Συλλεκτικά παιχνίδια: «Βουτιά» στα παιδικά μας χρόνια και την ιστορία

Αν αγαπάς τα παιχνίδια και σου αρέσει να «ταξιδεύεις» στον χρόνο, τότε ο δρόμος θα σε βγάλει στην έκθεση με παλιά συλλεκτικά παιχνίδια του Βασίλη Κούλογλου.

Εκατοντάδες συλλεκτικά παιχνίδια του Βασίλη Κούλογλου από τον 19ο αιώνα και μετά έχουν λάβει τις θέσεις τους στην αίθουσα τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στο Περιστέρι και περιμένουν να τα ανακαλύψεις μέχρι και τις 15 Ιανουαρίου.

Διαβάστε επίσης: Διαταραχή ηλεκτρονικού παχνιδιού: Η νέα σοβαρή ψυχική νόσος που επηρεάζει ηλικίες από 12 έως 25 ετών

Βρεθήκαμε και περιπλανηθήκαμε για ώρες στον χώρο. Νιώσαμε τη μαγεία να επιστρέφεις σε άλλες εποχές. Όχι μόνο στα παιδικά μας χρόνια, αλλά και σε εποχές που γνωρίζουμε μόνο από μαρτυρίες.

Κάθε ένα από τα εκατοντάδες συλλεκτικά παιχνίδια έχει να σου αποκαλύψει μια ξεχωριστή ιστορία. Ο χώρος γεμάτος με τσίγκινα, κουρδιστά, ξύλινα, επιτραπέζια, λούτρινα και κάθε κάθε λογής παιχνίδια.

Συλλεκτικά παιχνίδια ελληνικών εταιρειών όπως των El Greco, Κουβαλιά, Ανανιάδη, Elvip, καθώς και πολλά από Ιαπωνία και Γερμανία και όχι μόνο. Εξαιρετικά σπάνια παιχνίδια που γνωρίζουμε ή και δεν έχουμε ξαναδεί βρίσκονται εκεί για να τα εξερευνήσουμε και να ανακαλύψουμε την ιστορία τους. Μια επίσκεψη αποτελεί ιδανική ευκαιρία για να «ταξιδέψουμε» σε άλλες εποχές.

Οι άνθωποι που επιμελούνται την έκθεση είναι εξαιρετικοί γνώστες του αντικειμένου. Κάτι που διαπιστώσαμε στον απόλυτο βαθμό. Θα σου διηγηθούν με ενθουσιασμό τις ιστορίες που κρύβουν τα μοναδικά εκθέματα. Απολαμβάνουν αυτό με το οποίο ασχολούνται, τους γεμίζει και είναι κάτι που στο μεταδίδουν από την πρώτη στιγμή.

Σπάνιο παιχνίδι της συλλογής του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Κάτι που είναι απίστευτα σημαντικό γιατί σε κάνει να αγαπήσεις εξίσου όλα αυτά τα σπάνια αντικείμενα. Μικροί θησαυροί άλλων εποχών που βρίσκονται μπροστά σου και έχεις την ευκαιρία να θαυμάσεις.

Ήταν εκεί να μας ενημερώσουν για την ιστορία του Αμερικανού προέδρου που ενέπνευσε τη δημιουργία του αγαπημένου σε όλα τα παιδιά Teddy Bear και να μας «συστήσουν» το παιχνίδι που «πρωταγωνίστησε» στην ταινία «Επαναστάτης Χωρίς Αιτία», σε σκηνή με τον θρυλικό James Dean. Κάποια από αυτά τα είδαμε εν δράσει και ήταν πραγματικά εντυπωσιακό να παρατηρείς πώς έχουν διασωθεί σε τόσο καλή κατάσταση, όντας άκρως λειτουργικά.

