Θρόμβωση: Όταν το αίμα πήζει χωρίς τραύμα

Ένας στους τέσσερις ανθρώπους παγκοσμίως πεθαίνει από καταστάσεις που σχετίζονται με τη θρόμβωση, η οποία ευθύνεται για τις τρεις πρώτες καρδιαγγειακές αιτίες θανάτου: το εγκεφαλικό επεισόδιο, το έμφραγμα του μυοκαρδίου και τη φλεβική θρομβοεμβολική νόσο.

Στη χώρα μας εκτιμάται ότι οι θάνατοι ετησίως φτάνουν τις 50.000. Όμως δεν υπάρχουν σχετικές καταγραφές.

Για τις θρομβώσεις, οι οποίες δεν κάνουν επιλογή φύλου ή ηλικίας και μπορούν να εμφανιστούν οποιαδήποτε στιγμή στη ζωή ενός ανθρώπου μίλησε στο in.gr o καθηγητής Αγγειοχειρουργικής της Ιατρικής Θεσσαλίας Μιλτιάδης Ματσάγκας υπογραμμίζοντας πως «Πρόκειται για μια κατάσταση που θέλει ιδιαίτερη προσοχή, καθώς η παραμέλησή της μπορεί να αποβεί μοιραία».

Οι θρομβώσεις που παρατηρούνται στις αρτηρίες είναι αυτές που προκαλούν το έμφραγμα και το εγκεφαλικό, ενώ οι θρομβώσεις που δημιουργούνται στις φλέβες μετακινούμενες μέσω της ροής του αίματος μπορούν να προκαλέσουν πνευμονική εμβολή.

Επικίνδυνες

Όλες οι θρομβώσεις είναι επικίνδυνες, με την πιο απλή περίπτωση να αποτελούν οι θρομβώσεις στις φλέβες των ποδιών που είναι και πιο συχνές, οι οποίες όμως αν αφεθούν χωρίς διάγνωση και θεραπεία, μπορούν να καταλήξουν σε πνευμονική εμβολή. Η αντιμετώπισή της όμως είναι εύκολη και πολύ αποτελεσματική με τα κατάλληλα φάρμακα, αν διαγνωστεί έγκαιρα.

«Το αίμα έχει την ιδιότητα να πήζει όταν υπάρχει τραυματισμός, διαφορετικά θα πεθαίναμε από αιμορραγία», επισημαίνει ο κ. Ματσάγκας, σημειώνει όμως ότι όταν συμβαίνουν οι θρομβώσεις συμβαίνουν, πρόκειται για παθολογική κατάσταση.

Τα αίτια

Οι αιτίες των θρομβώσεων είναι απλές.

Όταν δημιουργούνται στις αρτηρίες, έχουν προϋπάρξει αθηροσκλήρωση και στενώσεις, οπότε προκαλούν έμφραγμα ή εγκεφαλικό.

Στο φλεβικό τμήμα, μπορούν να προκληθούν λόγω στάσης του αίματος ή θρομβοφιλίας, εξαιτίας γονιδίων που προδιαθέτουν σε θρομβώσεις.

Στις φλέβες των κάτω άκρων, έχει μεγάλη σημασία η δομή του σώματος, αν ο ασθενής είναι παχύς, αν είναι ηλικιωμένος ή νέος, αν κινείται ικανοποιητικά ή όχι.

Η ακινησία, αλλά και το στρες αποτελούν σημαντικούς παράγοντες.

Τα συμπτώματα

Οι θρόμβοι προκαλούν πόνο και οίδημα στην περιοχή που δημιουργούνται. Αν ο θρόμβος είναι στα πόδια, το κύριο σύμπτωμα είναι ένας πόνος που επιτείνεται με τη βάδιση, ενώ ταυτόχρονα δημιουργείται και οίδημα στο πόδι που πάσχει. Ο ασθενής δεν πρέπει να το αμελήσει και να περιμένει ότι θα περάσει μόνο του. Πρέπει άμεσα να πάει στο νοσοκομείο και να ξεκινήσει έγκαιρα την αντιπηκτική αγωγή.

Οι πιο ευάλωτοι

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για δημιουργία θρόμβωσης είναι ο καρκίνος, εξαιτίας κάποιων παρανεοπλασματικών διεργασιών που προκαλούνται από τον ίδιο τον καρκίνο, σημειώνει ο καθηγητής, με αποτέλεσμα μάλιστα, να μειώνεται το προσδόκιμο επιβίωσης από νεοπλασίες, στο μισό.

