Χαρούμενο τόνο επιβάλλει η παράδοσι στο χρονικό της ημέρας. Λυπούμαι που ασεβώ στην παράδοσι. Σε μέρες όμως χαράς γίνεται πιο βαρύ το πένθος που συνθλίβει τις καρδιές των ανθρώπων. Όλου του κόσμου. Και πιο πολύ της Ελλάδος. Με το χακί τη βρίσκουν και τα φετεινά Χριστούγεννα. Ένα χακί κουρασμένο από την πολυκαιρία, λεκιασμένο από τα αίματα. Το «δέντρο» μας στήνουμε. Όσοι όμως διατηρούν ακόμα κάποια ευαισθησία, στα κλωνάρια του δέντρου αυτού, ανάμεσα στις χάντρες, στους αγγέλους και στα χρυσά κεριά, θα δουν να αιωρήται ένα πτώμα, το πτώμα της Ειρήνης που απαγχονίσαμε. Αχνίζει στο πιάτο η Χριστουγεννιάτικη σούπα. Μέσα όμως στα νέφη των αχνών στροβιλίζονται στο μακάβριο χορό τους οι σκιές των απόντων μας. Πόσοι απόντες στο προσκλητήριο της κάθε μέρας… Αθρόα διαρροή από τη ζωή.


«ΤΟ ΒΗΜΑ», 25.12.1948, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Πρέπει νάχουμε το θάρρος των πόνων μας. Ακόμα και σήμερα. Ιδίως σήμερα. Γιατί σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, μας λείπουν οι απόντες. Σήμερα είνε βαθύτερη η οδύνη μας από τα τραύματα. Σήμερα ο πρόσφυγας των νέων καιρών κάθεται επί ποταμόν Βαβυλώνος και κλαίει την αποτεφρωμένη καλύβα του. Σήμερα από τις χιονισμένες κορφές των βουνών του στρέφει ο φαντάρος τη σκέψι στο θλιμμένο σπίτι του χωριού και της πόλεως. Τα ξερριζωμένα νήπια την πατρική στέγη αγκαλιάζουν σήμερα με τη φαντασία τους και νοσταλγούν τη θωπεία της Μάνας, που τους έλειψε. Και πού αφίνετε τον τραυματία; Αυτόν που ατενίζει το κουτσουρεμένο κορμί  και αναζητεί το πόδι που του έφυγε, το μπράτσο που δεν πρόκειται να γίνη κρίκος ατσαλένιος και ν’ αγκαλιάση την ερωτική χαρά, το φως των ματιών του που έχει βυθισθή στα πελάγη του σκότους.

Και θέλετε χαρούμενο το χρονικό. Όχι κύριοι. Αρνούμαι να σας υπηρετήσω. Χριστούγεννα σημαίνουν αγάπη. Και η αγάπη κοίτεται στο κρεββάτι της αρρώστειας. Χριστούγεννα σημαίνουν Ειρήνη. Και η Ειρήνη έγινε η ισόβια τρόφιμη του ασύλου ανιάτων. Για ποια Χριστούγεννα μιλάτε;


«ΤΟ ΒΗΜΑ», 25.12.1948, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Αν οι επουράνιες δυνάμεις είχαν τις κοσμικές μας συνήθειες, θα βλέπατε το Ναζωραίο στο λογιστήρια των εφημερίδων να δίνη προς δημοσίευσι το μικρό κοινωνικό του: «Ο κ. Ιησούς Χριστός δεν εορτάζει, ούτε δέχεται επισκέψεις». Προς το προσκύνημά του βαδίζουμε. Μούτρα που τάχουμε! Σα να πρόκειται να συναντήσουμε γαλήνιο και γελαστό στη φάτνη του το Θείο Βρέφος. Έτσι όπως το ξέραμε δεν έμεινε παρά στις χρωματιστές καρτ-ποστάλ και στ’ αναγνωστικά των σχολικών βιβλίων. Ασυγχρόνιστα και τα δυο. Πάει το Νεογέννητο των καλών καιρών. Με κλαυθμηρισμούς δέχεται τους αραιούς επισκέπτες του. Φραγγέλιο αναζητεί για την περιποίησί τους και τα οργίλα «ουαί υμίν» είνε οι πρώτες λέξεις που ψελλίζει.

«Φαρισαίοι υποκριτές. Σα δε ντρέπεστε! Σε ποιον έρχεσθε; Πνεύμα ειρήνης είμαι εγώ. Πνοή αγάπης είμαι εγώ. Ειρήνη δε και αγάπη πλέουν νεκρές στις λίμνες των αιμάτων. Τι απόμεινε από το πνεύμα και από την  πνοή μου; Τι απόμεινε από τη θρησκεία μου; Θρησκεία ουσίας σάς την παρέδοσα. Και μου την καταντήσατε θρησκεία τύπων. Φαρισαίοι υποκριτές, αν σας είχε μείνει και μια στάλα φιλότιμο, θα επιβάλλατε τη σιγή σήμερα στις καμπάνες σας και θα κλειδώνατε τις πόρτες των ναών σας. Γιατί είνε απαράδεκτο να λειτουργούν οι οίκοι του Θεού της Ειρήνης όσο ο πόλεμος αιωρείται πάνω από τα κεφάλια των ανθρώπων.

»Φαρισαίοι υποκριτές, τον Παντοδύναμο λέτε ότι προσκυνάτε σ’ εμένα. Εν τούτοις ξέρετε ότι υπάρχει κάτι πιο ισχυρό και από του Κυρίου τη θέλησι: Η Κακία των ανθρώπων, η κακία σας. Μεγάλη σε όλους τους αιώνες νικήτρια. Από το καταφύγιο αυτό της Βηθλεέμ, που απειλούν οι σφαίρες σας, αναγνωρίζω τη νίκη σας. Νίκη της Κακίας, θρίαμβος του Μίσους, αποθέωσι του Συμφέροντος. Χαρήτε τη νίκη σας. Αλλά μη μου μιλάτε για θρησκεία. Μην έρχεσθε να μ’ επισκεφθήτε, μη μου κομίζετε τα δώρα σας. Αρνούμαι να δεχθώ την επίσκεψι, σας επιστρέφω τα δώρα και σφραγίζω τ’ αυτιά στις κωδωνοκρουσίες σας».


*Χρονογράφημα του Παύλου Παλαιολόγου, που έφερε τον τίτλο «Αν μας μιλούσε το βρέφος…» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1948, ημέρα Σάββατο.

Καθ’ όλα επίκαιρος ο λόγος-φραγγέλιο του κορυφαίου των χρονογράφων, ύστερα από 74 ολόκληρα χρόνια. Δε συμφωνείτε;

Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, Ουκρανοί συγκεντρωμένοι γύρω από ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο στην πλατεία του Κιέβου Sofiyska, στις 19 Δεκεμβρίου 2022.

Headlines