Οι «ντετέκτιβ πρωτεϊνών», ο Δράκουλας, ο Τσέχοφ

του David Barnett (The Guardian – ΤΑ ΝΕΑ)

Μια σκοτεινή και θυελλώδη νύχτα του περασμένου Μαΐου, ακριβώς 125 χρόνια από την ημέρα που ο Μπραμ Στόκερ δημοσίευσε το καθοριστικό μυθιστόρημά του για τους βρικόλακες, δύο άτομα κλεισμένα σε ένα δωμάτιο στην Τρανσυλβανία μελετούσαν ένα παλιό χειρόγραφο 550 ετών με την υπογραφή του Δράκουλα.

Οι μελετητές του χειρογράφου Γκλεμπ και Ζβετλάνα Ζίλμπερστιν – αυτοπροσδιορίζονται ως ιστορικοί χημικοί – είχαν συγκεκριμένη αποστολή: να εξάγουν γενετικό υλικό από τις επιστολές που είχε γράψει ο Βλαντ Δράκουλας. Επρόκειτο για τον ιστορικό άρχοντα των Καρπαθίων – ο οποίος ενέπνευσε τον Στόκερ για να γράψει τη δική του βαμπιρική εκδοχή – και του οποίου τα οργανικά ίχνη ιδρώτα, σάλιο και δακτυλικά αποτυπώματα είχαν μείνει πάνω στις χειρόγραφες επιστολές του.

Από αυτά τα ίχνη το ζεύγος των ερευνητών, τους οποίους η κοινότητα αποκαλεί «ντετέκτιβ πρωτεϊνών», είναι σε θέση να κάνουν ανασύσταση της μορφής και της σωματικής διάπλασης του πολεμάρχου της Βλαχίας, ο οποίος έγινε γνωστός ως Βλαντ ο Παλουκωτής για την πρακτική του να παλουκώνει και να εγκαταλείπει τους εχθρούς του σε ψηλούς πασσάλους. Αλλά ακόμη περισσότερο μπορούν να εντοπίσουν πολλές λεπτομέρειες γύρω από τις συνθήκες του βίου του.

«Ηταν μαγικό το γεγονός ότι κάναμε εξαγωγή των μορίων του Δράκουλα την ημέρα που εκδόθηκε το μυθιστόρημα του Μπραμ Στόκερ πριν από 125 χρόνια» δηλώνει ο Γκλεμπ Ζίλμπερστιν, προσθέτοντας ότι δεν είχαν σχεδιάσει τη συγκεκριμένη ημερομηνία για το εγχείρημά τους.

Ωστόσο αμέσως μετά την εξαγωγή του γενετικού υλικού του Δράκουλα όλη τη νύχτα έβρεχε, τα σκυλιά ούρλιαζαν και οι αστραπές βροντούσαν. «Ο κόμης Δράκουλας ευλόγησε την απελευθέρωσή του από το ρουμανικό αρχείο» ήταν η παρατήρηση που έκανε ο Ζίλμπερστιν για τη θεατρική ατμόσφαιρα που απέκτησε η εργασία τους.

Οι Ζίλμπερστιν εξηγούν το είδος της εργασίας τους που είναι η εύρεση βιοχημικών ιχνών τα οποία έχουν απομείνει από την εποχή που δημιουργήθηκε το ιστορικό αντικείμενο ή που κάποια ιστορική φυσιογνωμία το είχε χρησιμοποιήσει. Οταν βρεθούν «ιστορικά βιομόρια», αρχίζει η διαδικασία ανάλυσής τους, ο προσδιορισμός δηλαδή της μοριακής σύνθεσης και της ηλικίας των ιστορικών μορίων.

«Προσδιορίζουμε κυρίως τις πρωτεΐνες και τους μεταβολίτες. Αυτά τα μόρια είναι πιο σταθερά από το DNA και παρέχουν περισσότερες πληροφορίες για τις περιβαλλοντικές συνθήκες, την υγεία, τον τρόπο ζωής, τη διατροφή του ιστορικού προσώπου στο οποίο ανήκαν τα ιστορικά μόρια».

Ο πόνος του Μπουλγκάκοφ

Οι Ζίλμπερστιν γεννήθηκαν στο Καζακστάν και τα τελευταία 26 χρόνια ζουν και εργάζονται από το Τελ Αβίβ στο Ισραήλ. Μαζί με τον καθηγητή Πιερ Τζόρτζιο Ριγκέτι του Πολυτεχνείου του Μιλάνου ανέπτυξαν τη βιοχημική ανάλυση που χρησιμοποιείται για την εξαγωγή πρωτεϊνών από αντικείμενα που άγγιξαν ή φορούσαν άνθρωποι που έχουν πεθάνει εδώ και πολύ καιρό. Το πρώτο τους πείραμα αφορούσε το πρωτότυπο χειρόγραφο του βιβλίου «Ο αφέντης και η Μαργαρίτα» του σοβιετικού συγγραφέα Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ.

Ο Γκλεμπ Ζίλμπερστιν εξηγεί σχετικά ότι στις σελίδες του χειρογράφου του Μπουλγκάκοφ βρήκαν ίχνη από μορφίνη καθώς και πρωτεΐνες νεφρών με επιβαρυμένη παθολογία. Με τη μέθοδό τους απέδειξαν ότι το έγραψε ενώ βρισκόταν υπό την επήρεια φαρμάκων που χρησιμοποιούσε για να ανακουφίσει τον οξύ πόνο στα νεφρά.

Τσέχοφ και Οργουελ

Κατόπιν σειρά είχε ο Αντον Τσέχοφ. «Μετά τον Μπουλγκάκοφ, ασχοληθήκαμε με τον Αντον Τσέχοφ. Αναλύσαμε το πουκάμισο που φορούσε όταν πέθανε καθώς και το τελευταίο του γράμμα. Ο Τσέχοφ έπασχε από φυματίωση και χρησιμοποιούσε διάφορες ουσίες ως παυσίπονα, αλλά πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο. Μετά τον Τσέχοφ, αρχίσαμε να ερευνούμε την επιστολή του Τζορτζ Οργουελ προς τη Μόσχα και βρήκαμε ίχνη φυματίωσης. Ο Οργουελ προσβλήθηκε με τον ιό αυτόν όταν βρισκόταν στην Ισπανία».

Ο ντετέκτιβ των πρωτεϊνών Ζίλμπερστιν εξηγεί ότι η ανάλυση των ιστορικών βιομορίων οποιουδήποτε τμήματος ύλης τούς δοθεί προς εξέταση παρέχει ένα στιγμιότυπο του τρόπου ζωής των συγκεκριμένων προσωπικοτήτων καθώς και του περίγυρου στον οποίο βρίσκονταν το δεδομένο χρονικό διάστημα.

Στην περίπτωση του Βλαντ Δράκουλα, αυτό περιλαμβάνει την επιστολή που έγραψε στις 4 Αυγούστου 1475 προς τους κατοίκους του Σιμπίου, το οποίο βρίσκεται στη σημερινή Ρουμανία. Με την επιστολή του ενημέρωνε την κοινότητα ότι επρόκειτο σύντομα να εγκατασταθεί στην πόλη τους.

Κι όπως ισχυρίζεται ο ερευνητής, «με την ανάλυσή μας αναμένουμε να λάβουμε ένα στιγμιότυπο ενός μοριακού πορτρέτου του Βλαντ Δράκουλα όταν έγραφε ή υπέγραφε αυτές τις επιστολές. Δηλαδή την κατάσταση της υγείας του, τι έτρωγε και ποια ήταν η ατμόσφαιρα γύρω του».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