Πάνω από 500 άνθρωποι εκτιμάται ότι έχουν σκοτωθεί στην αιματηρή καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων που έχουν ξεσπάσει από τον περασμένο Σεπτέμβριο στο Ιράν, με θρυαλλίδα τη βάναυση δολοφονία της 22χρονης Κούρδισσας Μαχσά Αμινί και με ουσιαστικό αίτημα τον εκδημοκρατισμό της χώρας.

Μεταξύ των νεκρών συγκαταλέγονται τουλάχιστον 69 παιδιά, σύμφωνα με το HRANA -ένα πρακτορείο ειδήσεων ΜΚΟ που έχουν ιδρύσει ακτιβιστές υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τεχεράνη. Στους 62 υπολογίζονται οι απώλειες στις τάξεις των δυνάμεων ασφαλείας.

Μέχρι στιγμής έχουν γίνει γνωστές δύο εκτελέσεις διαδηλωτών, που δικάστηκαν κεκλεισμένων των θυρών και με συνοπτικές διαδικασίες και κρίθηκαν ένοχοι για «διεξαγωγή πολέμου εναντίον του Θεού» και για επιθέσεις με μαχαίρι κατά μελών της αδίστακτης πολιτοφυλακής Μπασίτζ.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, τουλάχιστον άλλοι 26 άνθρωποι είναι άμεσα αντιμέτωποι με τον κίνδυνο να οδηγηθούν στην αγχόνη για τη συμμετοχή τους στο τελευταίο αυτό κύμα των μαζικών αντικαθεστωτικών κινητοποιήσεων.

Χιλιάδες άλλοι έχουν συλληφθεί. Σε πάνω από 18.000 υπολογίζονται όσοι έχουν τεθεί υπό κράτηση στις ήδη κατάμεστες ιρανικές φυλακές, όπου ο οργή κοχλάζει.

Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται εδώ και λίγα 24ωρα μια από τις πιο διάσημες Ιρανές: η ηθοποιός και ακτιβίστρια Ταρανέ Αλιντουστί. Από πλευράς διασημοτήτων στη χώρα της ωστόσο δεν είναι η μόνη…

Η Ταρανέ Αλιντουστί

Από το κόκκινο χαλί, στη φυλακή

Πρωταγωνίστρια -μεταξύ άλλων- της βραβευμένης με Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας «Ο εμποράκος» (2017), η 38χρονη Αλιντουστί συνελήφθη για μια ανάρτηση στο Instagram.

«Το όνομά του ήταν Μοχσέν Σεκαρί», έγραψε, αναφερόμενη στον 23χρονο Ιρανό που εκτελέστηκε από τις ιρανικές αρχές στις 8 Δεκεμβρίου, στην πρώτη γνωστή εφαρμογή της θανατικής ποινής κατά συμμετέχοντα στις εν εξελίξει κινητοποιήσεις.

«Κάθε διεθνής οργανισμός που παρακολουθεί αυτή την αιματοχυσία και δεν αναλαμβάνει δράση, είναι ντροπή για την ανθρωπότητα», κατήγγειλε. Μια εβδομάδα μετά συνελήφθη «για δημοσίευση ψευδών πληροφοριών και για υποκίνηση χάους».

Η Ταρανέ είχε μπει εδώ και καιρό στο «μάτι» των ιρανικών αρχών -παρά την απόφασή της να μποϊκοτάρει το 2017 την απονομή των Όσκαρ, καταγγέλλοντας ως «ρατσιστική» την απόφαση του τότε προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να απαγορεύσει την είσοδο πολιτών του Ιράν και άλλων έξι μουσουλμανικής πλειονότητας χωρών στις ΗΠΑ.

Γνωστή έκτοτε για τον ακτιβισμό της στο κίνημα MeToo στην κινηματογραφική βιομηχανία του Ιράν, έγινε μια ηχηρή επικριτική φωνή κατά του θεοκρατικού καθεστώτος, πολύ πριν από τις φετινές διαδηλώσεις.

Τον Ιούνιο του 2020 της επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης πέντε μηνών με αναστολή για ένα καταγγελτικό σχόλιο στο Twitter για την «αστυνομία ηθών», με αφορμή επίθεση μελών της σε μια γυναίκα που είχε βγάλει το χιτζάμπ της.

Από τον Σεπτέμβριο, όταν άνοιξε ο νέος κύκλος των αντικαθεστωτικών διαμαρτυριών, εξέφρασε δημόσια αλληλεγγύη στους διαδηλωτές με τουλάχιστον τρεις αναρτήσεις στο Instagram. Σε μια από αυτές εμφανίστηκε χωρίς χιτζάμπ, κρατώντας ένα πλακάτ με το κυρίαρχο πια σύνθημα στους δρόμους του Ιράν: «Γυναίκα, ζωή, ελευθερία».

Τον περασμένο μήνα διέψευσε αναφορές ότι είχε φύγει από τη χώρα της. «Θα σταθώ στο πλευρό των οικογενειών των κρατουμένων και των δολοφονημένων και θα απαιτήσω δικαιοσύνη για αυτούς», ανέφερε σε ανάρτηση. «Θα πληρώσω οποιοδήποτε κόστος για να υπερασπιστώ τα δικαιώματά μου», έγραψε.

Πλέον ο λογαριασμός της στο Instagram, με τα περίπου 8 εκατομμύρια ακολούθους, έχει διαγραφεί…

Σβήνοντας τους προβολείς

Το πότε και πού ακριβώς συνελήφθη δεν ανακοινώθηκε, ούτε είναι γνωστός ο τόπος κράτησής της. Υπάρχουν αναφορές ότι κρατείται στις φυλακές Εβίν, διαβόητες για τη βάναυση μεταχείρηση κρατουμένων…

«Βαθιά ανησυχία» εξέφρασε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ζητώντας την απελευθέρωση όλων των συλληφθέντων.

To Φεστιβάλ των Καννών δήλωσε με ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «αλληλέγγυο με την ειρηνική μάχη που διεξάγει για την ελευθερία και τα δικαιώματα των γυναικών» στο Ιράν και «αμέριστη υποστήριξη» στην Ταρανέ Αλιντουστί, απαιτώντας την άμεση αποφυλάκισή της.

Πλήθος ανθρώπων του καλλιτεχνικού κόσμου δήλωσε συμπαράσταση στην διάσημη Ιρανή ηθοποιό, μεταξύ αυτών το βρετανικό συγκρότημα Pet Shop Boys, που κατήγγειλε τη «φασιστική κυβέρνηση» του Ιράν.

Σύμφωνα εν τω μεταξύ με το ιρανικό πρακτορείο IRNA, αρκετές άλλες διάσημες Ιρανές επίσης «κλήθηκαν από το δικαστικό σώμα για τη δημοσίευση προκλητικού περιεχομένου». Δεν διευκρινίστηκε πόσες, ούτε άλλες λεπτομέρειες.

Ήταν ακόμη μια κίνηση απελπισίας από ένα σκληροπυρηνικό καθεστώς, που προσπαθεί πίσω από την άγρια καταστολή να κρύψει ότι «τρίζει».

Προσπαθώντας να κάνουν κάθε φωνή αντιφρονούντα να σιγήσει -και δη όσων έχουν απήχηση στο εξωτερικό- οι αρχές της Τεχεράνης έχουν εξαπολύσει το τελευταίο διάστημα κύμα διώξεων κατά διασημοτήτων, που προσπαθούν να ενισχύσουν τη διεθνοποίηση του αιτήματος αυτού του ξεσηκωμού για δικαιώματα και ελευθερίες.

Οι ράπερ Τουμάζ Σαλεχί και Σαμάν Γιάσιν (που είναι Κούρδος) συνελήφθησαν τον Οκτώβριο για υποστήριξη των διαδηλωτών, με τους στίχους τραγουδιών και δημόσιες εμφανίσεις.

Στα τέλη Νοεμβρίου είχαν την ίδια τύχη οι διάσημες Ιρανές ηθοποιοί Χενγκαμέχ Γκαζιανί και Καταγιούν Ριαχί, επειδή έβγαλαν τις μαντίλες τους δημόσια και εξέφρασαν αλληλεγγύη στο κίνημα διαμαρτυρίας. Πλέον έχουν αφεθεί ελεύθερες με εγγύηση.

Αντίθετα, ο 26χρονος Αμίρ Ρεζά Νασρ Αζαντάνι, ποδοσφαιριστής του ιρανικού πρωταθλήματος καταδικάστηκε σε θάνατο, προκαλώντας την κατακραυγή της Διεθνούς Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών (FiFpro) και εκκλήσεις για άμεση παρέμβαση της FIFA.

Στενεύουν τα περιθώρια

Η εκστρατεία φίμωσης και εκφοβισμού είναι προκλητικά εμφανής από την ιρανική ηγεσία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, η στυγνή αυτή τακτική δείχνει να αποδίδει.

Η Ελνάζ Ρεκαμπί, που συμμετείχε τον Οκτώβριο σε διεθνή αγώνα αθλητικής αναρρίχησης στη Σεούλ χωρίς να φοράει τη χιτζάμπ της και έτυχε υποδοχής ηρωίδας στην Τεχεράνη, αποκήρυξε τελικά την πράξη της, αποδίδοντάς την σε ατύχημα. Έκτοτε μπήκε σε κατ’ οίκον περιορισμό.

Παρομοίως, η Ιρανή αθλήτρια τοξοβολίας Παρμίντα Γκασεμί, που αφαίρεσε την μαντίλα της σε τελετή απονομής βραβείων στην Τεχεράνη, προχώρησε γρήγορα σε αναδίπλωση υπό κλοιό πιέσεων.

Στο Μουντιάλ 2022, η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου ανδρών έμεινε σιωπηλή στην ανάκρουση του ιρανικού εθνικού ύμνου στον αγώνα της με την Αγγλία, αλλά δεν το επανέλαβε, εν μέσω αναφορών για απειλές φυλάκισης μελών των οικογενειών τους.

Οι φόβοι τώρα εντείνονται για μαζικές εκτελέσεις αντιφρονούντων από το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν, προς  παραδειγματισμό και εκφοβισμό, όπως είχε άλλωστε συμβεί και με πολιτικούς κρατούμενους το 1988. Μάλιστα υπό την επίβλεψη του τότε δικαστή, νυν προέδρου του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί.

Καθώς όμως το αντικαθεστωτικό κίνημα επιμένει και διευρύνεται, με ακόμη μεγαλύτερη διεθνοποίηση και περισσότερες αντιδράσεις, τα περιθώρια για την σκληροπυρηνική ηγεσία της Τεχεράνης δείχνουν να στενεύουν.

Αν και όψιμη, η άμεση αποπομπή της Τεχεράνης από την Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κατάσταση των Γυναικών (CSW), την περασμένη εβδομάδα, χαιρετίστηκε με ικανοποίηση από ακτιβιστές στο Ιράν και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Εξέλιξη, όπως όπως επισημαίνει και ο Μπεχνάμ Μπεν Ταλεμπλού, ειδικός αναλυτής σε θέματα ιρανικής ασφάλειας και πολιτικής στην αμερικανική δεξαμενή σκέψης «Ίδρυμα για την Υπεράσπιση των Δημοκρατιών» (FDD), «θα πρέπει να είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου ως προς τις διπλωματικές πιέσεις», στο φόντο ενός όλο και πιο γεωπολιτικά περίπλοκου διεθνούς σκηνικού.

Headlines