Ευριπίδης: Η πάλη ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο (Μέρος Γ’)

Λιγοστές είναι οι αξιόπιστες πληροφορίες που έχουμε στη διάθεσή μας για τον Ευριπίδη. Ο πατέρας του ποιητή ονομαζόταν Μνήσαρχος (ή Μνησαρχίδης), η μητέρα του Κλειτώ. Τον κτηματία Μνήσαρχο τον εμφάνιζαν οι κωμωδιογράφοι σαν μπακάλη, τη δε μητέρα του σαν μανάβισσα. Οι γονείς του ποιητή ήταν Φλυείς, κατάγονταν δηλαδή από τον αττικό δήμο Φλύας, αλλά ο ίδιος είχε γεννηθεί στη Σαλαμίνα, στο πατρικό του κτήμα.

Από διάφορες διηγήσεις αμφιβόλου εγκυρότητας μαθαίνουμε ότι ο Ευριπίδης επιδόθηκε αρχικά στη γυμναστική και στη ζωγραφική (στο Βίο Ευριπίδου, που σώζεται σε μερικά χειρόγραφα, αναφέρεται μάλιστα ότι υπήρχαν πίνακές του στα Μέγαρα). Έγκυρη, πάντως, φαίνεται η πληροφορία ότι ο νεαρός Ευριπίδης ήταν χορευτής και λαμπαδηφόρος (πυρφόρος) του Ζωστηρίου Απόλλωνος.

Σε ό,τι αφορούσε τώρα την ιδιωτική του ζωή, ο Ευριπίδης βρέθηκε στο επίκεντρο διαφόρων κουτσομπολίστικων σχολίων, που πρόσφεραν άφθονο υλικό στους κωμωδοποιούς. Οι αρνητικές εμπειρίες του από τον έγγαμο βίο –έλεγαν– είχαν σχέση όχι απλώς με τις δύο συζύγους του, τη Μελιτώ αρχικά και τη Χοιρίνη αργότερα, αλλά και με ένα συγκάτοικό τους, τον Κηφισοφώντα, ο οποίος βοηθούσε καμιά φορά τον ποιητή στο γράψιμο και όχι μόνο.

Ευνόητο είναι ότι η σχέση του Ευριπίδη με το κοινό ήταν σαφώς διαφορετική από τη σχέση που διατηρούσε ο Σοφοκλής, ο οποίος διήγε ένα βίο απόλυτα εναρμονισμένο με εκείνον της αθηναϊκής κοινότητας. Στον Ευριπίδη δόθηκε πρώτη φορά χορός το 455 π.Χ. Ένα από τα δράματα της τριλογίας με την οποία είχε τότε διαγωνιστεί –χωρίς πάντως να βγει νικητής– ήταν οι Πελιάδες.

Σε αυτό το πρώτο έργο του για τη Μήδεια, ο ποιητής πραγματεύεται το φόνο του Πελία από τη Μήδεια, το φρικτό τρόπο με τον οποίον η τραγική ηρωίδα εκδικήθηκε τον ηλικιωμένο βασιλιά της Ιωλκού προς χάριν του Ιάσονος. Τον Πελία τον σκότωσαν οι ίδιες οι κόρες του, οι Πελιάδες, παρασυρμένες από την υπόσχεση της Μήδειας ότι θα του πρόσφερε το δώρο της νεότητας, αφού πρώτα τον έβραζαν μέσα σε ένα καζάνι.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, η Μήδεια και ο Ιάσων, ελαιογραφία του John William Waterhouse, 1907 (πηγή: wikiart.org).

Ευριπίδης: Η πάλη ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο (Μέρος Α’)

Ευριπίδης: Η πάλη ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο (Μέρος Β’)