Μια Ελληνίδα στην καρδιά του πολέμου – Η Χριστίνα Κατράκη περιγράφει στο in τον αγώνα επιβίωσης των Ουκρανών

«Πρέπει να μεταφέρουμε τη συζήτησή μας για αύριο. Δεν έχουμε ρεύμα και η σύνδεση του ίντερνετ έχει ‘πέσει’. Συγγνώμη». Με αυτά τα λόγια η ελληνοαμερικανίδα Χριστίνα Κατράκη φωτίζει, μέσω του in, μια πτυχή της εξαιρετικά δύσκολης καθημερινότητας που βιώνουν εκατομμύρια Ουκρανών. Το τελευταίο διάστημα, το Κίεβο, όπως και άλλες περιοχές της χώρας, δέχονται μπαράζ επιθέσεων που στοχεύουν σε πολιτικές υποδομές -συμπεριλαμβανομένων ενεργειακών εγκαταστάσεων- με αποτέλεσμα το αίσθημα αβεβαιότητας να περιβάλλει την τρέχουσα περίοδο.

Ωστόσο, οι Ουκρανοί δεν αφήνουν τους Ρώσους να «κλέψουν» τις γιορτές τους. Στην πλατεία μπροστά από τον καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας, στο κέντρο του Κιέβου, έχει τοποθετηθεί ένα δέντρο ύψους 12 μέτρων στολισμένο με περιστέρια -το σύμβολο της ειρήνης- με τα φωτάκια του να λάμπουν στα χρώματα της ουκρανικής σημαίας. «Το χριστουγεννιάτικο δέντρο της αήττητης Ουκρανίας», όπως το ονόμασε ο Βιτάλι Κλίτσκο, δήμαρχος του Κιέβου.

«Αν υποχωρήσουμε, θα μας πυροβολήσουν» – Δραματικοί διάλογοι Ρώσων με τις οικογένειές τους

Λίγα μόλις μέτρα πιο πέρα, στην καρδιά της ουκρανικής πρωτεύουσας, την πλατεία Μαϊντάν, αντικρίζει κανείς το Μνημείο της Ανεξαρτησίας, μια στήλη ύψους 61 μέτρων. Στην κορυφή δεσπόζει η φιγούρα μιας γυναίκας με φτερά αγγέλου, η οποία διακηρύττει την ελευθερία και την ανεξαρτησία της χώρας. Το μοντέλο είναι η Χριστίνα Κατράκη και δημιουργός ο πατέρας της, ο διεθνούς φήμης γλύπτης Ανατόλι Κους Κατράκης, πρώτος ξάδερφος μιας από τις σπουδαιότερες μορφές στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου, του Μάνου Κατράκη.

Ιστορικός και ζωγράφος στο επάγγελμα -με πλούσιο βιογραφικό- η κ. Κατράκη είναι τώρα πρέσβειρα του «Sustainable Development Goals» του ΟΗΕ («Στόχοι για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη») και από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία παραμένει στη χώρα παρέχοντας μέσω της φιλανθρωπικής οργάνωσης «FFUN SDG» ανθρωπιστική βοήθεια σε όσους έχουν ανάγκη.

Μιλώντας στο in, περιγράφει τις πρώτες στιγμές μετά το ξέσπασμα του πολέμου και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Ουκρανοί στην καθημερινότητά τους, επαναξιολογεί τις προτεραιότητες της ζωής της και μεταφέρει την αισιοδοξία της για νίκη των Ουκρανών.

Εκφράζει, επίσης, την πικρία της για τη στάση της διεθνούς κοινότητας απέναντι στη Ρωσία και αναφέρεται στις σχέσεις της με την Ελλάδα.

Χωρίς ρεύμα και νερό

Το ανελέητο σφυροκόπημα των Ρώσων κατά των ουκρανικών υποδομών ενέργειας τις τελευταίες εβδομάδες έχει πετύχει τον στόχο του, να φέρει τους Ουκρανούς ενώπιον ενός πολύ δύσκολου χειμώνα. Οι Αρχές εργάζονται πυρετωδώς για να αποφύγουν την κατάρρευση του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, ωστόσο αυτό είναι πολύ δύσκολο, καθώς σχεδόν όλοι σταθμοί που δεν λειτουργούν με πυρηνική ενέργεια έχουν χτυπηθεί, όπως επίσης και το 30%, περίπου, των υποσταθμών του εθνικού δικτύου.

