Γιατί οι σεξουαλικές ταυτότητες άλλαξαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας

Η Λόρεν, 25 ετών, αναγνωρίζεται ως αμφιφυλόφιλη από το 2014. Αυτός ο προσδιορισμός για τη σεξουαλική της ταυτότητα λειτούργησε μια χαρά μέχρι που χτύπησε η πανδημία. Με το πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών της να είναι εικονικό και τις κοινωνικές εκδηλώσεις και τις καθημερινές μετακινήσεις να έχουν σβηστεί από το ημερολόγιό της, η Λόρεν είχε ξαφνικά πολύ περισσότερο χρόνο για να σκεφτεί την ταυτότητά της.

«Έχοντας όλο αυτό το χρόνο και καταναλώνοντας πληροφορία μέσα από σόσιαλ και μέσα ενημέρωσης προβληματίστηκα περισσότερο για τις προηγούμενες σχέσεις μου, ειδικά με τους άνδρες» λέει. «Πώς και δεν συνειδητοποίησα ότι όλες οι σχέσεις που είχα με άνδρες ήταν εντελώς ανικανοποίητες;».

Η απομόνωση που προκλήθηκε από το λοκντάουν έδωσε σε πολλούς ανθρώπους την ευκαιρία να αναλύσουν βαθύτερα στοιχεία της ζωής και της ταυτότητάς τους, είτε πρόκειται για τα μέρη που ζουν, τις δουλειές που εργάζονται ή τις ερωτικές και οικογενειακές τους σχέσεις. Μεταξύ αυτών των οικείων αλλαγών, ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι οι στάσεις των ανθρώπων απέναντι στη σεξουαλικότητά τους έχουν επίσης εξελιχθεί εν μέσω της πανδημίας.

Οδηγός «επιβίωσης» για ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στα οικογενειακά τραπέζια

Το γυρίζω το βιολί

Η εφαρμογή γνωριμιών Bumble διεξήγαγε έρευνα σε περισσότερους από 4.000 χρήστες στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, την Αυστραλία και τον Καναδά τον Αύγουστο του 2020 (τα στοιχεία εξετάστηκαν από το BBC Worklife) και το ποσοστό του 21% δήλωσε ότι σχεδίαζε να «εκφράσει τη σεξουαλικότητά του διαφορετικά σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν». Μια άλλη έρευνα του Bumble έδειξε ότι το 14% άλλαξε τις σεξουαλικές του επιθυμίες κατά τη διάρκεια της πανδημίας, επιλέγοντας, για παράδειγμα, σχέσεις του ίδιου φύλου, ενώ προηγουμένως ήταν μόνο με άτομα άλλου φύλου.

Επιπλέον, έρευνα που διεξήχθη μεταξύ Μαρτίου και Ιουλίου 2020 μεταξύ των ερωτηθέντων LGBTQ+ από το Εργαστήριο Κοινωνικών Σχέσεων, Συμπεριφορών και Διαφορετικότητας του Πανεπιστημίου Trent του Οντάριο, την οποία εξέτασε το BBC Worklife, έδειξε ότι το 11% «αισθάνθηκε ότι η ικανότητά του να είναι ανοιχτόμυαλος σχετικά με την ταυτότητά του είχε αλλάξει ως αποτέλεσμα της Covid-19». Από αυτούς, αρκετοί ανέφεραν ότι αυτό συνέβη επειδή κατά τη διάρκεια της πανδημίας, είχαν «χρόνο για τον εαυτό μου ώστε να καταλάβω τη σεξουαλική μου ταυτότητα»

Πριν από την πανδημία, η Λόρεν λέει ότι μετά βίας είχε ελεύθερο χρόνο ανάμεσα στη δουλειά, το σχολείο και την κοινωνική της ζωή. «Δεν μπορούσα να αντιμετωπίσω μεγάλες αλλαγές στη ζωή μου, και την αλλαγή ταυτότητας την ένιωθα σαν μια μεγάλη αλλαγή ζωής». Αλλά η υποχρεωτική επιβράδυνση της έδωσε τον χώρο που χρειαζόταν. Μιλώντας με τον ψυχολόγο της και παρακολουθώντας άλλες γυναίκες που προηγουμένως ταυτίζονταν ως αμφιφυλόφιλες να αποκαλύπτονται ως λεσβίες στο TikTok την έφερε στο να αυτοπροσδιοριστεί εκ νέου η ίδια ως λεσβία.

