«Κόβουν την ανάσα» οι επιπτώσεις της πνευμονοπάθειας από το κάπνισμα

Την 3^η αιτία θανάτου παγκοσμίως αποτελεί η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Η νόσος είναι υπεύθυνη κάθε χρόνο για περισσότερους από τρία εκατομμύρια θανάτους στον πλανήτη μας, αριθμός που αντιστοιχεί στο 5,6% των θανάτων παγκοσμίως.

Καθώς όμως η συνήθεια του καπνίσματος δεν κάμπτεται σε μεγάλες χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα, αναμένεται ότι το 2060 πάνω από 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι θα χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους εξαιτίας της νόσου.

Η νόσος

Όπως μας εξηγεί ο Πνευμονολόγος, δρ της Ιατρικής Αθηνών, Επιμελητής A’ στην 5^η Πνευμονολογική Κλινική του «Σωτηρία» και Συντονιστής της Ομάδας ΧΑΠ της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας Γεώργιος Χειλάς, η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μία συχνή νόσος που μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί και χαρακτηρίζεται από επίμονα συμπτώματα και επίμονο περιορισμό της ροής του αέρα, που οφείλονται σε ανωμαλίες των αεραγωγών ή και των κυψελίδων, και συνήθως προκαλούνται από σημαντική έκθεση σε βλαπτικά σωματίδια ή αέρια με κύριο παράγοντα το κάπνισμα. Η ασθένεια επηρεάζεται και από ενδογενείς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της ελαττωματικής ανάπτυξης των πνευμόνων. Σημαντικά συνυπάρχοντα νοσήματα πιθανώς επιδρούν στη νοσηρότητα και στη θνητότητα.

Κοστίζει ακριβά

Οι επιπτώσεις της ΧΑΠ στις δαπάνες υγείας για τα αναπνευστικά νοσήματα στην Ευρώπη φτάνουν στο 56% και το ετήσιο κόστος αγγίζει τα 39 δισ. ευρώ. Περισσότεροι από το 36% των ασθενών με ΧΑΠ αναφέρουν ότι η πάθησή τους, τους αναγκάζει να απέχουν από την εργασία, περιορίζει την ικανότητά τους για εργασία ή τους ανάγκασε να πάρουν άδεια από την εργασία τους κατά το προηγούμενο έτος.

Στην Ελλάδα

Στη χώρα μας, το 2004 καταγράφηκε ότι 9 στους 100 ενήλικες καπνιστές πάσχουν από τη νόσο (το 8,4%), δηλαδή νοσούσαν περίπου 700.000 Έλληνες.

Νεότερα δεδομένα του 2015, δείχνουν ότι το ποσοστό της ΧΑΠ ανέβηκε στο 10,6% στον αντίστοιχο πληθυσμό, ποσοστό ευθέως ανάλογο της συνεχώς αυξανόμενης επίπτωσης της καπνιστικής συνήθειας. Την τελευταία 5ετία τα επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν πως τα ποσοστά καπνιστών στη χώρα μας προοδευτικά υποχωρούν.

Το ετήσιο συνολικό οικονομικό φορτίο της ΧΑΠ ανά ασθενή ανέρχεται στα 5.582 ευρώ. Το έμμεσο κόστος ανά ασθενή (κόστος απώλειας παραγωγικότητας) ανέρχεται στα 1.398,3 ευρώ, ενώ το άμεσο κόστος ανέρχεται στα 2.809 ευρώ. Το άμεσο μη ιατρικό (χρόνος ασθενών, χρόνος φροντιστών) υπολογίζεται στα 1.374 ευρώ κατ΄ έτος.

Με βάση την εκτίμηση ότι οι διαγνωσμένοι ασθενείς με ΧΑΠ σήμερα στην Ελλάδα ανέρχονται περίπου στους 250.000, η συνολική επιβάρυνση της νόσου για το σύστημα υγείας και τα ασφαλιστικά ταμεία (άμεσο ιατρικό κόστος) ανέρχεται στα 702 εκατ. ευρώ κατ’ έτος, ενώ το φορτίο για την κοινωνία συνολικά ανέρχεται στα 1,4 δισ. ευρώ.

Θεραπεία

Η νόσος μπορεί να ελεγχθεί πλήρως γιατί το βασικό της αίτιο που είναι το κάπνισμα μπορεί να αποφευχθεί ή να διακοπεί. Η ΧΑΠ θεωρείται σήμερα θεραπεύσιμη με τη χρήση θεραπευτικών μεθόδων που βελτιώνουν την αναπνευστική λειτουργία και επιβραδύνουν ή ανακόπτουν την εξέλιξη της νόσου.

Η θεραπεία της ΧΑΠ είναι κατ’ αρχήν φαρμακευτική με:

-Eισπνεόμενα φάρμακα με ακρογωνιαίο λίθο τη μέγιστη βρογχοδιαστολή (συνδυασμοί β2-διεγερτών μακράς διάρκειας δράσης και αντιχολινεργικών) και σε συγκεκριμένους φαινότυπους προσθήκη εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών (ICS).

-Αντιφλεγμονώδη φάρμακα (κύριοι εκπρόσωποι τα ICS και η ροφλουμιλάστη).

-Φάρμακα διακοπής καπνίσματος, αντιγριπικό και αντιπνευμονιοκοκκικό εμβόλιο, εμβόλιο έναντι του κοκκύτη, έναντι της COVID-19 και έναντι του έρπητος ζωστήρα σε ηλικίες άνω των 50 ετών).

Η θεραπεία της ΧΑΠ είναι και μη φαρμακευτική (φυσική άσκηση ή πνευμονική αποκατάσταση δηλαδή πρόγραμμα εκπαίδευσης ασθενών, φυσιοθεραπείας, άσκησης, διατροφικής παρέμβασης και ψυχολογικής υποστήριξης, η οξυγονοθεραπεία, ο μη επεμβατικός μηχανικός αερισμός και η χειρουργική αντιμετώπιση).

Απαραίτητο στοιχείο της σωστής και αποτελεσματικής θεραπείας είναι και η τακτική παρακολούθηση των ασθενών από τον κατάλληλο ειδικό γιατρό που είναι ο πνευμονολόγος.