Το κουκλάκι από ταινία του James Dean | Image by Marina Koutsoumpa

Στιγμιότυπο από την ταινία «Επαναστάτης Χωρίς Αιτία» με τον James Dean και το σπάνιο κουκλάκι

Η έκθεση με σπάνια συλλεκτικά παιχνίδια του Βασίλη Κούλογλου μας προσκαλεί να γίνουμε πάλι παιδιά και να φέρουμε τα νέα παιδιά σε επαφή μαζί τους, απομακρύνοντάς τα από τις ψυχρές οθόνες. Μπαίνοντας και μόνο στον εντυπωσιακό χώρο και αντικρίζοντας όλα αυτά τα σπάνια παιχνίδια, σε κατακλύζουν αισθήματα νοσταλγίας. Γιατί σε γυρνάνε με ευκολία στο παρελθόν. Μεταφέρεσαι αυτόματα στην παιδική σου ηλικία και αναπολείς στιγμές από τα χρόνια της αθωότητας. Τότε που αρκούσε ένα παιχνίδι για να τα ξεχάσεις όλα.

Το σπάνιο παιχνίδι του 1920

Ένα σιδερένιο άλογο του 19ου αιώνα το πιο σπάνιο έκθεμα. Αυτό, όπως μας είπε ο Βασίλης Κούλογλου, είναι το καμάρι του. Ένα από τα πρώτα παιχνίδια που πέρασαν στην κατοχή του. «Υπήρχε στο γραφείο κάποιου πολιτικού. Το πήγα και το φτιάξαμε. Είναι του 1920», αναφέρει χαρακτηριστικά για το αλογάκι που δεσπόζει στην έκθεση. Είναι από τα εκθέματα που αξίζει να σταθείς και να παρατηρήσεις πιο προσεκτικά.

Σπάνιο παιχνίδι από τη συλλογή του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Σπάνιο παιχνίδι του 1920 από τη συλλογή του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Σε καλεί άλλωστε και η ιστορία του, καθώς μετρά πάνω από έναν αιώνα ζωής.

«Ράβαμε με τη μητέρα μου τα καλοκαίρια κουκλάκια για την El Grecο. Έβγαζα τότε το χαρτζηλίκι μου. Είχαμε φτιάξει τέτοια πολλά και το θυμήθηκα. Εμείς τα ράβαμε και τα δίναμε να τα γεμίσουν» θυμήθηκε μια γυναίκα που βρέθηκε στην έκθεση του Βασίλη Κούλογλου με τον σύζυγό της και τη μικρή Αριάδνη. Και πόσο όμορφη ιστορία; Να συναντάς έναν άνθρωπο που συνδέεται εξίσου άμεσα με ορισμένα από τα εκθέματα.

Παιχνίδια της συλλογής του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Παιχνίδια από τη συλλογή του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Μια γυναίκα που έχει προσθέσει το δικό της λιθαράκι στην ιστορία αγαπημένων ελληνικών παιχνιδιών που κράτησαν ή και κρατούν ακόμα συντροφιά σε πολλά μικρά ή και μεγαλύτερα παιδιά. Ποιος άλλωστε ορίζει την ηλικία που αποχωριζόμαστε τα παιχνίδια μας; Θα είναι πάντα το καταφύγιό μας.

«Σίγουρα το παιχνίδι δεν έχει φύλο, όπως ακριβώς και τα χρώματα. Είναι φυσιολογικό το παιδί να σπάσει το παιχνίδι του, είναι δικαίωμά του. Να το πάρει στα χέρια του, να ασχοληθεί, να το χαλάσει, να το κάνει ό,τι θέλει», μας εξηγεί ο Βασίλης Κούλογλου. Και πράγματι για τα παιδιά το παιχνίδι είναι απλά παιχνίδι. Δεν θα σταθεί κανένα παιδί στο χρώμα του, στο αν είναι «αγορίστικο» ή «κοριτσίστικο». Δεν υπάρχει «απαγορευμένο» παιχνίδι στον κόσμο των παιδιών.

