Ουκρανία: Τα δυνατά και τα τρωτά σημεία Μόσχας και Κιέβου

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει πλέον συμπληρώσει δέκα μήνες χωρίς να υπάρχει αποτέλεσμα, ενώ την ίδια ώρα οι Ρώσοι συνεχίζουν να βομβαρδίζουν περιοχές πέριξ του Κιέβου. Πολλοί αναλυτές έχουν διεισδύσει και αναφέρει τα δυνατά και τα τρωτά σημεία, τόσο της Ρωσίας, όσο και της Ουκρανίας.

Σύμφωνα με ανάλυση του Βασιλικού Ινστιτούτου Ηνωμένων Υπηρεσιών, η εισβολή των ρωσικών δυνάμεων στις 24 Φεβρουαρίου έδωσε την ευκαιρία να αξιολογηθούν οι δυνατότητες των Ενόπλων δυνάμεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας, και των επιπτώσεων που θα είχαν όσοι είχαν σκεφτεί να διεξάγουν επίθεση.

Βήμα πίσω από τον Πούτιν για τον πόλεμο στην Ουκρανία; – H δήλωση ανήμερα των Χριστουγέννων

Γιατί απέτυχε το πρώτο σχέδιο της Ρωσίας

Η Ρωσία στην αρχή ήθελε να εισβάλλει στην Ουκρανία για  δέκα μέρες και στην συνέχεια έχοντας καταλάβει σημαντικούς στόχους να προσαρτήσει τα εδάφη που είχε βάλει στόχο μέχρι τον Αύγουστο του 2022. Το σχέδιο αυτό ήθελε ταχύτητα, σωστή χρήση του στοιχείου του αιφνιδιασμού προκειμένου να απέχουν οι ουκρανικές δυνάμεις από το Κίεβο.

Όμως αυτό το σχέδιο περιελάμβανε ένα μεγάλο λάθος. Η ίδια η επιχειρησιακή ασφάλεια που επέτρεψε την παραπλάνηση, οδήγησε τις ρωσικές δυνάμεις να είναι απροετοίμαστες σε τακτικό επίπεδο για την αποτελεσματική εκτέλεση του σχεδίου. Ως αποτέλεσμα, όταν η ταχύτητα δεν απέφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα, οι ρωσικές δυνάμεις έβρισκαν τις θέσεις τους σταθερά υποβαθμισμένες καθώς η Ουκρανία κινητοποιούνταν.

Κατώτερη των προσδοκιών η τακτική επάρκεια του ρωσικού στρατού

Αν και το αρχικό σχέδιο απέτυχε, η Ρωσία επικεντρώθηκε στο Ντομπάς παρότι η Ουκρανία είχε εξαντλήσει σε μεγάλο βαθμό τον ανεφοδιασμό της  σε πυρομαχικά. Από τον Απρίλιο, η Δύση έγινε το στρατηγικό βάθος της Ουκρανίας και οι Ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις (UAF) στέρησαν από τη Ρωσία την πρωτοβουλία μόνο όταν τα πυρά μεγάλης εμβέλειας έφεραν σε κίνδυνο τη ρωσική υλικοτεχνική υποδομή.

Η τακτική επάρκεια του ρωσικού στρατού αποδείχθηκε σημαντικά κατώτερη από τις προσδοκίες πολλών παρατηρητών εντός και εκτός Ουκρανίας και Ρωσίας. Παρ’ όλα αυτά, τα ρωσικά οπλικά συστήματα αποδείχθηκαν σε μεγάλο βαθμό αποτελεσματικά και εκείνες οι μονάδες με υψηλότερο επίπεδο εμπειρίας απέδειξαν ότι οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις (AFRF) διαθέτουν σημαντικό στρατιωτικό δυναμικό, ακόμη και αν οι ελλείψεις στην εκπαίδευση και το πλαίσιο του τρόπου χρησιμοποίησής τους σήμαινε ότι ο ρωσικός στρατός απέτυχε να ανταποκριθεί σε αυτό το δυναμικό.

Πέντε κριτήρια επίλυσης των ελλείψεων του ρωσικού στρατού

Λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ρωσικής εκστρατείας, υπάρχουν πέντε βασικοί τομείς που θα πρέπει να παρακολουθούνται για να κριθεί κατά πόσον ο ρωσικός στρατός σημειώνει πρόοδο στην επίλυση των διαρθρωτικών του ελλείψεων. Αυτοί οι τομείς θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για να ενημερώνουν τις εκτιμήσεις της ρωσικής μαχητικής ισχύος στο μέλλον.

1. Οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις (AFRF) λειτουργούν επί του παρόντος με μια ιεραρχία.

Σύμφωνα με αυτήν, οι προτεραιότητες της χερσαίας επιχείρησης είναι υψίστης σημασίας και ο στρατός στο σύνολό του είναι υποταγμένος στις ειδικές υπηρεσίες. Αυτό δημιουργεί τη βέλτιστη απασχόληση άλλων κλάδων.