Αυτές οι «μεγάλες αλλαγές στη ζωή» που κάποτε ήταν υπερβολικά δυσβάσταχτες για να τις σκεφτεί κανείς – ή δεν ήταν καθόλου στο μυαλό του – είναι τώρα στο τραπέζι για όλο και περισσότερους ανθρώπους, ιδίως γυναίκες, καθώς κάποιοι βρέθηκαν να αμφισβητούν τις πολιτιστικές νόρμες που πάντα προσυπέγραφαν.

Photo: Kinga Cichewicz / Unsplash

Επαναξιολόγηση των «προεπιλεγμένων ρυθμίσεων»

«Όλοι είναι πάντα τόσο απασχολημένοι στη ζωή που είναι πολύ εύκολο να ξεφύγουμε από τον εαυτό μας» λέει η κλινική ψυχολόγος Τζένιφερ Γκούτμαν, με έδρα τη Νέα Υόρκη. Με άλλα λόγια, λέει, είναι φυσικό οι άνθρωποι να βάζουν την αυτογνωσία σε δεύτερη μοίρα.

Όσον αφορά τη σεξουαλικότητα, αυτό σημαίνει ότι είναι απλούστερο για πολλούς ανθρώπους να προεπιλέξουν μια νοοτροπία «ετεροκανονικότητας» και να μην αμφισβητούν την ετεροφυλοφιλία που τους έχει συνηθίσει και με την οποία μεγάλωσαν, λέει η Κάρεν Μπλερ, η οποία είναι επικεφαλής του Εργαστηρίου Κοινωνικών Σχέσεων, Συμπεριφορών και Διαφορετικότητας του Πανεπιστημίου Trent.

«Μεγάλο μέρος των μέσων μαζικής ενημέρωσης και του πολιτισμού μας εξακολουθεί να μας στέλνει το μήνυμα ότι οι περισσότεροι από εμάς θα είμαστε στρέιτ» λέει η Μπλερ. Δεδομένου ότι η σεξουαλικότητα υπάρχει σε ένα φάσμα όπου «πολλοί, αν όχι οι περισσότεροι, εμπίπτουν κάπου στο ενδιάμεσο» προσθέτει, δεν υπάρχει μεγάλο κίνητρο για τους ανθρώπους να αμφισβητήσουν τη σεξουαλικότητά τους, αν οι «προεπιλεγμένες ρυθμίσεις» ταιριάζουν αρκετά καλά.

Αλλά όταν οι άνθρωποι μπορούσαν «να πατήσουν το κουμπί παύσης κατά τη διάρκεια του λοκντάουν» λέει η Γκούτμαν, παρατήρησε «περισσότερους πελάτες από ποτέ να εξερευνούν τους σεξουαλικούς τους προσανατολισμούς». Από τους 65 πελάτες της, εκτιμά ότι 10 έως 12 ξανασκέφτηκαν τη σεξουαλικότητά τους στο διάστημα αυτό, σε σύγκριση με μόλις έναν πελάτη που το είχε κάνει πριν από την πανδημία.

«Όλοι τους άρχισαν να παρατηρούν ότι αισθάνονταν αδέσμευτοι, χαμένοι, αγχωμένοι, καταθλιπτικοί. Το γεγονός ότι ένιωθαν άβολα με τον εαυτό τους τους ενοχλούσε». Πολλοί άρχισαν να αντιμετωπίζουν αυτή τη δυσφορία αξιολογώντας αν βρίσκονταν στο σωστό μονοπάτι καριέρας, αλλά με την πάροδο του χρόνου κατέληξαν να σκάβουν «πολύ βαθύτερα από τη δουλειά» λέει η Γκούτμαν.

«Μπήκα στην πανδημία κατευθείαν»

Παρόλο που η πανδημία περιόρισε τις επιλογές γνωριμιών για πολλούς ανθρώπους, άλλοι είδαν μια νέα ανοιχτή πόρτα.

