«Λευκός Θόρυβος»: Μια ταινία για τις ημέρες των Χριστουγέννων
Η μεταφορά του μυθιστορήματος του Ντον ΝτεΛίλο από τον Νόα Μπάουμπαχ είναι μια πανεπιστημιακή κωμωδία, ένα οικογενειακό δράμα και μια αλληγορία της σύγχρονης αμερικανικής ζωής.
Προς το τέλος του «Λευκού θορύβου», μετά την οικολογική καταστροφή που είναι γνωστή ως «αερομεταφερόμενο τοξικό γεγονός», μετά από έναν επαγγελματικό θρίαμβο και στη δίνη της συζυγικής δυστυχίας, ο Τζακ και η Μπαμπέτ εμπλέκονται σε μια συζήτηση για τη θρησκεία με μια καυστική Γερμανίδα καλόγρια.
Αντί για ευλάβεια, εκείνη προσφέρει μια ρεαλιστική, στα όρια του κυνισμού, άποψη για το πώς λειτουργεί η πίστη. Αν αυτή και οι συνάδελφοί της «δεν προσποιούνταν ότι πιστεύουν αυτά τα πράγματα» λέει -αναφερόμενη σε «παλιές πεποιθήσεις» για πράγματα όπως ο παράδεισος και η κόλαση-, τότε «ο κόσμος θα κατέρρεε».
Η καλόγρια, την οποία υποδύεται η τρομερή Μπάρμπαρα Σούκοβα, έχει μεταφερθεί προσεκτικά από τις σελίδες του μυθιστορήματος του Ντον ΝτεΛίλο του 1985 στη νέα ταινία του Νόα Μπάουμπαχ. Το ίδιο και ο Τζακ (Άνταμ Ντράιβερ) και η σύζυγός του, Μπαμπέτ (Γκρέτα Γκέργουινκ), οι οποίοι είναι επικεφαλής μιας ατίθασης μικτής οικογένειας σε μια μεσοδυτική κολεγιακή πόλη.
Ο Τζακ, γνωστός στην ακαδημαϊκή κοινότητα με τα αρχικά J.A.K., είναι ο ιδρυτής του τμήματος Χιτλερικών Σπουδών του κολεγίου. Η Μπαμπέτ διδάσκει δεξιότητες ζωής σε ηλικιωμένους και ασθενείς.
Επιστροφή στην καλόγρια Χέρμαν Μαρί: «Είναι καθήκον μας να πιστεύουμε πράγματα που κανείς άλλος στον κόσμο δεν παίρνει στα σοβαρά» λέει. Αυτό μπορεί να ισχύει ή να μην ισχύει για τις καλόγριες, αλλά συχνά μπορεί να μοιάζει μελαγχολικά εφαρμόσιμο σε συγγραφείς και κινηματογραφιστές, ειδικά για εκείνους που προσπαθούν να χαράξουν μια ανεξάρτητη πορεία. Κάποιος πρέπει να ενδιαφέρεται για την τέχνη και τη λογοτεχνία. Όσον αφορά τον ΝτεΛίλο ο Μπάουμπαχ είναι πολύ πιστός. Ο «Λευκός θόρυβος» του είναι μια αξιόπιστη διασκευή και μάλιστα αξιοσημείωτα πιστή – αυτό που ένας παλαιότερος χαρακτήρας του Μπάουμπαχ θα μπορούσε να αποκαλέσει το φιλέτο του αγκαθωτού βιβλίου του ΝτεΛίλο.
