Θα γίνει το ΜέΡΑ25 το αριστερό «Ποτάμι» της Βουλής; – Οι «αποστασίες» που διέλυσαν τρεις κοινοβουλευτικές ομάδες

Με εννέα βουλευτές ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2019 την κοινοβουλευτική του πρεμιέρα το ΜέΡΑ25 και πλέον όχι μόνο έχει μείνει με έξι βουλευτές αλλά οι τρεις που αποχώρησαν (παρεμπιπτόντως και οι τρεις γυναίκες) ήδη βρήκαν στέγη σε άλλα κόμματα.

Δύο προς ΣΥΡΙΖΑ, ένα προς ΠΑΣΟΚ

Τα τελευταία δύο 24ωρα η Αγγελική Αδαμοπούλου και η Φωτεινή Μπακαδήμα ανακοίνωσαν την ένταξή τους στον ΣΥΡΙΖΑ και την κοινοβουλευτική του ομάδα ενώ από τον περασμένο Μάιο η Κωνσταντίνα Αδάμου έχει γίνει μέλος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ αν και παραμένει τυπικά ανεξάρτητη στη Βουλή και δεν έχει ενταχθεί στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ.

• Ο «ολοκληρωτισμός» Μητσοτάκη, ο «συντηρητικός» Τσίπρας και ο «σοσιαλ-Καμμένος» Ανδρουλάκης

Πλέον το κόμμα του Γιάνη Βαρουφάκη βρίσκεται στο όριο της διάλυσης της κοινοβουλευτικής του ομάδας καθώς αριθμεί έξι βουλευτές μαζί με τον ίδιο τον γραμματέα του ΜέΡΑ25. Το ελάχιστο όριο για να διατηρεί ένα κόμμα την κοινοβουλευτική του ομάδα είναι οι πέντε βουλευτές με την προϋπόθεση ότι και οι πέντε που θα απομείνουν θα έχουν εκλεγεί με το ψηφοδέλτιο του κόμματος στις εκλογές και δεν θα πρόκειται για κάποια προσχώρηση από βουλευτή που έχει εκλεγεί με άλλο ψηφοδέλτιο στις εκλογές.

Αυτή τη στιγμή η κοινοβουλευτική ομάδα του ΜέΡΑ25 αποτελείται από τους Γιάνη Βαρουφάκη (Α’ Θεσσαλονίκης), Κλέων Γρηγοριάδη (Βόρειος τομέας Β’ Αθηνών), Κρίτων Αρσένη (Δυτικός τομέας Β’ Αθηνών), Σοφία Σακοράφα (Νότιος τομέας Β’ Αθηνών), Μαρία Απατζίδη (Ανατολικής Αττικής) και Γιώργο Λογιάδη (Ηρακλείου).

Από καθαρά αριθμητική άποψη κανείς δεν θα μπορούσε να αποκλείσει την επανάληψη των φαινομένων της προηγούμενης κοινοβουλευτικής θητείας όταν το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη, η Ένωση Κεντρώων του Βασίλη Λεβέντη και οι ΑΝΕΛ του Πάνου Καμμένου από τις πολλές ανεξαρτητοποιήσεις, αποχωρήσεις και διαγραφές βουλευτών έπεσαν κάτω από το όριο των πέντε βουλευτών και έχασαν την κοινοβουλευτική τους εκπροσώπηση. Οι εναπομείναντες βουλευτές σε εκείνα τα κόμματα με βάση τον κανονισμό θεωρούνταν ανεξάρτητοι και οι κ.κ. Λεβέντης, Θεοδωράκης και Καμμένος δεν θεωρούνταν πρόεδροι κοινοβουλευτικών ομάδων.

Από πολιτική άποψη αξίζει να σημειώσουμε ότι το ΜέΡΑ25 έχει διαρροές εν ενεργεία βουλευτών προς τον ΣΥΡΙΖΑ (Μπακαδήμα και Αδαμοπούλου) αλλά και προς το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ (Αδάμου).

Η πόλωση με το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο και η Συμφωνία των Πρεσπών

Οι περιπτώσεις του Ποταμιού, της Ένωσης Κεντρώων και των ΑΝΕΛ -που ήταν μάλιστα και ο μικρός κυβερνητικός εταίρος του ΣΥΡΙΖΑ- στην προηγούμενη βουλή από πολιτική άποψη φαίνεται να είναι κάπως διαφορετική από την περίπτωση του ΜέΡΑ25.

Ποτάμι, Ένωση Κεντρώων και ΑΝΕΛ βρέθηκαν στη δίνη της γενικότερης πολιτικής κρίσης και των ανακατατάξεων της προηγούμενης περιόδου. Η πόλωση ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και στο αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο στο οποίο ηγούνταν η ΝΔ δημιούργησαν διαλυτικές καταστάσεις για τον ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα στους δύο μονομάχους Κυριάκο Μητσοτάκη και Αλέξη Τσίπρα. Η δε Συμφωνία των Πρεσπών με την παρέμβαση του εξωτερικού παράγοντα για την ψήφισή της (ΗΠΑ, ΕΕ, ΝΑΤΟ) έδωσε τη χαριστική βολή καθώς η ψήφισή της άλλαξε τον τότε κοινοβουλευτικό χάρτη της χώρας.