Η Αλέξα, 24 ετών, με έδρα το Λονδίνο, είχε εδώ και καιρό προσδιορίσει την ταυτότητά της ως στρέιτ, αλλά ήδη αμφισβητούσε τη σεξουαλικότητά της, ενώ βρισκόταν στο τέταρτο έτος του πανεπιστημίου της στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης, πριν χτυπήσει η Covid-19. Έτσι, καθώς η πανδημία την έσπρωξε στις διαδικτυακές γνωριμίες, η Αλέξα διαπίστωσε ότι ήταν ευκολότερο να κάνει την αλλαγή σχετικά με τους τύπους των συντρόφων που αναζητούσε μιας και μπορούσε να το κάνει από την άνεση του σπιτιού της.

Στις αρχές του 2021, η Αλέξα αποφάσισε να αλλάξει τις ρυθμίσεις του Tinder από μόνο άνδρες σε «όλους». Δεν ήταν ακόμα σίγουρη για τη σεξουαλική της ταυτότητα εκείνη τη στιγμή, αλλά αλλάζοντας τις ρυθμίσεις της εφαρμογής γνωριμιών, «τουλάχιστον η επιλογή ήταν ανοιχτή», λέει.

Σύμφωνα με την έρευνα του Blair, αυτή η εμπειρία είναι σχετικά συχνή. Με τους ανθρώπους να περνούν περισσότερο χρόνο «φλερτάροντας» στο διαδίκτυο πριν συναντηθούν από κοντά λόγω των περιορισμών που σχετίζονται με την πανδημία, «μπορεί να ήταν πιο πιθανό οι άνθρωποι να έπαιζαν με την ιδέα να «τσεκάρουν το άλλο κουτάκι» όταν τους ρωτούσαν ποιον ήθελαν να γνωρίσουν», λέει η ίδια. Το να βγαίνουν ραντεβού με κάποιον διαφορετικού φύλου απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει οι άνθρωποι έγινε «λίγο πιο προσιτό».

Δείτε το βίντεο

Τα μέσα ενημέρωσης και τα σόσιαλ έπαιξαν τον ρόλο τους

Τόσο οι εμπειρογνώμονες όσο και οι daters δήλωσαν στο BBC Worklife ότι τα μέσα ενημέρωσης συνέβαλαν επίσης στο να επανεξετάσουν οι άνθρωποι τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών δικτύων, των podcasts και των τηλεοπτικών εκπομπών – τα οποία οι άνθρωποι κατανάλωναν σε υψηλότερα ποσοστά ενώ απομονώνονταν σε εσωτερικούς χώρους. Η Γκούτμαν συμβούλευσε μάλιστα κάποιους από τους πελάτες της να ακούν podcasts και να παρακολουθούν εκπομπές «με περισσότερες LGBTQIA+ αλληλεπιδράσεις» για να «κανονικοποιήσουν» όσους δοκιμάζουν πρόσφατα αυτές τις ταυτότητες.

Ταυτόχρονα, πολλοί χρήστες του TikTok, όπως η Βάιολετ Τέρνινγκ, μια σεξουαλική παιδαγωγός με έδρα τη Νέα Υόρκη, είδαν μια πλειάδα νεαρών γυναικών να συζητούν για τη μετατόπισή τους από τον προσδιορισμό τους ως στρέιτ σε λεσβίες, queer ή αμφιφυλόφιλες κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

«Όλο μου το feed ήταν νεαρές γυναίκες που έλεγαν: «Μπήκα στην πανδημία στρέιτ και τώρα είμαι σε λεσβιακή σχέση»», λέει η Τέρνινγκ. Κάποιες ανέφεραν ότι είχαν «καταπιέσει» αυτές τις επιθυμίες μέχρι που η πανδημία τους έδωσε χώρο να τις εξερευνήσουν, ενώ είδε άλλες να λένε ότι είχαν αφιερώσει χρόνο για να ανακαλύψουν την ιστορία των ετεροφυλόφιλων σχέσεων και άρχισαν να αμφισβητούν εκ νέου τη σεξουαλικότητά τους αφού έμαθαν περισσότερα για τη γυναικεία καταπίεση σε αυτά τα πλαίσια. Θεωρεί ότι η διάδοση αυτών των πληροφοριών στο TikTok «επικυρώνει τους ανθρώπους που εξερευνούν τη σεξουαλικότητα πέρα από το δυαδικό σύστημα».

