Όποια και αν είναι η τελική του έκβαση, το Qatar Gate αποκάλυψε μια άβολη, και για τους περισσότερους Ευρωπαίους ήδη, προφανή, αλήθεια. Το χρήμα αγοράζει επιρροή στην ΕΕ, γράφει σε δημοσίευμα του το Politico.

Το σημερινό σκάνδαλο, στο οποίο ένας νυν και ένας πρώην ευρωβουλευτής φέρονται να κατηγορούνται από τη βελγική αστυνομία ότι συμμετείχαν σε παράνομες δραστηριότητες άσκησης πίεσης για λογαριασμό του Κατάρ, είναι απλώς το τελευταίο σε μια σειρά σκανδάλων επιρροής που διατρέχουν την πρωτεύουσα της ΕΕ.

Το φαινόμενο των «περιστρεφόμενων πορτών»

Πριν από το Qatar Gate, υπήρχαν περιπτώσεις «περιστρεφόμενης πόρτας» (revolving doors) πρώην μελών της Επιτροπής, όπως ο José Manuel Barroso και η Neelie Kroes ή η Sharon Bowles και ο Holger Krahmer, ή μελών του προσωπικού, όπως ο Adam Farkas και η Aura Salla.

Σημειώνεται ότι η «περιστρεφόμενη πόρτα» περιγράφει τις ανομολόγητες σχέσεις αλληλεξάρτησης ανάμεσα στα επιχειρηματικά λόμπι και τους εποπτικούς/ρυθμιστικούς θεσμούς που είναι θεωρητικά επιφορτισμένοι να προστατεύουν τα συμφέροντα των πολιτών, αλλά όλο και περισσότερο αποδεικνύεται ότι κάνουν συστηματικά τα στραβά μάτια.

Παρόλο που κανένα από αυτά τα επεισόδια δεν πλησιάζει τους ισχυρισμούς που διατυπώνονται σήμερα, στην εποχή τους έθεσαν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος το πώς το σημερινό σύστημα εποπτείας της δεοντολογίας της ΕΕ δεν επαρκεί για να μειώσει τον κίνδυνο αντιδεοντολογικής συμπεριφοράς.

Η αποκάλυψη αυτής της εβδομάδας αναδεικνύει επίσης ένα άλλο δυσάρεστο γεγονός: ο πιο αδύναμος κρίκος του συστήματος ακεραιότητας της ΕΕ είναι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, απλώς και μόνο λόγω των χαλαρών κανόνων και της παράτυπης εφαρμογής τους.

Η ατιμωρησία

Κατ’ αρχάς, τα μέλη του Κοινοβουλίου επιτρέπεται να έχουν παράλληλες δουλειές (το ένα τέταρτο των 705 ευρωβουλευτών του μπλοκ δήλωσε ότι το κάνει), και η συμπεριφορά τους παραμένει υπόλογη μόνο στους συναδέλφους τους. Δεδομένου του ποσοστού των ευρωβουλευτών που εκμεταλλεύονται αυτή την επιείκεια, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ακόμη και οι λίγες έρευνες που διεξάγονται έχουν ως αποτέλεσμα ηθικές παραβιάσεις να μένουν ατιμώρητες.

Έπειτα, υπάρχει και το γεγονός ότι οι ευρωβουλευτές δεν υποχρεούνται να δηλώνουν όλες τις συνεδριάσεις τους. Η καταγγελία αποθαρρύνεται επίσης εκ των πραγμάτων, δεδομένου ότι οι κοινοβουλευτικοί βοηθοί που δεν εμπιστεύονται τον ευρωβουλευτή τους δεν θα πάρουν πολλή δουλειά.

Μαζί, η ηθική αδιαφορία του Κοινοβουλίου έχει δημιουργήσει μια κουλτούρα ατιμωρησίας που δεν πλήττει απλώς την εμπιστοσύνη των πολιτών της ΕΕ στους δημοκρατικούς θεσμούς, αλλά υπονομεύει και τα συμφέροντα του μπλοκ, καθώς οδηγεί σε συμπεριφορές που είναι αντίθετες με τις διακηρυγμένες αξίες του σε μια εποχή πρωτοφανούς γεωπολιτικής αναδιάταξης.