Ο δικός μας «Pluto» και η απόσυρση λόγω Disney

Στην εξαιρετική συλλογή του Βασίλη Κούλογλου εκτός από τον ξεχωριστό Mickey Mouse της δεκαετίας του 1950 και ένας Pluto που κατασκευάστηκε από την ελληνική εταιρεία Elvip και αποσύρθηκε. Δεν είχαν προβλέψει να εξασφαλίσουν τη σχετική άδεια από την Disney. Και σε κάθε περίπτωση δεν προέβλεψαν αυτό που θα ακολουθούσε. Την αναγκαστική απόσυρση των παιχνιδιών που είχαν κυκλοφορήσει στα καταστήματα.

«Αυτόν τον Pluto δεν τον είχαν όλα τα παιδιά. Ήταν πολύ ακριβό παιχνίδι. Υπήρχε σε λίγα σπίτια. Είναι μετρημένα, αριθμημένα σε κομμάτια και όσοι τα έχουν είναι τυχεροί. Σε αυτά τα όμορφια παιχνίδια, τα κουτιά τους είναι ακόμα πιο όμορφα», σχολιάζει χαρακτηριστικά ο Βασίλης Κούλογλου. Και πράγματι, οι συσκευασίες από πολλά εκθέματα, που έχει μάλιστα διατηρήσει σε άριστη κατάσταση, είναι άκρως εντυπωσιακά.

Ο ελληνικός Pluto που αποσύρθηκε λόγω Disney | Image by Marina Koutsoumpa

Φωτογραφίζεται κρατώντας έναν πολύ σπάνιο Μίκυ. Ένα κουκλάκι στο οποίο αφιέρωσε πολλές ώρες για να του ξαναδώσει ζωή. Και έτσι εμείς μπορούμε να το θαυμάσουμε από κοντά. Συνδέεται άλλωστε με τις αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων. Τι κι αν μεγαλώσαμε; Συνεχίζουμε να απολαμβάνουμε τους χαρακτήρες της Disney.

«Αυτός ο Μίκυ χρονολογείται πως ήρθε στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1950. Εκτιμάται ότι κυκλοφόρησε γύρω στο 1947. Δεν μπορείς να φανταστείς τι δουλειά χρειάστηκε για να τον ξαναστήσω όπως τον βλέπεις. Ήταν σε άθλια κατάσταση. Κάθομαι, φτιάχνω τα παιχνίδια, τους ξαναδίνω ζωή. Είναι σημαντικό και αυτό το κομμάτι», αναφέρει.

Ο Βασίλης Κούλογλου με τον σπάνιο Μίκυ που έχει στη συλλογή του | Image by Marina Koutsoumpa

Ο σπάνιος Μίκυ του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Μπορείς να διακρίνεις τη φθορά του χρόνου, αλλά και τη δουλειά του Βασίλη Κούλογλου για να μπορεί να εκτεθεί ο υπέροχος Μίκυ ανάμεσα σε άλλα πολύ σπάνια παιχνίδια.

Τα τσίγκινα ελληνικά παιχνίδια

Σε άλλο σημείο της εντυπωσιακής έκθεσης ξεχωρίζουν τα τσίγκινα παιχνίδια. Λίγο πολύ, ιδίως οι μεγαλύτεροι, είχαμε κάποτε στα χέρια μας κάποια αντίστοιχα. Παιχνίδια μιας άλλης εποχής. Δεν χρειαζόμασταν απαραίτητα κάτι φανταχτερό. Ένα και καλό, κυρίως στις σημαντικές γιορτές. Ακόμα και σήμερα τα παιδιά θα βρουν κάτι απρόσμενο για να απασχοληθούν δημιουργικά και να περάσουν καλά.

«Είναι παιχνίδια Ελλήνων κατασκευαστών που ήρθαν από τη Μικρά Ασία. Επειδή ήταν πάμφτωχοι, άρχισαν να φτιάχνουν κάποια παιχνίδια. Πήγαιναν στο Τατόι, στον βασιλιά, και μάζευαν ό,τι κονσέρβες υπήρχαν πεταμένες. Μετά τις πολτοποιούσαν και τις πήγαιναν σε βιοτεχνίες που έφτιαχναν παιχνίδια. Έτσι ξεκίνησε το τσίγκινο παιχνίδι στην Ελλάδα. Έκαναν σημαντική δουλειά οι Έλληνες κατασκευαστές».

Σπάνιο τσίγκινο παιχνίδι από τη συλλογή του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Συλλεκτικό παιχνίδι του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Στη συλλογή του Βασίλη Κούλογλου θα εντοπίσει κανείς και εξαιρετικά παιχνίδια του Ανανιάδη. Όλα τους πολύ ξεχωριστά. Σε κάνουν να αναρωτιέσαι πώς με λιγότερα μέσα από αυτά που υπάρχουν σήμερα κατάφερναν να προχωρούν σε τόσο εντυπωσιακές δημιουργίες.

«Κάποια στιγμή σταμάτησε όλη αυτή η μεγάλη βιομηχανία παιχνιδιού γιατί θεωρήθηκε ότι ο τσίγκος είναι επικίνδυνο υλικό για τα παιδιά. Και έρχεται μετά το πλαστικό παιχνίδι». Ως επακόλουθο, έρχεται το κλείσιμο βιομηχανιών και βιοτεχνιών. Λιθογράφοι, ζωγράφοι, σχεδιαστές χάνουν τις δουλειές τους. Κάτι που έχει συμβεί με διάφορα επαγγέλματα στο πέρασμα των χρόνων.

Σπάνια παιχνίδια του Ανανιάδη από τη συλλογή του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Το story πίσω από τα αγαπημένα Teddy Bear

Τα διάσημα Teddy Bear, που έχει στη συλλογή του ο Βασίλης Κούλογλου, έρχονται να μας υπενθυμίσουν πώς ξεκίνησε η παραγωγή ενός παιχνιδιού που έχει αγαπηθεί όσο λίγα από τα μικρά παιδιά.

Ήταν στις 14 Νοεμβρίου του 1902 που ο 26ος Αμερικανός πρόεδρος Theodore Roosevelt θα βρεθεί σε κυνήγι αρκούδας κοντά στο Onward του Μισισιπή.

Δεν κατάφερε να εντοπίσει κάποια αρκούδα, με αποτέλεσμα οι βοηθοί του, για να τον ευχαριστήσουν, να δέσουν μια μικρή μαύρη αρκούδα σε δέντρο και να τον καλέσουν να τη σκοτώσει. Κάτι που θεώρησε κάτι εξαιρετικά αντιαθλητικό και άναδρο. Αρνήθηκε να το κάνει. Η είδηση διαδόθηκε σαν αστραπή μέσα από τον Τύπο σε ολόκληρη τη χώρα.

Το διάσημο Teddy Bear στη συλλογή του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Η ιστορία του προέδρου που αρνήθηκε να πυροβολήσει μια αρκούδα ενέπνευσε τον σκιτσογράφο Clifford Berryman να σατιρίσει το περιστατικό. Ένα σκίτσο που σώζεται μέχρι σήμερα.

Εικονογραφία εποχής για τον Theodore Roosevelt

Από αυτή τη γελοιογραφία και τα άρθρα της εποχής εμπνεύστηκαν την κατασκευή των διάσημων λούτρινων ο Morris Michtom με τη σύζυγό του Rose. Αφιερώνοντάς το στον Αμερικανό πρόεδρο, το ονόμασαν Teddy Bear. Αφού εξασφάλισαν και την άδειά του για τη χρήση του ονόματος, άρχισαν να παράγουν μαζικά τα αρκουδάκια.

Αρκουδάκια που μέχρι σήμερα γνωρίζουν παγκόσμια αναγνώριση και η «γέννησή» τους αποδίδεται σε εκείνο το κυνηγετικό ταξίδι του Theodore Roosevelet. Τα διάσημα λούτρινα έχουμε την ευκαιρία να τα θαυμάσουμε στην εξαιρετική συλλογή σπάνιων παιχνιδιών του Βασίλη Κούλογλου.