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους περισσότερες γυναίκες φαίνεται να αγκαλιάζουν τη σεξουαλική ρευστότητα απ’ ό,τι οι άνδρες, μια αναλογία που αντικατοπτρίζεται στους πελάτες της Γκούτμαν – από τους δώδεκα πελάτες της που διερεύνησαν αλλαγές στον σεξουαλικό τους προσανατολισμό κατά τη διάρκεια των εγκλεισμών, μόλις δύο ήταν άνδρες.

Βαθύτερη ενδοσκόπηση μετά το κλείδωμα;

Παρόλα αυτά, το να βλέπεις ανθρώπους να επανεξετάζουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό στο TikTok είναι διαφορετικό από το να αποκαλύπτεις δημόσια το σεξουαλικό σου προσανατολισμό στην ίδια σου τη ζωή.

Όταν η Αλέξα συνειδητοποίησε ότι είναι queer, ήταν «πολύ τρομακτικό» λέει: πρώτον, επειδή ένιωσε ότι δεν ήταν το άτομο που νόμιζε ότι ήταν- και επειδή άλλαξε εντελώς το όραμά της για το μέλλον, το οποίο προηγουμένως πίστευε ότι θα συνίστατο στο να ζει τη ζωή ενός στρέιτ ατόμου. Το να το πει σε άλλους ανθρώπους το ένιωσε επίσης τρομακτικό.

«Ανησυχούσα για το τι θα σκέφτονταν οι άνθρωποι για μένα, και ξέρω ότι αυτό είναι εσωτερικευμένη ομοφοβία» λέει. Επίσης, δεν της άρεσε να τραβάει την προσοχή στον εαυτό της και δίσταζε να βάλει μια ταμπέλα στον προσανατολισμό της.

Η Γκούτμαν παρατήρησε αυτή τη δυσφορία με τις ετικέτες σε πολλούς πελάτες, οι οποίοι επανεξέτασαν τον προσανατολισμό τους κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο ετών. Πολλοί ένιωθαν «εσωτερική πίεση» σχετικά με το αν θα έπρεπε «να καταλήξουν γρήγορα σε μια ετικέτα ή όχι» λέει, ακόμη και αν βρίσκονταν στη φάση της διερεύνησης.

Η Λόρεν έχει έκτοτε αποκαλύψει ότι είναι λεσβία στους φίλους και την οικογένειά της, συμπεριλαμβανομένης της καθολικής μητέρας της. «Αυτό ήταν ίσως το πιο δύσκολο άτομο για να το πω» λέει. Η αλλαγή ταυτότητας που έκανε κατά τη διάρκεια της πανδημίας θα παραμείνει μακροπρόθεσμα. Στο μέλλον, λέει ότι βγαίνει μόνο με «γυναίκες και μη δυαδικά άτομα και όχι με κάποιον που προσδιορίζεται ενεργά ως cis άνδρας».

Παρόλα αυτά, είναι δύσκολο να πούμε κατά πόσο οι άνθρωποι θα διατηρήσουν αυτό το επίπεδο ενδοσκόπησης καθώς η ζωή κινείται προς το «φυσιολογικό». Η Covid-19 και οι σχετικοί περιορισμοί δεν έχουν εξαφανιστεί, αλλά από ό,τι έχει δει η Γκούτμαν, τουλάχιστον «οι άνθρωποι συνέχισαν να ασχολούνται με τον προβληματισμό μέσω βιβλίων αυτοενίσχυσης, podcasts και θεραπείας» λέει. «Έχω επίσης δει ότι οι όποιες αλλαγές έκαναν οι άνθρωποι απέναντι στη σεξουαλική ρευστότητα ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας συνεχίστηκαν καθώς ο κόσμος ανοίγει».

*Με στοιχεία από bbc.com