Φλώρινα: Στις όχθες του Σακουλέβα

Πρωτεύουσα της ομώνυμης Περιφερειακής Ενότητας, η πόλη της Φλώρινας, χτισμένη σε υψόμετρο 650, στο βορειοδυτικό άκρο της χώρας, αποτελεί το οικονομικό και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής.

Η πόλη διατηρεί δείγματα νεοκλασικής και μακεδονικής αρχιτεκτονικής, με επιρροές από τον τοπικό πολιτισμό, ενώ πολλά από τα κτίσματά της ανάγονται στην περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Τα νεοκλασικά της Φλώρινας, δίπλα στις όχθες του ποταμού που τη διασχίζει, του Σακουλέβα, ανέκαθεν αποτελούσαν πηγή έμπνευσης για ζωγράφους, φωτογράφους και σκηνοθέτες.

Ο πολιτισμός, τα γράμματα και οι τέχνες είναι σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του τόπου, καθώς, πέραν των πανεπιστημιακών σχολών, στην πόλη λειτουργούν πολιτιστικοί σύλλογοι με μεγάλη ιστορία, όπως ο Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Φλωρίνης «Ο Αριστοτέλης», η Στέγη Φιλοτέχνων Φλώρινας, η Λέσχη Πολιτισμού Φλώρινας, καθώς και η Πινακοθήκη Φλωρινιωτών Καλλιτεχνών.

Η Φλώρινα του Μίμη Σουλιώτη

Από μια πολίχνη των 12.000 δημοτών, που από την απελευθέρωση του 1912 μέχρι τώρα δεν αυξάνονται και μήτε λιγοστεύουν, κι από ένα Νομό των μόλις 50.000 κατοίκων, πόση λογοτεχνία μπορεί να προσδοκά κανείς. Ας ξεκινήσουμε από την αξίωση ενός παλαιού δημότη που στη δεκαετία του 1960 είχε προτείνει να ισχύσουν τρεις προϋποθέσεις για να θεωρηθεί κανείς δήθεν «βέρος Φλωριναίος»: α. Σμπρέγκες, β. Μάλτσκα και γ. καλλιέργεια της Γεωργίας· δηλαδή, να έχει κόψει και κουβαλήσει απ’ το βουνό τις Σμπρέγκες (τους εύφλεκτους θάμνους που καίγονται τσιτσιρίζοντας στις φωτιές της προπαραμονής των Χριστουγέννων), δεύτερον, να έχει κολυμπήσει με στιλ «ποταμίσιο» στη Μάλτσκα (σε μια γούβα του ποταμού Σακουλέβα) και, τρίτον, να έχει πλαγιάσει στα εφηβικά του χρόνια πάνω στο χοντρό νάιλον που έστρωνε έξω από τα αντιαεροπορικά καταφύγια η πάγκοινη κι αείμνηστη Γεωργία.

Αλλά ήδη οι σμπρέγκες κόβονται με αλυσοπρίονα και κατεβαίνουν με τις σύγχρονες νταλίκες, για να γίνουν παρανάλωμα για τους τουρίστες, η Μάλτσκα με τον καιρό μπαζώθηκε και η Γεωργία το είχε γυρίσει στην πώληση λαχείων, ώσπου αποδήμησε. Πώς να γίνει κανείς Φλωριναίος σήμερα, όταν πια «χωριά και πόλεις μοιάζουν με χωριά»; Η απάντηση είναι απλή: όπως και Αθηναίος· ή κι απλούστερη: περιδιαβάζοντας τους φλωριναίους ζωγράφους, γλύπτες και φωτογράφους ή διαβάζοντας τους λογοτέχνες της Φλώρινας.

[…] Πρόωρα, ευτυχώς, εγκατέλειψα τη νόστιμη ιδέα ενός οδοιπορικού στη Φλώρινα με προκαθορισμένη πορεία, συγκεκριμένες στάσεις και σταθμούς, σε τριήμερη συνολική διάρκεια. Σκόπευα να περιλάβω τα εκλεκτά πράγματα της περιοχής, με οδηγίες όπως: Πρωινός τούρκικος καφές στον Παύλο, στην πλατεία Μόδη, ή ζεστό νες με γάλα στον Ιωσηφίδη, στην οδό Αθηνάς· ορθρινός πατσάς στον Ζηβόντση, κοντά στον Κύκλο· ανάσες βουνού στο Πρεβάλι, στη διαδρομή προς Πρέσπες· τσιπουράκι στον Βελιάνη, γράππα από τον Αετό, διανυκτέρευση στη Νέβεσκα· μεσημεριανό μαγειρευτό φαγητό στον Τυρπένου, κοντά στην Εθνική (κόκκινη) Τράπεζα, οπωσδήποτε: να συνθέσει εκείνος ένα πιάτο «με απ’ όλα»· βόλτα στο ποτάμι με τα πόδια και απογευματινό εσπρέσο ή ζεστή σοκολάτα στον Ρασάικο, σωστό παϊδάκι στην Κλώσσα, τας-κεμπάπ στο Άλσος, πράσινες ή κόκκινες ή καυτερές πιπεριές παντού, γριβάδι στην ψαροταβέρνα της Μικρολίμνης, φασολάδα στον Μύλο του Ανταρτικού, χωνευτικό αφέψημα στην Τσαγερί και άλλα ισοϋψή. Δεν ολοκλήρωσα το οδοιπορικό, πρώτον, επειδή συχνά η επιλογή ήταν δυσχερέστατη και, δεύτερον, επειδή η ενδεχόμενη αλαζονεία του γνώστη θα στερούσε από τον οδοιπόρο-αναγνώστη τις χαρές των ηδονικών μικροαστικών ανακαλύψεων.

*Τα ανωτέρω αποσπάσματα, διά χειρός του αειμνήστου Μίμη Σουλιώτη, όπως και οι δύο κατωτέρω φωτογραφίες, προέρχονται από το βιβλίο «Φλώρινα – Μια πόλη στη λογοτεχνία» (επιλογή κειμένων Μίμης Σουλιώτης, εκδόσεις Μεταίχμιο).

 

Ο Μίμης Σουλιώτης, συγγραφέας, ποιητής και πανεπιστημιακός με καταγωγή από την Πελοπόννησο και το Μοναστήρι, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949.

Σπούδασε Νεότερη Ελληνική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Βυζαντινής Φιλολογίας στη Βουδαπέστη και εκπόνησε το διδακτορικό του για τον Καβάφη στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα (ήταν αναπληρωτής καθηγητής της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας και δίδασκε λογοτεχνία και δημιουργική γραφή) και παράλληλα αφοσιώθηκε στον ποιητικό λόγο.

Ήταν διευθυντής της εκδοτικής σειράς «Ο ανθολόγος Ερμής – Επιλογές από τους νεοέλληνες ποιητές» (εκδόσεις «Ερμής»), μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και ιδρυτικό στέλεχος της Ένωσης Συγγραφέων Δυτικής Μακεδονίας.

Ο Μίμης Σουλιώτης επέλεξε να κατοικήσει στη Φλώρινα, όπου δημιούργησε οικογένεια και πολλούς φίλους.

Απεβίωσε στη Θεσσαλονίκη, στις 27 Νοεμβρίου 2012.

*Όλες οι εξαιρετικές ανωτέρω φωτογραφίες τής ντυμένης στα λευκά Φλώρινας ανήκουν στον Χρήστο Μήντσε και προέρχονται από το διαδικτυακό τόπο της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (visitwestmacedonia.gr). Στην κεντρική φωτογραφία, άποψη της πόλης της Φλώρινας (πηγή: Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας).