Τεγέα Αρκαδίας: Ο ναός της Αθηνάς Αλέας, το επίτευγμα του Σκόπα

Σε απόσταση 9 περίπου χιλιομέτρων νοτιοανατολικά της Τρίπολης, στο χωριό Αλέα, είναι χτισμένο το Αρχαιολογικό Μουσείο Τεγέας, όπου παρουσιάζεται η ιστορία της γέννησης και της εξέλιξης της ισχυρότερης πόλης της αρχαίας Αρκαδίας, της Τεγέας.

Οι Τεγεάτες έλαβαν μέρος στον Τρωικό Πόλεμο, διακρίθηκαν στους Περσικούς Πολέμους και συγκρούστηκαν κατ’ επανάληψιν με τους Σπαρτιάτες εξαιτίας συνοριακών διαφορών.

Η πόλη της Τεγέας συγκροτήθηκε γύρω από το ιερό της Αθηνάς Αλέας, ένα από τα πλέον φημισμένα πελοποννησιακά ιερά. Ο δωρικός περίπτερος ναός της Αθηνάς Αλέας οικοδομήθηκε λίγο μετά τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ.

Δημιουργός του υπήρξε ο παριανός αρχιτέκτονας και γλύπτης Σκόπας, ο οποίος επηρεάστηκε σαφώς από το ναό του Απόλλωνα στη Φιγαλεία (Φιγάλεια) και τα αθηναϊκά Προπύλαια.

Τα στοιχεία που καθιστούσαν ξεχωριστό το ναό της Αθηνάς Αλέας ήταν οι εκπληκτικές αναλογίες του, η αρχιτεκτονική του εσωτερικού χώρου (ήταν ο κατεξοχήν ιερός χώρος, όπου κυριαρχούσε το λατρευτικό άγαλμα της θεάς και φυλάσσονταν αφιερώματα με έντονο συμβολισμό) και τα θαυμάσια γλυπτά των αετωμάτων του, που χαρακτηρίζονταν από τις τεχνοτροπικές ιδιαιτερότητες και τους νεωτερισμούς της τέχνης του Σκόπα.

Πολύ κοντά στην αγορά της Τεγέας υπήρχε το θέατρο της πόλης (τη θέση του κατέχει ο ναός της Eπισκοπής), το οποίο κατά τους Κλασικούς και τους Πρώιμους Ελληνιστικούς Χρόνους έμοιαζε σε κάτοψη με το αρχαίο θέατρο στο Θορικό της Αττικής, αλλά το 2ο αιώνα π.Χ. έλαβε εντελώς νέα, μνημειώδη μορφή κατόπιν χρηματοδοτήσεως από το σελευκίδη βασιλιά Αντίοχο Δ’ τον Επιφανή.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Τεγέας εκτίθενται ευρήματα που χρονολογούνται από τους Προϊστορικούς Χρόνους (Νεολιθική Εποχή και Εποχή του Χαλκού) έως την Ύστερη Ρωμαϊκή Περίοδο.

Μεταξύ άλλων, παρουσιάζονται προϊστορικές θέσεις και σημαντικά αγροτικά ιερά της Τεγεάτιδος, μαρμάρινες αναθηματικές στήλες «αρκαδικού τύπου», το ιερό της Αθηνάς Αλέας και η εξέλιξη αυτού από τους Γεωμετρικούς έως τους Ελληνιστικούς Χρόνους, επιγραφές που αφορούν το δημόσιο βίο και ενεπίγραφες επιτύμβιες στήλες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι διαδραστικές τράπεζες (επιφάνειες) του σύγχρονου μουσείου επιτρέπουν στον επισκέπτη να γνωρίσει τη μυθολογία και την ιστορία της αρχαίας Τεγέας, όσα συνέβησαν στην περιοχή στο διάβα του χρόνου, καθώς και την ιστορία της έρευνας κατά το 19ο και τον 20ό αιώνα.

*Στην κεντρική φωτογραφία του παρόντος άρθρου, εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Τεγέας (πηγή: Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης Δήμου Τρίπολης).