Αυτή η «μεγάλη εικόνα» σε συνδυασμό με την έλλειψη σαφούς ιδεολογικοπολιτικής συνοχής στις γραμμές αυτών των κομμάτων και το αρχηγοκεντρικό μοντέλο της συγκρότησής τους ενέτειναν τις εσωτερικές έριδες, προστριβές και την αποσύνθεσή τους στο κοινοβουλευτικό επίπεδο πριν καν φτάσουν στις εκλογές. Η εκλογική συντριβή στις εκλογές του 2019 που τα άφησε εκτός βουλής απλώς επισφράγισε μια προδιαγεγραμμένη πορεία που φάνηκε από το 2016.

Στο Μητσοτάκη η μερίδα του λέοντος

Ας θυμηθούμε αυτές τις περιπτώσεις ξεχωριστά.

Το Ποτάμι ξεκίνησε με έντεκα βουλευτές και κατέληξε να μείνει με τρεις βουλευτές (Σταύρος Θεοδωράκης, Γιώργος Μαυρωτάς και Σπύρος Λυκούδης) γεγονός που οδήγησε στη διάλυση της κοινοβουλευτικής ομάδας στις 21 Ιανουαρίου 2019 όταν οι Γιώργος Αμυράς και Γρηγόρης Ψαριανός αποχώρησαν διαφωνώντας με την ψήφιση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Είχε αποχωρήσει το 2017 ο Κώστας Μπαργιώτας ενώ το 2016 είχαν ανεξαρτητοποιηθεί οι Χάρης Θεοχάρης, Ιάσωνας Φωτήλας, Κατερίνα Μάρκου. Και οι τρεις τους σε διαφορετικές περιόδους προσχώρησαν ατομικά στη ΝΔ. Στις αρχές του 2017 είχε αποχωρήσει ο Αχμέτ Ιλχάν που προσχώρησε στη Δημοκρατική Συμπαράταξη (σημερινό ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ).

Στις αρχές του 2019 είχε αποχωρήσει ο Σπύρος Δανέλλης και προσχώρησε στον ΣΥΡΙΖΑ.

Τελικά μετά τις παραιτήσεις από το βουλευτικό αξίωμα των Κατερίνα Κατερίνα Μάρκου και Γιώργου Αμυρά που παρέδωσαν τις έδρες τους για να είναι υποψήφιοι με τη ΝΔ στις ευρωεκλογές 2019 η κοινοβουλευτική ομάδα του Ποταμιού επανασυστάθηκε καθώς οι αντικαταστάτες τους Αντιγόνη Λυμπεράκη και Νίκος Νυφούδης προστέθηκαν στους Σταύρο Θεοδωράκη, Γιώργο Μαυρωτά και Σπύρο Λυκούδη φτάνοντας τους πέντε που είναι και ο ελάχιστος αριθμός που πρέπει να έχει μια κοινοβουλευτική ομάδα.

Αυτό που προκύπτει είναι ότι Ποτάμι είχε διαρροές και προς τα τρία κόμματα (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ), ωστόσο τη μερίδα του λέοντος την έλαβε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Τάση προς τα δεξιά

Λίγο πριν από τις ευρωεκλογές του 2019 διαλύθηκε και η κοινοβουλευτική ομάδα της Ένωσης Κεντρώων, όταν ανεξαρτητοποιήθηκε ο τότε βουλευτής Ιωάννης Σαρίδης, ο οποίος μάλιστα είχε δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Τσίπρα, ενώ είχε ψηφίσει πιο πριν και τον προϋπολογισμό το Δεκέμβριο του 2018.

Μετά την αποχώρηση του Ιωάννη Σαρίδη η Ένωση Κεντρώων έμεινε με τέσσερις βουλευτές (Βασίλης Λεβέντης, Μάριος Γεωργιάδης, Αναστάσιος Μεγαλομύστακας και Δημήτριος Καβαδέλλας) και η κοινοβουλευτική ομάδα διαλύθηκε.

Η Ένωση Κεντρώων εξέλεξε εννέα βουλευτές στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, αλλά είχε σταδιακά σημαντικές διαρροές. Πρώτη αποχώρησε η Θεοδώρα Μεγαλοοικονόμου, τον Ιούλιο του 2016 που εντάχθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ για να ανεξαρτητοποιηθεί και από το τότε κυβερνών κόμμα. Τον Απρίλιο του 2018 το δρόμο της εξόδου από την Ένωση Κεντρώων επέλεξε ο Γεώργιος Κατσιαντώνης προσχωρώντας λίγο αργότερα στη ΝΔ ενώ τον Σεπτέμβριο του 2018 αποχώρησε ο Αριστείδης Φωκάς, ο οποίος προσχώρησε στη συνέχεια στους Ανεξάρτητους Έλληνες.

