Πέφτοντας από τα σύννεφα

Το ανέκδοτο παλιό, σύντομο και μακάβριο. Κάποιος πέφτει από τον εικοστό όροφο και, στο ύψος του πέμπτου, μονολογεί: «Μέχρι εδώ καλά πάμε». Η σύλληψη της Εύας Καϊλή στις Βρυξέλλες ήρθε για να μας υπενθυμίσει ότι δεν πέφτουν όλοι από τα σύννεφα με την ίδια ψυχραιμία και την ίδια χάρη. Χονδρικά θα μπορούσαμε να τους χωρίσουμε σε τρεις κατηγορίες. Ξεκινάμε από την αποκρουστικότερη. Εκείνους που «έπιναν νερό στο όνομά της» – όπως πολύ εύστοχα παρατήρησε ο συγγραφέας Θανάσης Χειμωνάς – και, πριν αλέκτορα φωνήσαι, έσπευσαν να την αποκηρύξουν με περίσσιο μένος, λες και πάντοτε γνώριζαν τι κουμάσι ήταν και την έγλειφαν νυχθημερόν γλοιωδώς μόνο και μόνο για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη της, να τα ξεράσει όλα και αυτοί με τη σειρά τους να σπεύσουν να τα καταθέσουν στις εισαγγελικές αρχές (αλλά, φευ, τους πρόλαβαν τα γεγονότα). Οι διαχρονικοί βασιλικότεροι του βασιλέως. Είμαι σίγουρος πως όλοι όσοι είμαστε κάποιας ηλικίας είχαμε κάποτε την ατυχία να πέσουμε πάνω στα εν λόγω ερπετά – εκτός και αν, εξυπακούεται, είμαστε ερπετά οι ίδιοι. Ποτέ δεν κατάφερα να συγκαλύψω την αναγούλα μου για το είδος. Εάν ήταν στο χέρι μου θα τους μπουζούριαζα σε διπλανά κελιά με τον εκάστοτε απατεώνα.

Η δεύτερη κατηγορία «πεφτοσυννεφάκηδων» είναι ελαφρά πιο συμπαθητική από την πρώτη. Ελκει την καταγωγή της από το πιο διάσημο photoshop της παγκόσμιας ιστορίας, το ζοφερό 1938, όταν ακόμη ήταν άγνωστος και ο ίδιος ο όρος: τη «διαγραφή» του Νικολάι Γεζόφ από τον Ιωσήφ Στάλιν. Ο «σατανικός νάνος» – όπως αποκαλούσαν τον μικρό το δέμας Γεζόφ – ήταν το αφεντικό της KGB στα «χρόνια του Μεγάλου Τρόμου» και στα χέρια του μαρτύρησαν αναρίθμητοι αναμάρτητοι αμνοί, καθώς εφάρμοζε απαρέγκλιτα δική του ανακριτική πατέντα με αντεστραμμένο το τεκμήριο της αθωότητας: «Καλύτερα να υποφέρουν δέκα αθώοι άνθρωποι παρά να γλιτώσει ένας κατάσκοπος». Μόλις ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για να φιλοδωρηθεί και ο Γεζόφ με μια σφαίρα στον σβέρκο, ο Στάλιν έκρινε σκόπιμο να τον «διαγράψει» και από όλες τις φωτογραφίες όπου στεκόταν πλάι του, με πιο χαρακτηριστική εκείνην που προχωρούν μαζί δίπλα σ’ ένα ποτάμι. Ο Στάλιν είχε αυτό το χούι: υφίσταται ξεκαρδιστικό (όχι, αλίμονο, για τους εικονιζόμενους) ενσταντανέ με τον δικτάτορα εν μέσω τεσσάρων άλλων στενών συνεργατών του που εξαφανίζονται με διαδοχικά «σβησίματα», ώσπου να παραμείνει τελικά ολομόναχος. Το χούι του Στάλιν αντέγραψαν και άλλοι αυταρχικοί ηγέτες κατά τη διάρκεια και ύστερα από τον Μεσοπόλεμο, αλλά το να ακολουθείς ανάλογη τακτική εν έτει 2022 στο FacebooK και στο Twitter, τη στιγμή που κι ένα μικρό παιδί ξέρει πώς να σε «φακελώσει» εγκαίρως με ένα απλό screenshot, είναι τουλάχιστον φαιδρό, μην πω θλιβερό. Νομίζω.

Η τρίτη κατηγορία «πεφτοσυννεφάκηδων» είναι η μόνη αυθεντική, εξού και δικαιούται την απόλυτη κατανόησή μας: άτομα που πραγματικά μένουν με το στόμα ανοιχτό όποτε κάποιος που για πάρτη του θα έβαζαν το χέρι τους στη φωτιά αποκαλύπτεται εντελώς διαφορετικός από αυτό που έδειχνε ότι είναι. «Σκέψου», μου έλεγε μια φίλη μου, εμβρόντητη, που – όπως κι εγώ, άλλωστε – είχε γνωρίσει την Καϊλή προσωπικά, «να ξεσπούσε το σκάνδαλο στην Αθήνα. Πόσες εβδομάδες θα ξοδεύαμε σε τηλεδίκες προτού καν ιδρώσει το αφτί του εισαγγελέα;». Η φίλη μου ακούμπησε εις τον τύπο των ήλων. Οι σοβαρές δημοκρατίες από τις wannabe σοβαρές διακρίνονται, όχι μόνον από την ύπαρξη θεσμών προστασίας, αλλά και από τη βούληση να τους εφαρμόσουν. Ετσι περιορίζονται και οι πτώσεις από τα σύννεφα.