2. Το μοντέλο δημιουργίας σχηματισμών και συνένωσης των ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων είναι εσφαλμένο.

Προτείνει τη δημιουργία συγχωνευμένων σχηματισμών συνδυασμένων όπλων σε καιρό πολέμου, αλλά δεν διαθέτει τη δύναμη της κατώτερης ηγεσίας για να ενώσει αυτές τις μονάδες.

3. Υπάρχει μια κουλτούρα ενίσχυσης της αποτυχίας, εκτός αν αλλάξουν οι διαταγές σε ανώτερα επίπεδα.

Αυτό γίνεται λιγότερο εμφανές στις ρωσικές αεροπορικές δυνάμεις απ’ ό,τι στις χερσαίες δυνάμεις και το Ναυτικό.

4.  Οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις (AFRF) είναι ευάλωτες στην εξαπάτηση.

Επειδή δεν έχουν την ικανότητα ταχείας ανίχνευσης πληροφοριών, είναι αντίθετες στο να παρέχουν σε αυτούς που εκτελούν διαταγές το πλαίσιο για να ασκήσουν κρίση και ενθαρρύνουν μια κουλτούρα ανέντιμης αναφοράς.

5. Οι δυνατότητες και οι σχηματισμοί της AFRF είναι επιρρεπείς σε αδελφοκτονία λόγω αδυναμίας αναγνώρισης φίλιων και εχθρικών δυνάμεων. Τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου (EW) και άλλες ικανότητες σπάνια αποσυμψηφίζονται, ενώ οι διαδικασίες για την αναγνώριση του φίλου από τον εχθρό και την καθιέρωση μέτρων ελέγχου είναι ανεπαρκείς.

Τα συμπεράσματα για τον βρετανικό και άλλους στρατούς

Πέρα από τις εκτιμήσεις για τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, υπάρχουν σημαντικά διδάγματα που μπορούν να αντληθούν από τη σύγκρουση για τον βρετανικό και άλλους στρατούς του ΝΑΤΟ.

Τα κυριότερα από αυτά είναι:

• Εν ευθέτω χρόνω, θα είναι δυνατόν να επεκταθεί η μελέτη αυτή ώστε να καλύψει τη μεταγενέστερη φάση του πολέμου, όταν η Ουκρανία προχώρησε σε επιθετικές επιχειρήσεις.

Καθώς, ωστόσο, οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις δαπανούν σημαντικά πυρομαχικά και εξαρτώνται πλέον από τους διεθνείς εταίρους του Κιέβου για εξοπλισμό, είναι σημαντικό οι εταίροι αυτοί να αντλήσουν τα κατάλληλα διδάγματα από τον πόλεμο μέχρι στιγμής, όχι μόνο για να μπορέσουν να προετοιμαστούν για την αποτροπή μελλοντικών απειλών και την καλύτερη δυνατή υποστήριξη της Ουκρανίας.

• Η νίκη της Ουκρανίας είναι εφικτή, αλλά απαιτεί σημαντικές βαριές μάχες. Με την κατάλληλη υποστήριξη, η Ουκρανία μπορεί να επικρατήσει.

Δεν υπάρχει άσυλο στον σύγχρονο πόλεμο. Ο εχθρός μπορεί να χτυπήσει σε όλο το επιχειρησιακό βάθος. Το πόσοι θα επιβιώσουν εξαρτάται από τη διασπορά των αποθεμάτων πυρομαχικών, της διοίκησης και του ελέγχου, των περιοχών συντήρησης και των αεροσκαφών.

• Η Ουκρανία απέφυγε με επιτυχία το αρχικό κύμα χτυπημάτων της Ρωσίας, διασκορπίζοντας τα οπλοστάσια, τα αεροσκάφη και την αεράμυνά της.

Αντίθετα, οι Ρώσοι κατάφεραν να προσβάλουν το 75% των στατικών αμυντικών εγκαταστάσεων κατά τις πρώτες 48 ώρες του πολέμου. Ούτε η εγκατάσταση ενός αρχηγείου σε ένα πολιτικό κτίριο αρκεί για να το καταστήσει βιώσιμο. Ο βρετανικός στρατός πρέπει να εξετάσει την ευπάθεια της ενεργοποίησης υψηλότερων κλιμακίων. Η Βρετανική Πολεμική Αεροπορία (RAF) πρέπει να εξετάσει πόσα αναπτύξιμα κιτ ανταλλακτικών διαθέτει για να επιτρέψει τη διασπορά των στόλων της.

• Η πολεμική μάχη απαιτεί μεγάλα αρχικά αποθέματα και σημαντική χαλαρή ικανότητα.