Επίσης, υπάρχουν και οι θρομβοφιλίες, καταστάσεις όπου ορισμένοι ασθενείς γεννιούνται με γονίδια τα οποία προκαλούν μεγαλύτερη πηκτικότητα στο αίμα τους, απ΄ ότι στον υπόλοιπο πληθυσμό.

Ευάλωτοι για θρόμβωση είναι επίσης εκείνοι που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση, σε νοσηλεία, οι έγκυοι και στην συνέχεια στην περίοδο της λοχείας τους, οι παχύσαρκοι, αλλά και όσοι παραμένουν για ώρες σε ακινησία, με μεγαλύτερο κίνδυνο σε όσους πραγματοποιούν υπερατλαντικά ταξίδια, όπου οι δυνατότητες κίνησης είναι περιορισμένες μέσα στο αεροπλάνο, για πολλές ώρες.

Σοβαρός παράγοντας κινδύνου είναι επίσης η λοίμωξη COVID-19.

Η σημασία της κίνησης

Όπως εξήγησε ο κ. Ματσάγκας, ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος για να περπατάει αρκετά στη διάρκεια της ημέρας. Για το λόγο αυτό η σωματική δραστηριότητα είναι απολύτως απαραίτητη.

Χρειάζεται κίνηση τουλάχιστον μισής με μίας ώρας κίνηση τις τρεις ή τέσσερις ημέρες της εβδομάδας,  για να αποφύγουμε την θρόμβωση.

Πρόληψη

Για την πρωτογενή πρόληψη των θρομβώσεων ώστε να μην πάθουμε εξ΄ αρχής θρόμβωση, χρειάζεται να διατηρούμε το βάρος μας σε κανονικά επίπεδα και να ακολουθούμε μια ζωή με καθημερινή δραστηριότητα.

Αν πάσχουμε από νοσήματα που ενέχουν τον κίνδυνο της θρόμβωσης, θα πρέπει να ακολουθούμε τις οδηγίες του γιατρού μας και να ακολουθούμε κατά περιόδους αγωγή προφύλαξης με αντιθρομβωτικά. Αντίστοιχα, θα πρέπει να λαμβάνουμε τα μέτρα μας κατά την εισαγωγή στο νοσοκομείο όπου η κινητικότητα είναι περιορισμένη.

Ιδιαίτερα στις ημέρες μας όπου ο κοροναϊός παραμένει, θα πρέπει να λαμβάνουμε όλα τα μέτρα για την αποφυγή του. Ο λόγος είναι ότι ο συγκεκριμένος ιός προκαλεί μικροθρομβώσεις στα τριχοειδή αγγεία στον πνεύμονα και σε άλλες περιοχές του σώματος, στις οποίες αποδίδονται οι μισοί θάνατοι από COVID, γιατί δεν επιτρέπουν την σωστή λειτουργία των πνευμόνων σε ότι αφορά την ανταλλαγή αερίων.

Θεραπεία

Η αντιμετώπιση της θρόμβωσης γίνεται κατά βάση με αντιπηκτικά, τα οποία εμποδίζουν την εξάπλωσή της. Δεν εξαφανίζουν τους θρόμβους. Αυτό γίνεται από τα θρομβολυτικά φάρμακα μόνο, τα οποία είναι πολύ ειδικά φάρμακα και χορηγούνται με ιδιαίτερη προσοχή, γιατί φέρουν αιμορραγίες.

Τα αντιπηκτικά σταματούν την εξάπλωση του θρόμβου και βοηθούν έτσι τον οργανισμό να εξαλείψει μόνος του τον θρόμβο στο επόμενο διάστημα εβδομάδων ή μηνών.

Στη διάρκεια της αντιπηκτικής αγωγής, οι ασθενείς πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε να μην τραυματίζονται, γιατί η αιμορραγία που θα προκληθεί θα είναι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη. Στην περίπτωση που συμβεί τραυματισμός, θα πρέπει να δέσουν το τραύμα και να απευθυνθούν άμεσα στο γιατρό τους για την αντιμετώπιση τόσο του ίδιου του τραύματος και της αιμορραγίας, όσο και για να αποφασιστεί αν ενδεχομένως χρειάζεται η διακοπή της αγωγής με τα αντιπηκτικά.