Για τους νέους διδάκτορες

Κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης πρόσκλησης από το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ) της Κρήτης, η οποία εντασσόταν στο πλαίσιο του προγράμματος Mentoring and Career Track Scheme (MCTS), πληροφορήθηκα τις στατιστικές (εγχώριες και διεθνείς) που θέλουν περισσότερους από τους μισούς διδάκτορες να μη βρίσκουν εργασία στα πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα. Πράγματι, σήμερα παρά ποτέ στο παρελθόν, μεγάλη μερίδα νέων παιδιών προχωρεί στην εκπόνηση μιας διδακτορικής διατριβής. Και ενώ είναι μαθηματικά λογικό να μη «χωρούν» όλα αυτά τα άξια παιδιά στα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, ταυτόχρονα φαίνεται και άδικο. Είναι όμως έτσι;

Εκτιμώ ότι η απάντηση σε αυτό το ερώτημα εξαρτάται από τους λόγους για τους οποίους μπαίνει κάποιος στη διαδικασία εκπόνησης μιας διδακτορικής διατριβής. Η οποία είναι μεν αναγκαία συνθήκη για να διεκδικήσει κανείς μια σταδιοδρομία σε πανεπιστήμιο ή ερευνητικό ίδρυμα, αλλά δεν είναι (ποτέ δεν ήταν) και ικανή. Αν λοιπόν κάποιος θεωρεί τη διατριβή του ως επίπονη επένδυση, τότε ίσως νιώσει αδικημένος αργότερα.

Ομως η διδακτορική διατριβή δεν είναι μόνο κοπιώδης εμβάθυνση σε ένα θέμα ώστε στο τέλος της να θεωρηθεί κανείς ειδήμων επί αυτού. Τουλάχιστον για τις θετικές επιστήμες, είναι ένα ωραίο ταξίδι πειραματισμού, διερεύνησης και ανακάλυψης, το οποίο είναι παράλληλα και ένα ταξίδι αυτογνωσίας. Βλέπετε, σε αντίθεση με τα «παρεΐστικα» φοιτητικά χρόνια, η διδακτορική διατριβή είναι μια μοναχική διαδικασία που σε φέρνει αντιμέτωπο με τον εαυτό σου. Απαιτεί αυτοπειθαρχία, υπομονή και επιμονή. Ειδικά όταν το πείραμα αποτυγχάνει για πολλοστή φορά!  Στο τέλος όμως του ωραίου ταξιδιού, εκτός από το ότι γνωρίζει κανείς καλά το θέμα του, γνωρίζει καλύτερα τον εαυτό του. Και ξέρει ότι μπορεί να αρχίσει, να συνεχίσει και να ολοκληρώσει μια αποστολή λύνοντας στην πορεία όλα τα προβλήματα που προκύπτουν. Αυτό και μόνο είναι μια κατάκτηση, ένα εφόδιο για τη ζωή ανεξαρτήτως της μετέπειτα πορείας του. Πιστέψτε με, η Καρτεσιανή λογική των θετικών επιστημών είναι ένα διαβατήριο για οποιαδήποτε σταδιοδρομία. Γιατί λοιπόν να θέλει κανείς να περιοριστεί στον ακαδημαϊκό χώρο;

Καθώς οι γιορτινές ημέρες δίνουν χρόνο για περισυλλογή, το κείμενο αυτό αφιερώνεται σε όλους τους νέους διδάκτορες που αναζητούν το επόμενο βήμα τους. Με τις θερμότερες ευχές να βρουν τον δρόμο που θα τους επιτρέψει να αξιοποιήσουν τα ταλέντα τους εντός ή εκτός ακαδημαϊκού χώρου.