«Οι συνθήκες είναι ιδιαίτερα δύσκολες. Τώρα δεν έχουμε ούτε ρεύμα ούτε νερό» λέει η κ. Κατράκη, ξεκινώντας τη συζήτηση. «Το μόνο που έχουμε για να ζεσταινόμαστε είναι μια συσκευή που λειτουργεί με αέριο, ενώ μαγειρεύουμε σε ένα σκεύασμα με γκάζι. Την τελευταία φορά είχαμε μπλακ άουτ για πάνω από δύο ημέρες».

Η ίδια δεν μπορούσε να φανταστεί ποτέ στη ζωή της ένα τέτοιο σενάριο. «Το παιδί μου είναι μόλις 7 χρονών. Φανταστείτε πώς μπορεί να νιώθει. Πολλές φορές απλά κλαίει, ζητάει αγκαλιά και λέει ‘κλαίω γιατί θέλω να κλαίω’».

Γυρνώντας τον χρόνο πίσω, στις 24 του Φλεβάρη, τη μέρα που ο πόλεμος επέστρεψε στην Ευρώπη, θυμάται πως οι πρώτες εκρήξεις φώτισαν τον ουρανό του Κιέβου. «Ήταν δίπλα στο σπίτι μας όπου έπεσαν οι πρώτες βόμβες. Ξύπνησε ο μικρός, περίπου στις 5 το πρωί, και ρωτάει ‘μαμά, τι γίνεται’. Άρχισε ο πόλεμος, απαντάω».

Μέχρι τέλους

Παρ’ ότι έχει αμερικανικό διαβατήριο, δεν σκέφτηκε ούτε στιγμή να αποχωρήσει από το Κίεβο, επισημαίνοντας ότι ήταν η μοναδική με τον τίτλο της πρέσβειρας που παρέμεινε στην ουκρανική πρωτεύουσα. «Είπαμε με την οικογένειά μου πως δεν θα εγκαταλείψουμε τη χώρα. Θα παραμείνουμε εδώ και θα βοηθήσουμε όσους και όσο μπορούμε».

Ως πρέσβειρα για το «Foundation for UN», έχει αναλάβει να φέρει εις πέρας μια εξαιρετικά δύσκολη αποστολή, να βοηθήσει εκτοπισμένους ανθρώπους και όσους βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης. «Τώρα είμαι στο Κίεβο, αλλά η βάση μας είναι στη Βορόχτα, στη δυτική Ουκρανία. Εκεί φιλοξενούμε πάνω από 5.000 πρόσφυγες -αρκετοί εκ των οποίων ελληνικής καταγωγής- που σώθηκαν από τη Μαριούπολη, το Μικολάιφ, τη Χερσώνα και το Χάρκοβο. Έχουμε παραχωρήσει σπίτια για να μένουν, προσφέρουμε φαγητό, ρούχα και ό,τι χρειάζονται για τα παιδιά».

Όπως εξομολογείται η κ. Κατράκη, είναι αποφασισμένη να συνεχίσει μέχρι τέλους τον αδιάκοπο αγώνα της. «Έχω υπογράψει πως, αν σκοτώσουν είτε εμένα είτε την οικογένειά μου, δεν φέρει οιαδήποτε ευθύνη η οργάνωση. Πρέπει να είμαστε γενναίοι».

Η «ελευθερία» της Ουκρανίας

Η ίδια, άλλωστε, έχει τη δική της ιστορία που δεν της «επιτρέπει» να σκεφτεί διαφορετικά. Εχοντας για πατέρα έναν από τους πιο διάσημους γλύπτες παγκοσμίως, κοσμεί την πλατεία Ανεξαρτησίας του Κιέβου.

«Ηταν ιδέα του πατέρα μου και αποτελεί μεγάλη τιμή για μένα να βρίσκομαι εκεί» δηλώνει για τη μνημειακή στήλη που έχει στηθεί για να θυμίζει την ανεξαρτησία της Ουκρανίας από τη Σοβιετική Ένωση. «Για το λόγο αυτό δεν μπορώ να φύγω από τη χώρα, αφού είμαι η ‘ελευθερία’ της Ουκρανίας. Τώρα, ή θα κερδίσουμε και θα συνεχίσουμε τη ζωή μας ή θα πεθάνουμε και θα πάψει να υπάρχει η Ουκρανία».

Με τον πόλεμο να έχει αφήσει πίσω του δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, εκατομμύρια εκτοπισμένους και ένα λαό να υποφέρει, η κ. Κατράκη έχει επαναξιολογήσει τις προτεραιότητες της ζωής. «Αυτό που έχει σημασία τώρα είναι να ζεις σαν να είναι η πρώτη και τελευταία μέρα. Τρεις φορές έχουν ρίξει βόμβες δίπλα στο σπίτι μας. Έβλεπα παντού συντρίμμια και νεκρούς να κείτονται στο έδαφος. Όλα αυτά σού μαθαίνουν να εκτιμάς ό,τι έχεις. Θέλω να πω στους ανθρώπους να εκτιμούν κάθε μέρα αυτά που έχουν, γιατί μπορεί να τα χάσουν». Όπως λέει, πλέον, «δεν μπορώ να σκεφτώ ή να κάνω κάτι κακό. Έχω επιλέξει να προσφέρω όσο μπορώ. Όλοι μας κάποια στιγμή θα πεθάνουμε, αλλά το καλό που έχουμε κάνει θα παραμείνει. Είναι κάτι σαν ενέργεια που αφήνουμε πίσω μας όταν φεύγουμε από τη ζωή».

«Η Ουκρανία θα κερδίσει»

Ερωτηθείσα πώς βλέπει να εξελίσσεται η κατάσταση στο πεδίο της μάχης, απαντά χωρίς να το πολυσκεφτεί: Η Ουκρανία θα κερδίσει. «Πιστεύω πως, αν ήταν άλλος λαός, θα είχε υποκύψει. Οι Ουκρανοί είναι πάρα πολύ δυνατοί άνθρωποι. Πολεμούν για το σπίτι τους, το έδαφός τους. Έχουν πλήρη επίγνωση για ποιο λόγο βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης και ξέρουν γιατί πρέπει να είναι δυνατοί, σε αντίθεση με τους Ρώσους που, όταν τούς ρωτάμε γιατί ήρθαν εδώ, δεν ξέρουν. Αν πάμε πίσω στην ιστορία, οι Ουκρανοί είναι σαν τους Σπαρτιάτες».

Στο σημείο αυτό, πάντως, δεν διστάζει να εκφράσει την πικρία της για τη στάση που τηρεί η διεθνής κοινότητα απέναντι στη Ρωσία. «Αυτό που κάνει η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι η μεγαλύτερη υποκρισία. Χαρακτηρίζει τη Ρωσία κράτος προαγωγό της τρομοκρατίας αλλά επί της ουσίας δεν κάνει κάτι. Περιμένω να γίνει κάτι στη δική τους επικράτεια για να ξυπνήσουν».

Όπως εκτιμά, ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν πρόκειται να σταματήσει. «Πρέπει να καταλάβει ο κόσμος ότι, αν πέσει η Ουκρανία, κάποιος άλλος θα είναι ο επόμενος».

Αναφορικά με το επίμονο αίτημα κάποιων για διαπραγμάτευση Ρωσίας – Ουκρανίας, η κ. Κατράκη, αφού υποστηρίζει πως ο Πούτιν δεν καταλαβαίνει από λόγια, κάνει έναν παραλληλισμό με την κλιμάκωση της έντασης που βιώνει η Ελλάδα από την Τουρκία. «Φανταστείτε τον Ερντογάν να αρχίσει να ρίχνει βόμβες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και να σκοτώνει παιδιά στα κρεβάτια τους. Σκεφτείτε τότε το εξής σενάριο: Καταλαμβάνει την Κρήτη, τα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες και στη συνέχεια λέει ‘ελάτε να διαπραγματευτούμε’. Θα δεχόταν η Ελλάδα να καθίσει στο τραπέζι των συζητήσεων σε μια τέτοια περίπτωση;» διερωτάται.

Αποκαλύπτει, δε, πως έχει χαλάσει αρκετές μακροχρόνιες φιλίες λόγω του πολέμου και ζητά από τον ελληνικό λαό να σταθεί εμπράκτως στο πλευρό της Ουκρανίας ενόψει του δύσκολου χειμώνα. «Πολλοί Έλληνες δεν καταλαβαίνουν τι πραγματικά συμβαίνει και τάσσονται υπέρ των Ρώσων. Ως Ελληνίδα, θέλω να θυμηθεί ο λαός την ιστορία του και να σκεφτεί πώς ήμασταν. Μάλλον, το έχουμε ξεχάσει».

Info:

• Η προσωπική ιστοσελίδα της Χριστίνας Κατράκη
• Η ιστοσελίδα της οργάνωσης FFUN SDG