Για να πεις σε κάποιον ότι κάνει λάθος, πρώτα πες του ότι έχει δίκιο

Ο Γάλλος μαθηματικός, φυσικός, συγγραφέας και φιλόσοφος του 17ου αιώνα Μπλεζ Πασκάλ είναι ίσως πιο γνωστός για το στοίχημα του Πασκάλ, στο οποίο προέβαλε το επιχείρημά του για την πίστη στο Θεό και βασιζόταν στην ιδέα ότι είναι προς το δικό μας συμφέρον να πιστεύουμε στον Θεό.

Υποστήριζε ότι υπάρχουν δυο ενδεχόμενα, είτε ο θεός υπάρχει είτε δεν υπάρχει. Στην πρώτη περίπτωση, η πίστη στον Θεό οδηγεί σε μέγιστο κέρδος, ενώ η μη πίστη σε μέγιστη ζημιά. Αν δεν υπάρχει Θεός, όμως, η πίστη ή μη πίστη στον θεό δεν επιφέρει μεγάλες συνέπειες. Το στοίχημα δέχτηκε κριτική τόσο από την ορθόδοξη θεολογία όσο και από τον αθεϊσμό.

Έχεις δίκιο, δεν ξέρεις τι λες

Φαίνεται όμως ότι ο Γάλλος στοχαστής είχε επίσης ταλέντο στην ψυχολογία. Όπως επισημαίνει το Brain Pickings, ο Πασκάλ έθεσε τον πιο αποτελεσματικό τρόπο για να κάνει κάποιος κάποιον να αλλάξει γνώμη, αιώνες πριν οι πειραματικοί ψυχολόγοι αρχίσουν να μελετούν επίσημα την πειθώ:

«Όταν επιθυμούμε να διορθώσουμε με όφελος και να δείξουμε στον άλλον ότι κάνει λάθος, πρέπει να παρατηρήσουμε από ποια πλευρά βλέπει το θέμα, γιατί από αυτή την πλευρά είναι συνήθως η δική του αλήθεια, και να παραδεχτούμε αυτή την αλήθεια, αλλά επίσης, να αποκαλύψουμε την πλευρά την οποία δεν βλέπει και ενδεχομένως σφάλει.

Οι μεγαλύτερες σπατάλες χρόνου που μετανιώνουμε όταν μεγαλώνουμε

»Έτσι, ο απέναντί μας είναι ικανοποιημένος με αυτό, γιατί βλέπει ότι δεν έκανε εντελώς λάθος, απλώς απέτυχε να δει όλες τις πλευρές. Κανείς δεν προσβάλλεται όταν διαπιστώνει ότι δεν είδε όλες τις πιθανές πλευρές αλλά σε κανέναν δεν αρέσει να κάνει λάθος.

»Και αυτό ίσως προκύπτει από το γεγονός ότι ο άνθρωπος φυσικά δεν μπορεί να δει τα πάντα, και ότι φυσικά δεν μπορεί να κάνει λάθος βλέποντας τα πράγματα από την πλευρά που τα βλέπει, αφού οι αντιλήψεις των αισθήσεών μας είναι πάντα αληθινές.

»Οι άνθρωποι γενικά πείθονται καλύτερα από τους λόγους που έχουν ανακαλύψει οι ίδιοι παρά από εκείνους που έχουν έρθει στο μυαλό των άλλων» εξήγησε ο Πασκάλ.

Δείτε το βίντεο

Ναι μεν αλλά

Με απλά λόγια, ο Πασκάλ προτείνει, πριν διαφωνήσετε με κάποιον, να επισημαίνετε πρώτα τους τρόπους με τους οποίους έχει δίκιο. Και για να πείσετε αποτελεσματικά κάποιον να αλλάξει γνώμη, οδηγήστε τον να ανακαλύψει από μόνος του ένα αντίθετο επιχείρημα. Ο Άρθουρ Μάρκμαν, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν, λέει ότι και τα δύο αυτά σημεία ισχύουν.

«Ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να κάνετε για να δώσετε σε κάποιον την άδεια να αλλάξει γνώμη είναι να μειώσετε τις άμυνές του και να τον αποτρέψετε από το να ξεσκαλώσει τα πόδια του από τη θέση που έχει ήδη καταλάβει» λέει.

Photo: Wikimedia Commons

«Αν αρχίσω αμέσως να σου λέω όλους τους τρόπους με τους οποίους κάνεις λάθος, δεν υπάρχει κίνητρο για να συνεργαστείς. Αν όμως ξεκινήσω λέγοντας: «Α, ναι, έχεις μερικά πολύ καλά σημεία εδώ, νομίζω ότι αυτά είναι σημαντικά ζητήματα» τώρα δίνεις στο άλλο μέρος έναν λόγο να θέλει να συνεργαστεί ως μέρος της ανταλλαγής. Και αυτό σας δίνει την ευκαιρία να εκφράσετε τις δικές σας ανησυχίες σχετικά με τη θέση τους με τρόπο που να επιτρέπει τη συνεργασία».

Ο Μάρκμαν υποστηρίζει επίσης τη δεύτερη πρόταση του Πασκάλ. «Αν εγώ έχω μια ιδέα, αισθάνομαι ότι μπορώ να διεκδικήσω την κυριότητα αυτής της ιδέας, σε αντίθεση με το να πρέπει να υιοθετήσω τη δική σας ιδέα, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να πω ρητά: «Θα υποχωρήσω σε εσάς ως αυθεντία σε αυτό». Δεν θέλουν όλοι, όμως, να το κάνουν αυτό» προσθέτει.

Με άλλα λόγια, ο Πασκάλ πέρα από μαθηματικός, φυσικός και φιλόσοφος, φαίνεται ότι ήταν επίσης ένας πρώιμος ψυχολόγος.

*Με στοιχεία από qz.com