Οι «τρομακτικές» κούκλες και ο συλλέκτης Johnny Depp

Σε άλλο σημείο, μεγάλο τμήμα της έκθεσης με συλλεκτικά παιχνίδια καταλαμβάνουν κούκλες από τον 19ο αιώνα. Για κάποιους τρομακτικές, για άλλους ένα κομμάτι της ιστορίας των παιχνιδιών. Γιατί αυτές οι κούκλες ήταν το παιχνίδι για παιδιά μιας άλλης εποχής. «Αυτές όλες οι κούκλες είναι… Annabelle για τα παιδιά. Τους θυμίζουν κάτι τρομακτικό. Αυτό που τους εξηγώ είναι ότι όλα αυτά τα παιχνίδια κάποτε ήταν σε χέρια παιδιών. Αυτές οι κούκλες είναι 100 ετών».

Σε αυτό το σημείο ο Βασίλης Κούλογλου μας ενημερώνει και για πολύ διάσημους συλλέκτες, όπως ο Tim Burton, ο John Carpenter και ο Johnny Depp, ένας από τους μεγαλύτερους συλλέκτες Barbie στον κόσμο.

Ανάμεσα στα άλλα παιχνίδια που βρίσκονται όμορφα παρατεταγμένα στον χώρο, και το κουκλάκι που «πρωταγωνιστεί» στο Toy Story. «Τον είχαν βάλει φύλακα γιατί είναι τρομακτικός. Ώστε να μη φεύγει κανείς από ένα κακό ίδρυμα που έβαζαν τα παλιά παιχνίδια. Κρίμα που είναι ανάμεσα στα 10 πιο τρομακτικά παιχνίδια γιατί είναι πολύ όμορφος. Είναι πολύ παλιός» μας λέει ο Βασίλης Κούλογλου.

Ο Βασίλης Κούλογλου με το κουκλάκι του Toy Story | Image by Marina Koutsoumpa

Στην έκθεση οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν έναν σπάνιο Πινόκιο γαλλικής κατασκευής της δεκαετίας του 1950, γερμανικά παιχνίδια προπαγάνδας αλλά και κατασκευές του συλλέκτη Βασίλη Κούλογλου. Γιατί όταν ασχολείσαι με κάτι με τόσο πάθος, πραγματικά αφιερώνεσαι σε αυτό και ο Βασίλης το αποδεικνύει περίτρανα και με τα δικά του εντυπωσιακά παιχνίδια. Κατάφερε να δώσει εκ νέου ζωή σε αντικείμενα που βρέθηκαν στη συλλογή του, αναδεικνύοντας την ομορφιά τους.

Σπάνιος Πινόκιο γαλλικής κατασκευής | Image by Marina Koutsoumpa

«Αυτά είναι δικής μου κατασκευής. Είχα τα ρώσικα αρκουδάκια, είχα δει πώς ήταν κάποτε ένα παρόμοιο παιχνίδι. Και προσπάθησα να φτιάξω ένα που κάπως να το θυμίζει. Κάπως με το μαϊμουδάκι από πάνω να κάνει τον γύρο και την αρκούδα να παίζει την μπαλαλάικα», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Παιχνίδι κατασκευής του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Παιχνίδι κατασκευής του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Σπάνια παιχνίδια: Τα ευρωπαϊκά και τα πανηγυριώτικα

Ανάμεσα στα εκθέματα και παιχνίδια αγνώστου ταυτότητας. «Είναι αριστούργημα. Αν είναι κούκλα του Τουτουντζή, είναι περίπου του 1925. Είναι πολλά παιχνίδια που δεν γνωρίζουμε ποιος τα κατασκεύασε. Δεν υπήρχαν ακόμα τα εργοστάσια παιχνιδιών. Όσοι έβγαλαν τότε χρήματα από αυτά, έφτιαξαν μαγαζιά, βιοτεχνίες, βιομηχανίες και εργοστάσια, όπως ο Κουβαλιάς με τα ξύλινα παιχνίδια», υπογραμμίζει ο Βασίλης Κούλογλου. Κάθε δημιουργός έβαζε αναμφίβολα και το δικό του στοιχείο. Έδινε το δικό του προσωπικό στίγμα ακόμα και όταν έπαιρνε την ιδέα από κάποιον άλλο.