Μάλιστα εκείνη την περίοδο έντονη ήταν η φημολογία ότι φλέρταρε με τη ΝΔ και ο Μάριος Γεωργιάδης. Οι διαρροές της Ένωσης Κεντρώων δείχνουν τάση προς τα δεξιά χωρίς πάντως να υπάρχει κάποια περίπτωση βουλευτή άξια λόγου για τη μετέπειτα πολιτική του πορεία.

Ιδιόμορφο πολιτικό μόρφωμα

Οι ΑΝΕΛ είναι μια ιδιόμορφη περίπτωση πολιτικού μορφώματος που έπαιξε ρόλο κυβερνητικού εταίρου και παρότι δεξιάς προέλευσης – αρκετοί το χαρακτήρισαν ακόμα και ακροδεξιό κόμμα – κατάφερε να μείνει χωρίς βουλευτές καθώς η πλειονότητά τους προτίμησε τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα όταν ξέσπασε η μεγάλη κόντρα με τον Πάνο Καμμένο για τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Η κοινοβουλευτική ομάδα των ΑΝΕΛ διαλύθηκε το Φεβρουάριο του 2019 όταν ο Πάνος Καμμένος διέγραψε τον Θανάση Παπαχριστόπουλο. Οι ΑΝΕΛ έμειναν με τέσσερις βουλευτές συν τον προερχόμενο από την Ένωση Κεντρώων Αριστείδη Φωκά και ως εκ τούτου δεν συγκροτούσαν κοινοβουλευτική ομάδα.

Την έδρα του Θανάση Παπαχριστόπουλου κατέλαβε ως πρώτος επιλαχών ο Τέρενς Κουΐκ, που ήταν ήδη -ως εξωκοινοβουλευτικός- υφυπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Τσίπρα. Αμφότεροι δε προσχώρησαν στον ΣΥΡΙΖΑ.

Έχασε τους βουλευτές του προς τον ΣΥΡΙΖΑ

Είχε προηγηθεί τον Ιανουάριο του 2019 η αποχώρηση του Πάνου Καμμένου και των ΑΝΕΛ από την κυβέρνηση ωστόσο οι περισσότεροι υπουργοί και υφυπουργοί του κόμματος Καμμένου παρέμειναν στην κυβέρνηση και δεν τον ακολούθησαν στηρίζοντας τον Αλέξη Τσίπρα.

Η αντίστροφη μέτρηση για τη διάλυση της κοινοβουλευτικής ομάδας των ΑΝΕΛ ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2018 όταν διεγράφη ο Δημήτρης Καμμένος ο οποίος υπερψήφισε την πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης που είχε καταθέσει η ΝΔ και ανεξαρτητοποιήθηκε ο Γιώργος Λαζαρίδης.

Από τους οχτώ βουλευτές μετά από αυτές τις δύο απώλειες ο Πάνος Καμμένος έμεινε με τους Κώστα Κατσίκη, Μαρία Κόλλια και Νίκο Νικολόπουλο. Βασίλης Κόκκαλης, Έλενα Κουντουρά και Κώστας Ζουράρις στήριξαν την κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα.

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι πριν κάνει τον κύκλο του το 2019 το κόμμα του Πάνου Καμμένου στην εφταετή κοινοβουλευτική του παρουσία κατόρθωσε κάτι σπάνιο: Οι μισοί βουλευτές που κατά καιρούς εξελέγησαν βουλευτές από το 2012 να αποχωρήσουν από τους ΑΝΕΛ πριν από τις εκλογές του 2019 όταν και το κόμμα του Πάνου Καμμένου συνετρίβη και έμεινε εκτός βουλής.

Διαφοροποιήσεις

Μία ακόμα διαφορά σε σχέση με τις αποχωρήσεις βουλευτών από τα τρία προαναφερθέντα κόμματα της προηγούμενης Βουλής σε σχέση με το ΜέΡΑ25 σε αυτή τη Βουλή είναι το γεγονός ότι οι είχαν προηγηθεί των αποχωρήσεων των βουλευτών από Ποτάμι, ΑΝΕΛ και Ένωση Κεντρώων διαφοροποιήσεις σε ψηφοφορίες στη Βουλή, δηλώσεις που αποστασιοποιούνταν από την κεντρική γραμμή του κόμματος κλπ.

Στην περίπτωση του ΜέΡΑ25 τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Πλην των παροικούντων την Ιερουσαλήμ στο ευρύ κοινό των ψηφοφόρων οι αποχωρήσεις των τριών βουλευτίνων του ΜέΡΑ25 ήταν κεραυνός εν αιθρία, καθώς ουδέποτε είχε προϋπάρξει κάποια διαφοροποίηση σε επίπεδο δηλώσεων ή ψηφοφοριών.