Απαντάμε με πράξεις στις ανάγκες των ενήλικων καπνιστών

Με αφορμή την πρόσφατη έρευνα για το κάπνισμα στην Ελλάδα που έγινε από την εταιρεία Marc για λογαριασμό της Παπαστράτος, ο Γιώργος Τυρέλης, Γενικός Διευθυντής Εμπειρίας Καταναλωτή της Παπαστράτος, μίλησε στο in.gr για τις τάσεις, τις στάσεις και τις προτιμήσεις των καταναλωτών στη μετα-πανδημική εποχή.

1. Μια από τις πολλές αλλαγές που έφερε ο Covid19 στη ζωή των ανθρώπων είναι η στροφή προς το well–being. Πώς αποτυπώνεται αυτό στις προτιμήσεις των καταναλωτών;  

Πράγματι, από το ξέσπασμα της πανδημίας βλέπουμε ότι οι άνθρωποι επενδύουν όλο και περισσότερο στην ευεξία τους. Άλλαξαν δραστηριότητες, βρήκαν χρόνο για τον εαυτό τους και στράφηκαν σε προϊόντα που επηρεάζουν θετικά τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Αυτό αποτυπώνεται όπως είναι φυσικό και στην καταναλωτική τους συμπεριφορά και στις προτιμήσεις τους με βασικό κριτήριο να είναι πλέον το well-being.

Οι καταναλωτές σήμερα θεωρούν ότι αγαθά που συμβάλουν στην ενίσχυση ενός ποιοτικότερου τρόπου ζωής είναι το ίδιο σημαντικά με τα προϊόντα πρώτης ανάγκης. Και παρά την οικονομική αβεβαιότητα και το αυξημένο κόστος διαβίωσης σχεδιάζουν να διατηρήσουν ή να αυξήσουν τις δαπάνες τους σε αυτόν τον τομέα τα επόμενα χρόνια, ανεξάρτητα από τα επίπεδα εισοδήματος. Έξι στους δέκα Έλληνες καταναλωτές θέτουν ως το πιο σημαντικό αγοραστικό κριτήριο κατά πόσο το προϊόν είναι «υγιεινό». Το 35%, δε, είναι διατεθειμένο να πληρώσει και περισσότερα χρήματα για μια πιο «υγιεινή» επιλογή.

.

Αυτό, όπως είναι φυσικό, επηρέασε τις αποφάσεις της αγοράς και δημιούργησε την ανάγκη οι επιχειρήσεις να προσαρμοστούν σε αυτή την αλλαγή προκειμένου να προσφέρουν προϊόντα με την ανάλογη ποιότητα και υπευθυνότητα.

Και εμείς στη PMI διεθνώς και στην Παπαστράτος στην Ελλάδα, έχουμε αναγνωρίσει εδώ και πολλά χρόνια το πρόβλημα που σχετίζεται με το προϊόν μας, το τσιγάρο, και έχουμε κάνει έναν τεράστιο μετασχηματισμό, επενδύοντας πάνω από 9 δισ. σε Έρευνα και Ανάπτυξη, για να μπορέσουμε να προσφέρουμε καλύτερες εναλλακτικές, σε όσους καπνιστές δεν διακόπτουν. Στόχος μας είναι το τσιγάρο να αποτελέσει παρελθόν το συντομότερο.

Η μητρική μας εταιρεία έχει κάνει μάλιστα και ένα βήμα παρακάτω. Στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής για προϊόντα Beyond Nicotine, έχει προχωρήσει τα τελευταία δυο χρόνια σε εξαγορές εταιρειών σε  νέους κλάδους και προϊόντα που δεν έχουν σχέση με τον καπνό ή τη νικοτίνη – με στόχο να αναπτύξει προϊόντα στον τομέα της υγείας και της ευεξίας.

2. Το ποσοστό των καπνιστών συνεχίζει, με βάση τα στοιχεία της νέας έρευνας της Marc, να παραμένει σταθερά υψηλό στη χώρα μας. Θα περίμενε κανείς πως η στροφή στο well-being θα είχε πείσει περισσότερους καπνιστές να διακόψουν το τσιγάρο. Γιατί δεν έχει συμβεί αυτό μέχρι τώρα;

Το τελευταίο διάστημα βιώνουμε μια πραγματικότητα αρκετά δύσκολη. H κρίση της πανδημίας, η ενεργειακή κρίση, ο πληθωρισμός, και οι συνεχείς ανατιμήσεις στα προϊόντα έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον διαρκούς ανασφάλειας και άγχους. Αυτό, όπως είναι αναμενόμενο, δημιουργεί κακή ψυχολογία και δεν βοηθάει κάποιον που επιθυμεί να πάρει την απόφαση να διακόψει το κάπνισμα, με αποτέλεσμα, πολλές  φορές, ενώ μπορεί να το σκέφτεται ή και να το θέλει, να το αναβάλλει.