Σπάνιες κούκλες από τη συλλογή του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Σε κάποιο άλλο σημείο δεσπόζουν τα γνωστά και ως «πανηγυριώτικα» παιχνίδια. Άλλωστε, όπως επισημαίνει ο Βασίλης Κούλογλου, το παιχνίδι εκτός από πολιτιστικό έχει και ταξικό χαρακτήρα. Και πολλοί έχουμε χαρεί με αυτά τα παιχνίδια που ήταν πάντα πολύ πιο προσιτά οικονομικά. Σε κάθε βόλτα στο πανηγύρι, αποχωρούσες και με ένα από αυτά. Και η αλήθεια είναι ότι το χαιρόσουν εξίσου με ένα «καλό» (βλέπε ακριβό) παιχνίδι. Οι βόλτες άλλωστε στην Αιόλου ήταν must τις Κυριακές της δεκαετίας του 1990.

Τα «πανηγυριώτικα» παιχνίδια | Image by Marina Koutsoumpa

Τα «πανηγυριώτικα» παιχνίδια | Image by Marina Koutsoumpa

«Υπήρχαν δύο σημεία στην Αθήνα. Στην Αιόλου υπήρχε το φθηνό παιχνίδι, το πανηγυριώτικο. Μετά υπήρχαν τα καταστήματα στην Πανεπιστημίου, στη Σταδίου, όπου είχαν τα καλά παιχνίδια, τα τσίγκινα, τα ευρωπαϊκά, με τα καλά βερνίκια».

Χαρακτηριστικό δείγμα του πανηγυριώτικου παιχνιδιού, ανάμεσα στα άλλα, τα κόκκινα μαϊμουδάκια. Είτε στημένα σε κάποιο πάγκο, είτε κρεμαστά δίπλα στα λαχεία από τους λαχειοπώλες, έβρισκαν τον δρόμο για να διατεθούν στο κοινό που ήθελε να αγοράσει κάποιο παιχνίδι.

Από τα διάσημα «πανηγυριώτικα» παιχνίδια στη συλλογή του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Σπάνια παιχνίδια από τη συλλογή του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

To who is who του Βασίλη Κούλογλου

Ο Βασίλης Κούλογλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα το 1974. Είναι μουσικός και τραγουδοποιός, με σπουδές στην κλασική κιθάρα και ασχολείται εδώ και χρόνια, επαγγελματικά, με το τραγούδι και τη σύνθεση. Διδάσκει κλασική κιθάρα και ασχολείται επίσης και με τη μουσική διδασκαλία σε χορωδίες.

Η αγάπη του για το παλιό παιχνίδι ξεκίνησε πριν από περίπου 20 χρόνια, όπου και ξεκίνησε να τα συλλέγει και να μαθαίνει για αυτά. Σήμερα, διαθέτει πια μια μεγάλη συλλογή ελληνικού παιχνιδιού αλλά και παιχνιδιών από όλο τον κόσμο (παιχνίδια σπάνια, τσίγκινα, ξύλινα, κουρδιστά, λούτρινα, τα σπάνια Teddy Bear, αλλά και παιχνίδια από ιδιαίτερα υλικά, από πλαστικό, χαρτί, σελιλόιντ, παπιέ μασέ και άλλα υλικά).

Έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις παλαιού παιχνιδιού και έχει συμμετάσχει και σε διάφορες ομαδικές εκθέσεις που αφορούν στο παιχνίδι.

Παιχνίδια από τη συλλογή του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Σπάνια κούκλα από τη συλλογή του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Σπάνιο παιχνίδι του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Σπάνιο κουρδιστό παιχνίδι του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa

Σπάνια παιχνίδια της Fisher Price | Image by Marina Koutsoumpa

Παιχνίδια από τη συλλογή του Βασίλη Κούλογλου | Image by Marina Koutsoumpa