευρωπαίων γενικότερα και είναι κάτι που το Παγκόσμιο Κύπελλο σε βοηθά να το καταλάβεις…

Αντίο

Στο μεταξύ χθες είχαμε τον πρώτο αποκλεισμό ομάδας υποψήφιας πρωταθλήτριας κόσμου πριν η διοργάνωση αρχίσει: αποκλείστηκε χάνοντας στα πέναλτι από το Μαρόκο η Ισπανία του Λουίς Ενρίκε, η ομάδα που εντυπωσίασε στην πρεμιέρα της κόντρα στην Κόστα Ρίκα και κανείς δεν είδε στη συνέχεια. Μετά τον αποκλεισμό της μπορούμε να πούμε πως η Ισπανία έκανε ένα απολύτως απογοητευτικό τουρνουά. Οχι γιατί δεν έφτασε ούτε μέχρι τα προημιτελικά. Αλλά γιατί κέρδισε τελικά μόνο την Κόστα Ρίκα στην πρεμιέρα της. Ακολούθησε η ισοπαλία με τη Γερμανία, η ήττα από την Ιαπωνία και ο χθεσινός αποκλεισμός από το Μαρόκο στα πέναλτι μετά από εκατόν είκοσι λεπτά (και με τις καθυστερήσεις περισσότερα) στα οποία γκολ δεν υπήρξε. Το δοκάρι του Σαράμπια στο τελευταίο λεπτό της παράτασης – η μόνη αληθινά μεγάλη ευκαιρία των Ισπανών στο ματς – δίνει απλά λίγη δραματική διάσταση σε έναν αποκλεισμό που ήταν βασικά κωμικοτραγικός. Αν οι Ισπανοί έχασαν επίτηδες από τους Γιαπωνέζους όπως όλος ο κόσμος υποψιάζεται, για να αποφύγουν την Κροατία και τη Βραζιλία (που θα μπορούσαν να βρουν στους 8) η όλη εξέλιξη είναι απόδειξη πως όταν στα μεγάλα τουρνουά διαλέγεις αντίπαλο ο σκανδαλιάρης θεός του ποδοσφαίρου σε τιμωρεί. Οι αμυντικά οργανωμένοι Μαροκινοί, που άφησαν στους Ισπανούς τη δυνατότητα να αλλάζουν μεταξύ τους πάσες χωρίς ποτέ να τους επιτρέπουν να πλησιάσουν στην περιοχή τους με χώρο και χωρίς πίεση, αποδείχτηκαν ο απόλυτος κακός μπελάς για τους Σπανιόλους. Θεωρώ δεδομένο πως στην Ισπανία θα είχαμε χθες βράδυ και επεισόδια: η κοινότητα των Μαροκινών είναι τεράστια – μόνο στη Βαρκελώνη υπάρχουν 200 χιλιάδες μετανάστες. Οι εφημερίδες της πόλης έγραφαν ότι αν όντως ο Λουίς Ενρίκε διάλεξε το Μαρόκο για αντίπαλο η ιδέα του ήταν κάκιστη. Οπως κάκιστη ήταν χθες και η πολυδιαφημισμένη ομάδα του.

Αλλαγή

To σκληρό Μαρόκο είναι η απόδειξη του πόσο έχει αλλάξει ο κόσμος. Κάποτε μιλούσαμε για τους παίκτες της Γαλλίας, της Ολλανδίας, ακόμα και της Γερμανίας και τονίζαμε ότι σε αυτές αγωνίζονταν πολλοί γιοι μεταναστών – αρκετοί από τους παίκτες που τους αποτελούσαν είχαν γεννηθεί σε χώρες διαφορετικές. Τώρα αυτό συμβαίνει και σε χώρες όπως το Μαρόκο. Ο Χακίμι γεννήθηκε στη Μαδρίτη, ο Μπουνού στο Μόντρεαλ, ο Μπουφάλ στο Παρίσι, ο Σεντίρα στο Λορέτο, ο Αμάλα λίγο έξω από τις Βρυξέλλες, ο ίδιος ο κόουτς Βαλίντ Ρεγραγκί στο Ιλ ντε Φρανς, περίπου τριάντα χιλιόμετρα από το Παρίσι. Ο απαιτητικός και αυστηρός πατέρας του τον μεγάλωσε με τον μύθο της μόνιμης δουλειάς και τον έκανε μαθηματικό. «Για τον πατέρα μου υπήρχε μόνο το σχολείο, για ποδόσφαιρο δεν ήθελε να ακούει» λέει. Και ο Βαλίντ δεν του χάλασε το χατίρι: πρώτα σπούδασε μαθηματικά, μετά οικονομικά και κοινωνιολογία. Στο μεταξύ το 1998 ένας γάλλος προπονητής τον είδε να παίζει μπάλα. Τον έπεισε ότι υπάρχει περιθώριο να σπουδάζει παίζοντας ποδόσφαιρο. Εγινε ακραίος μπακ. Και σήμερα ήρωας του Μαρόκου.