Το αντιφατικό από την άλλη πλευρά είναι πως την ίδια στιγμή, η υγεία και η ευημερία παραμένουν ψηλά στις προτεραιότητες των καταναλωτών.  Όπως κατέγραψε η Marc στην έρευνα που έκανε για το κάπνισμα στην Ελλάδα, ολοένα και περισσότεροι ανησυχούν για τις επιπτώσεις που έχει το τσιγάρο στην υγεία τους, και αυτός είναι και ο βασικός λόγος που θα τους έκανε να το σταματήσουν. Το ποσοστό αυτό είναι το 84% των καπνιστών και ένα, επίσης μεγάλο ποσοστό των καπνιστών, 71%, θέλει να διακόψει γιατί βλέπει τις αρνητικές συνέπειες στη φυσική του κατάσταση. Παράλληλα, από χρόνο σε χρόνο έχουμε και αύξηση στους καταναλωτές που δεν επιθυμούν, μεν, να διακόψουν το τσιγάρο, ωστόσο ψάχνουν μια καλύτερη εναλλακτική και γι’ αυτό στρέφονται σε προϊόντα που παρουσιάζουν μικρότερο προφίλ ρίσκου. Από πέρυσι που ήταν περίπου στο 6% το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 8%.

3. Η έρευνα για το κάπνισμα που κάνατε για δεύτερη χρονιά φέτος, ανέδειξε κι ένα ακόμα μεγάλο ζήτημα που για χρόνια αποτελεί κοινό μυστικό. Το τσιγάρο δημιουργεί προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις. Σας το λένε οι καταναλωτές σας αυτό;

Φυσικά και μας το λένε. Και μάλιστα το μεγαλύτερο “αγκάθι” είναι η μυρωδιά. Η “τσιγαρίλα” όπως συνηθίζουμε να τη χαρακτηρίζουμε, είναι ο Νο 1 λόγος που ενοχλούνται τόσο οι μη καπνιστές όσοι και οι καπνιστές μέσα σε μια σχέση. Στην έρευνα είδαμε το συγκλονιστικό ότι ένα ποσοστό 60% των ζευγαριών τσακώνονται επειδή ο ένας είναι καπνιστής και ένα 31%, αναφέρει ότι ενώ και οι δύο είναι καπνιστές, το τσιγάρο είναι αιτία διαφωνιών και τσακωμών και στη δική τους σχέση. Φυσικά το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο στις προσωπικές σχέσεις αλλά και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον το οποίο χρόνο με το χρόνο γίνεται όλο και πιο «εχθρικό» για τους καπνιστές τσιγάρων, κάτι που σπρώχνει τους καπνιστές να «κρύβουν» την κακή τους συνήθεια από φίλους και γνωστούς. Στην έρευνα φάνηκε  ότι ο καπνός του τσιγάρου προκαλεί δυσφορία σε κάποιους ακόμα και όταν κάθονται σε εξωτερικούς χώρους, σε καφέ ή εστιατόρια.

Και για κάποιους από τους παραπάνω λόγους, υπάρχει μια αυξανόμενη μερίδα καπνιστών που επιλέγουν να αφήσουν πίσω τους το τσιγάρο και να στραφούν στα εναλλακτικά καπνικά προϊόντα, από τα οποία απουσιάζει η καύση, και έτσι δεν υπάρχει στάχτη, καπνός και μυρωδιά.

.

4. Ζούμε σε μια εποχή όπου η τεχνολογία και η επιστήμη είναι το buzzword δίπλα σε κάθε λύση μεγάλου προβλήματος. Θεωρείτε πως μπορούν να δώσουν λύση στο μεγάλο πρόβλημα που λέγεται κάπνισμα;

Να ξεκινήσω με μια θλιβερή διαπίστωση που έρχεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο οποίος προβλέπει πως μέχρι το 2025 θα υπάρχουν πάνω από 1 δισ. καπνιστές σε όλο τον κόσμο, αριθμός περίπου ίδιος με τον σημερινό. Οι αριθμοί είναι τεράστιοι. Το ότι παραμένουν τόσο υψηλοί, παρά τις πολυετείς και εντατικές προσπάθειες που έχουν γίνει για τον περιορισμό τους καπνίσματος, είναι ικανός λόγος να συμπεράνουμε πως ό,τι κάνουμε μέχρι τώρα είναι αναποτελεσματικό και κάτι πρέπει να κάνουμε διαφορετικά.

Στην Philip Morris International (PMI) και την Παπαστράτος τα τελευταία  χρόνια λέμε κάτι νέο. Λέμε ότι υπάρχουν και καπνιστές που δεν διακόπτουν το κάπνισμα – παρόλο που αυτή είναι αναμφισβήτητα η καλύτερη επιλογή που μπορεί να κάνει κάποιος –  και πως, μαζί με την πρόληψη και την διακοπή, πρέπει να υπάρχει και μια συμπληρωματική στρατηγική που στόχο θα έχει να περιορίσει τη βλάβη που προκαλείται στον οργανισμό τους. Για να μπορέσουμε να στηρίξουμε αυτό το τολμηρό μας αφήγημα έχουμε βασιστεί κατ’ αποκλειστικότητα στην επιστήμη και στην τεχνολογία.