Ανάγκη για μεταρρυθμίσεις

Όλα αυτά είναι ο λόγος για τον οποίο το Κοινοβούλιο πρέπει να αξιοποιήσει αυτό το τελευταίο σκάνδαλο ακεραιότητας σε μια προσπάθεια πραγματικής μεταρρύθμισης. Αντί να περιοριστούν για άλλη μια φορά στο να χτυπήσουν το πολιτικό κόμμα που εμπλέκεται άμεσα στο τρέχον σκάνδαλο, οι πολιτικοί ηγέτες της ΕΕ πρέπει να ανακοινώσουν αμέσως μια σημαντική αναμόρφωση του συστήματος δεοντολογίας και άσκησης πίεσης του μπλοκ.

Ακολουθούν τέσσερις μεταρρυθμίσεις που θα αποτελούσαν μια καλή αρχή, σύμφωνα με το Politico.

  • Αρχικά, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ θα πρέπει να δημιουργήσουν μια κοινή, ανεξάρτητη αρχή δεοντολογίας, εφοδιασμένη με επαρκείς πόρους, δυνατότητες έρευνας και επιβολής κυρώσεων. Αυτό υποσχέθηκε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατά την ανάληψη των καθηκόντων της, αλλά απέτυχε να το υλοποιήσει.Επιπλέον, η πρόταση που υπέβαλε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επικρίθηκε έντονα από τη νομική υπηρεσία της Επιτροπής της ΕΕ, η οποία, αντιθέτως, τήρησε μια πολύ προσεκτική αλλά σε μεγάλο βαθμό αβάσιμη στάση.
  • Δεύτερον, οι ισχύοντες κανόνες σχετικά με τη διαφάνεια, τις συγκρούσεις συμφερόντων και τις «περιστρεφόμενες πόρτες» στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα (ιδίως οι κώδικες δεοντολογίας των θεσμικών οργάνων) πρέπει να ενισχυθούν με την επιβολή υποχρεώσεων αναφοράς για όλα τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.Ενώ το κυβερνών Προεδρείο του Κοινοβουλίου αντιτίθεται εδώ και καιρό σε μια τέτοια υποχρέωση στο όνομα της ελευθερίας της εκλογικής τους εντολής, οι ευρωβουλευτές πρέπει τώρα να δεχθούν να αναφέρουν όλες τις συνεδριάσεις τους ως ευκαιρία να αποδείξουν την πραγματική τους ελευθερία από συγκεκριμένα συμφέροντα.
  • Τρίτον, η άσκηση πίεσης από τρίτες χώρες -είτε από πρεσβείες είτε από τρίτους- πρέπει επίσης να δημοσιεύεται στο Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ. Αυτή τη στιγμή, οι κυβερνήσεις εξαιρούνται από τους ήδη πενιχρούς κανόνες διαφάνειας της ΕΕ. Ομοίως, οι συναντήσεις με εκπροσώπους τρίτων χωρών θα πρέπει να δημοσιοποιούνται από όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των μεμονωμένων ευρωβουλευτών.
  • Τέταρτον, το Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ πρέπει να καταστεί υποχρεωτικό μέσω της έκδοσης νομοθετικής πράξης – σε αντίθεση με μια απλή διοργανική συμφωνία – και να ενισχυθεί με πρόσθετους πόρους. Τελικά, χρειαζόμαστε μια σαφή δέσμευση από όλα τα θεσμικά όργανα να δέχονται συναντήσεις μόνο με εγγεγραμμένους λομπίστες και να δημοσιεύουν όλες τις συναντήσεις με λομπίστες σε έναν κεντρικό ιστότοπο που θα συνδέεται με το κοινό μητρώο διαφάνειας της ΕΕ.

«Το σκάνδαλο που λαμβάνει χώρα είναι άσχημο. Η ασχήμια του θα πρέπει να παρακινήσει τους πολιτικούς ηγέτες της ΕΕ να διορθώσουν επιτέλους τα πράγματα» καταλήγει το Politico.

Headlines