Παρά την προβολή των αντιαρματικών κατευθυνόμενων όπλων στη δημόσια αφήγηση, η Ουκρανία αμβλύνει την προσπάθεια της Ρωσίας να καταλάβει το Κίεβο χρησιμοποιώντας μαζικά πυρά από δύο ταξιαρχίες πυροβολικού.

Η μεγάλη διαφορά στο πυροβολικό Ρωσίας – Ουκρανίας

Η διαφορά στον αριθμό μεταξύ του ρωσικού και του ουκρανικού πυροβολικού δεν ήταν τόσο σημαντική στην αρχή της σύγκρουσης, με πλεονέκτημα λίγο πάνω από 2 προς 1. 2.433 συστήματα πυροβολικού με κάννη έναντι 1.176 και 3.547 συστήματα πυραύλων πολλαπλής εκτόξευσης έναντι 1.680.

Η Ουκρανία διατήρησε την ισοτιμία στο πυροβολικό για τον πρώτο ενάμιση μήνα και στη συνέχεια άρχισε να εξαντλείται στα πυρομαχικά, έτσι ώστε, μέχρι τον Ιούνιο, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις είχαν πλεονέκτημα 10 προς 1 στον όγκο πυρός.

Προφανώς, καμία χώρα του ΝΑΤΟ, εκτός από τις ΗΠΑ, δεν διαθέτει επαρκή αρχικά αποθέματα όπλων για πολεμικές επιχειρήσεις ή τη βιομηχανική ικανότητα για τη διατήρηση επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας. Αυτό πρέπει να διορθωθεί εάν η αποτροπή πρόκειται να είναι αξιόπιστη και αποτελεί εξίσου πρόβλημα για την RAF και το Βασιλικό Βρετανικό Ναυτικό, αναφέρει το Ινστιτούτο.

Απαραίτητα τα μη επανδρωμένα εναέρια συστήματα

Τα μη επανδρωμένα εναέρια συστήματα (UAS) και τα αντι-UAS (CUAS) είναι απαραίτητα σε όλους τους κλάδους και σε όλα τα κλιμάκια. Αν και είναι ζωτικής σημασίας για την ανταγωνιστικότητα, παρέχοντας επίγνωση της κατάστασης, το 90% των UAS που χρησιμοποιούνται χάνονται.

Ως επί το πλείστον, τα UAS πρέπει να είναι φτηνά και ελκυστικά. Για τις χερσαίες δυνάµεις, πρέπει να είναι οργανικά στις µονάδες για σκοπούς τόσο της επίγνωσης της κατάστασης όσο και της απόκτησης στόχων. Το πρωταρχικό μέσο του CUAS είναι ο ηλεκτρονικός πόλεμος.

Μια άλλη κρίσιμη τακτική απαίτηση είναι η προειδοποίηση για την παρουσία των εχθρικών μη επανδρωμένων drones. Για το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό, το CUAS είναι κρίσιμο για την προστασία των πλοίων που επιχειρούν πέραν της προστασίας μιας δύναμης κρούσης. Για την RAF, η παροχή ανίχνευσης για τον εντοπισμό των UAS προκειμένου να συμβάλει στην αεράμυνα είναι κρίσιμη. Αυτό επιτρέπει την ιεράρχηση των αμυντικών πόρων στους σωστούς άξονες.

Δύσκολη η απόκρυψη για τις χερσαίες δυνάμεις

Σε ότι αφορά τις χερσαίες δυνάμεις, το διάχυτο σύστημα αναγνώρισης πολλαπλών στόχων (ISTAR) στο σύγχρονο πεδίο μάχης και η διαστρωμάτωση πολλαπλών αισθητήρων σε τακτικό επίπεδο καθιστούν την απόκρυψη εξαιρετικά δύσκολη. Η επιβίωση συχνά εξασφαλίζεται με την επαρκή διασπορά ώστε να καταστεί ασύμφορος στόχος, με την αρκετά γρήγορη μετακίνηση ώστε να διαταράσσεται η αλυσίδα θανάτου του εχθρού και έτσι να αποφεύγεται η εμπλοκή, ή με την είσοδο σε σκληρές δομές.

Οι οβίδες και οι βιαστικές άμυνες μπορούν να αυξήσουν την άμεση επιβιωσιμότητα, αλλά επίσης κινδυνεύει η δύναμη να καθηλωθεί από τα πυρά, ενώ τα πυρά ακριβείας και τα ειδικά πυρομαχικά δεν αφήνουν αυτές τις θέσεις να επιβιώσουν.

Οι δυνάμεις, αντίθετα, θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στη συγκέντρωση των αποτελεσμάτων, ενώ θα πρέπει να συγκεντρώνουν μάζα μόνο υπό ευνοϊκές συνθήκες – με δυνατότητα παροχής αμοιβαίας υποστήριξης πέρα από την οπτική επαφή – και θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στην κινητικότητα ως κρίσιμη συνιστώσα της επιβιωσιμότητάς τους.