Με οδηγό την επιστήμη και όχημα την τεχνολογία έχουμε επιτύχει να αναπτύξουμε νέα προϊόντα που αποτελούν καλύτερες επιλογές για τον καπνιστή σε σχέση με το τσιγάρο. Προσπαθούμε να διευρύνουμε το χαρτοφυλάκιό μας με διαφορετικές λύσεις και προϊόντα προκειμένου να ανταποκριθούμε στις διαφορετικές ανάγκες των ενήλικων καπνιστών και να τους βοηθήσουμε να κάνουν το τσιγάρο παρελθόν.

5. Στην Ελλάδα πώς ανταποκρίνονται οι καπνιστές στα εναλλακτικά προϊόντα; Έχουν πειστεί;

Για να μιλήσουμε με στοιχεία, το 2022 υπάρχουν στην Ελλάδα 640.000 χρήστες εναλλακτικών προϊόντων νικοτίνης (θερμαινόμενων προϊόντων καπνού και ηλεκτρονικών τσιγάρων), αριθμός αυξημένος κατά περίπου 3% σε σχέση με πέρσι, όπως δείχνουν τα στοιχεία της έρευνας που κάναμε με τη Marc. Προκύπτει πως η γνώση και η ενημέρωση είναι κλειδιά για να μπορέσει ένας καπνιστής να αφήσει πίσω του το τσιγάρο, και απ’ο,τι φαίνεται φαίνεται υπάρχει σχετικό έλλειμμα. Η έρευνα αποκαλύπτει πως μόνο το 20% των καπνιστών γνωρίζουν για τις εναλλακτικές επιλογές. Και από το σύνολο του πληθυσμού μόνο 1 στους 10 είναι επαρκώς ενημερωμένος.

Μέχρι σήμερα η ενημέρωση των καταναλωτών για τα εναλλακτικά προϊόντα γίνεται περισσότερο από στόμα σε στόμα μέσω γνωστών και φίλων ή από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρά μέσα από επίσημες πηγές οι οποίες θα μπορούσαν να προσφέρουν μια πιο ολοκληρωμένη ενημέρωση στον καταναλωτή. Και αυτό, όπως είναι φυσικό, δημιουργεί σε ορισμένες περιπτώσεις μια σύγχυση ή και παραπληροφόρηση ως προς τις κατηγορίες, τα χαρακτηριστικά ή τις διαφορές των προϊόντων αυτών σε σχέση με τα συμβατικά τσιγάρα.

Περίπου ένας στους δύο καπνιστές δεν γνωρίζει τις διαφορές μεταξύ των συμβατικών τσιγάρων και των εναλλακτικών προϊόντων καπνού. Επίσης, δεν τους είναι ξεκάθαρο ότι τα θερμαινόμενα προϊόντα έχουν πραγματικό καπνό σε σχέση με τα ηλεκτρονικά τσιγάρα που έχουν υγρό. Και αυτό το έλλειμα ενημέρωσης με τη σειρά του δημιουργεί  παρανοήσεις με αποτέλεσμα ο καταναλωτής να έχει λανθασμένη εντύπωση ή χαμηλή εμπιστοσύνη για τα νέα προϊόντα και, εν τέλει, να αποτρέπεται από το να αλλάξει τη βλαπτική συνήθεια του καπνίσματος.

6. Γίνεται μεγάλη συζήτηση για τη φορολογία στα καπνικά προϊόντα, η οποία στόχο έχει να λειτουργήσει ως αποτρεπτικός παράγοντας για το κάπνισμα. Πού αποδίδεται το γεγονός ότι υπάρχουν τόσοι καπνιστές, παρά τις «γενναίες» φορολογίες που έχουν επιβληθεί;

Είναι κάτι που πρέπει να προβληματίσει σοβαρά την Πολιτεία. Φαίνεται πως αυτή η πρακτική δεν έχει λειτουργήσει και γι’ αυτό το λόγο οι καπνιστές παραμένουν πολλοί. Χρειάζεται να προχωράμε βήματα παρακάτω, να σκεφτόμαστε διαφορετικά και γενικά να ακούμε τους καταναλωτές. Κάτι που μας έκανε θετική εντύπωση στη φετινή έρευνα για το κάπνισμα είναι ότι το 63% του συνόλου των ερωτηθέντων και σχεδόν το 80% των χρηστών εναλλακτικών προϊόντων καπνίσματος απάντησαν ότι η φορολόγηση των καπνικών προϊόντων πρέπει να γίνεται βάσει του βαθμού βλαπτικότητας τους. Η πλειονότητα δηλαδή των συμμετεχόντων θεωρεί ότι η διαφορά στο ρίσκο που έχουν τα νικοτινούχα προϊόντα στην υγεία των καπνιστών θα πρέπει να αντανακλά και τη διαφορά στους φόρους.  Μια τέτοια πολιτική θα μπορούσε να ενθαρρύνει τη μετάβαση των καπνιστών από το τσιγάρο στα εναλλακτικά προϊόντα και έτσι να δοθεί μια λύση στο πρόβλημα του καπνίσματος.