Οι προκλήσεις που συνεπάγεται το έργο αντιμετωπίζονται με γενναιότητα και εντιμότητα. Το μυθιστόρημα ακροβατεί ανάμεσα στον εγχώριο ρεαλισμό και την κερδοσκοπική σάτιρα. Είναι μια πανεπιστημιακή κωμωδία συραμμένη με ένα οικογενειακό δράμα και δεμένη με μια κορδέλα αλληγορίας. Τα σύγχρονα θέματά του – όχι λιγότερο επίκαιρα τώρα απ’ ό,τι στη δεκαετία του ’80 – περιλαμβάνουν τη διανοητική μόδα, τη φαρμακολογική τρέλα, την περιβαλλοντική καταστροφή και τον αχαλίνωτο καταναλωτισμό. Αυτά συγκρούονται με αιώνια θέματα: τον φθόνο, την αγάπη, τον φόβο του θανάτου.
Photo: YouTube
Πιστός στο βιβλίο
Η ευλάβεια του Μπάουμπαχ για το υλικό είναι εμφανής από την εναρκτήρια σεκάνς trompe l’oeil – πλάνα από αυτοκινητιστικά δυστυχήματα από παλιές ταινίες, που συνοδεύουν τη διάλεξη ενός καθηγητή λαϊκής κουλτούρας – μέχρι τους τίτλους τέλους, που μετατρέπουν το όραμα του ΝτεΛίλο για τον παράδεισο του σούπερ μάρκετ σε ένα χοροπηδηχτό μουσικό βίντεο των LCD Soundsystem.
Ο Άνταμ Ντράιβερ, παχουλός και καμπουριασμένος, είναι το πρότυπο του σύγχρονου μεσήλικα καθηγητή, με τη διανοητική του περιέργεια να πνίγεται από μια κάποια αυταρέσκεια. Είναι ένας ευτυχισμένος άνθρωπος του οποίου το επάγγελμα είναι ο τρόμος.
Στην αίθουσα φαγητού του πανεπιστημίου, κάθεται σε συνεδρίες με συναδέλφους, εισπνέοντας ριπές ανταγωνιστικής εξήγησης. Ο διάλογος της ταινίας, ψυχαναγκαστικά πιστός στον ΝτεΛίλο, σφύζει από εξηγήσεις και τυχαία γεγονότα.
Τα παιδιά της οικογένειας λένε τα πιο καταραμένα πράγματα, αλλά είναι επίσης δοχεία άγχους και άβαταρ της ευαλωτότητας. Οι πληγές της οικογενειακής ζωής, ιδίως οι εκδορές του γάμου, είναι η ειδικότητα του Μπάουμπαχ.
Το καθεστώς αυτών των ιδεών είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα με την ταινία του Μπάουμπαχ. Ίσως είναι υπερβολικά υπάκουος στη μεταγραφή του οράματος του ΝτεΛίλο για τη σύγχρονη ζωή, ένα τοπίο υλικής άνεσης και διανοητικού τρόμου, όπου κυριαρχούν τα εμπορικά σήματα, οι αναξιόπιστες πληροφορίες και η διαφαινόμενη απειλή της καταστροφής.
Βέβαια, πράγματα που μπορεί να έκαναν τους αναγνώστες να ανατριχιάσουν τη δεκαετία του ’80 καλύπτονται από νοσταλγία το 2022. Είναι δύσκολο να νιώσεις τον υπαρξιακό τρόμο όταν χαζεύεις το σούπερ μάρκετ, τα σταθερά τηλέφωνα, τις έντυπες μικρές αγγελίες και τα πισωκίνητα στέισον βάγκον σε σχήμα βάρκας.
Το «White Noise» είναι μια συχνά αστεία ταινία που είναι επίσης εντελώς σοβαρή.
Οι Γλύξμπουργκ επέλεξαν για επίθετο το «De Grece», το οποίο παραπέμπει σε αξίωμα και δείχνει την εμμονή τους με τον τίτλο, τον οποίο ο ελληνικός λαός τους αφαίρεσε με το δημοψήφισμα του 1974.
Ζούμε σε μια εποχή με γρήγορους και έντονους ρυθμούς, που πολλά πράγματα μπορούν να φέρουν την καθημερινότητά μας άνω κάτω. Για αυτό ο αυτοέλεγχος είναι σημαντικός.
