Λίγο πριν από την τελετή έναρξης του «ματωμένου» Μουντιάλ του Κατάρ, ο πρόεδρος της FIFA, Τζιάνι Ινφαντίνο  είχε επικρίνει «τα ηθικά διδάγματα» της Δύσης, υποσχόμενος λίγο-πολύ μια θετική «κληρονομιά» της διοργάνωσης. Και δη ως προς το ακανθώδες ζήτημα των δικαιωμάτων των μεταναστών εργατών στο εμιράτο.

Διαβάστε επίσης: Μουντιάλ 2022: Οι εργάτες του Κατάρ που έμειναν πνιγμένοι στα χρέη

Είχε τονίσει «με μεγάλη χαρά» τη διεξαγωγή συνομιλιών με την κυβέρνηση του Κατάρ και τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO) για το άνοιγμα μόνιμου γραφείου της δεύτερης στη Ντόχα.

Επικαλέστηκε την λειτουργία του Ταμείου Υποστήριξης και Ασφάλισης Εργαζομένων στο εμιράτο για να χαρακτηρίσει περιττές τις διεθνείς εκκλήσεις υπέρ της σύστασης ειδικού ταμείου αποζημιώσεων για τους θανάτους μεταναστών εργατών στα κατασκευαστικά έργα του Μουντιάλ -έως και 6.500 από την ανάθεση του Μουντιάλ το 2010 μέχρι και το 2020, σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα του Guardian– καθώς και για τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων χιλιάδων άλλων.

Διαβάστε επίσης: Μουντιάλ 2022: «Ανοιχτοχέρηδες» οι φίλαθλοι στο Κατάρ – Πόσα χρήματα ξόδεψαν

Αντί αυτού ο Ινφαντίνο ανακοίνωσε τη δημιουργία από τη FIFA ενός νέου «Ταμείου Κληρονομιάς» με διεθνή προσέγγιση, με εστίαση σε εκπαιδευτικά προγράμματα για κορίτσια και γυναίκες στον αναπτυσσόμενο κόσμο, καθώς και στη βελτίωση «της ζωής όλων των εργαζομένων», μέσω ενός «κόμβου εργασιακής αριστείας» και με γνώμονα τα διδάγματα που αντλήθηκαν από το Μουντιάλ 2022.

Όταν πια έπεσε η «αυλαία» του, την περασμένη εβδομάδα, ο Ινφαντίνο εκθείασε την πρώτη διοργάνωση σε χώρα της Μέσης Ανατολής, ως το καλύτερο Παγκόσμιο Κύπελλο που έγινε ποτέ. Δεν είπε ωστόσο ούτε λέξη για το «Ταμείο Κληρονομιάς» ή οτιδήποτε σχετίζεται με το ακανθώδες θέμα των μεταναστών εργατών.

Η στάση αυτή έδειξε να δικαιώνει τους επικριτές της πολλαπλά σκανδαλώδους ανάθεσης στο Κατάρ και εξόργισε πολλούς -οργανώσεις υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες και ακτιβιστές- που κατηγορούν τη FIFA για υποκρισία, αθέτηση δεσμεύσεων και κενές περιεχομένου υποσχέσεις.

Ταμείο… για λίγους

Από τον περασμένο Ιούνιο, έπειτα από κοινή έκκληση ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα υπέρ της δημιουργίας ειδικού ταμείου αποζημιώσεων, «η FIFA ανέφερε σε σειρά ανακοινώσεων ότι δεσμεύεται να εντοπίσει τρόπους», τονίζουν  οι οργανώσεις Διεθνής Αμνηστία, Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) FairSquare και Equidem.

Παρά όμως τα έσοδα ρεκόρ που εξασφάλισε από αυτό το τουρνουά –7,5 δισεκατομμύρια δολάρια, χάρη και σε εμπορικές συμφωνίες με τους φετινούς οικοδεσπότες- η FIFA δεν ανέλαβε καμία σχετική πρωτοβουλία.

Στο «Ταμείο Κληρονομιάς» που ίδρυσε δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για αποζημιώσεις. Τα δε στοιχεία για το καταριανό Ταμείο Υποστήριξης και Ασφάλισης Εργαζομένων αποκαλύπτουν μια πολύ διαφορετική εικόνα, από αυτή που παρουσίασε «στρογγυλοποιημένα» ο Τζιάνι Ινφαντίνο.

Ιδρύθηκε το 2018, σχεδόν παράλληλα με την απόφαση του Κατάρ για προχωρήσει σε εργατικές μεταρρυθμίσεις, υπό το βάρος της διεθνούς κατακραυγής. Αλλαγές που σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία «δεν έχουν ολοκληρωθεί».

Το ταμείο άρχισε ωστόσο να λειτουργεί το 2020, με τις αποζημιώσεις να καταβάλλονται υπό προϋποθέσεις και τις διαδικασίες να χαρακτηρίζονται χρονοβόρες και δαιδαλώδεις.

Καλύπτονται μόνο οι περιπτώσεις απλήρωτων μισθών από το 2018 κι εντεύθεν, για όσους εργαζόμενους έχουν δικαστική απόφαση υπέρ τους και με επιβολή ανώτατου ορίου στα ποσά.

Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας του Κατάρ, μέχρι τον περασμένο Ιούνιο είχαν καταβληθεί συνολικά 350 εκατομμύρια δολάρια σε περίπου 37.000 ξένους εργαζόμενους.

Αυτά σε μια χώρα όπου το 88% των περίπου 2,9 εκατομμυρίων κατοίκων του είναι αλλοδαποί. Η διεκδίκηση δεδουλευμένων από όσους έχουν επιστρέψει στις χώρες καταγωγής τους θεωρείται σχεδόν αδύνατη.

Στο ταμείο εν τω μεταξύ δεν έχουν πρόσβαση όσοι τραυματίστηκαν στο χώρο εργασίας και δεν έχουν αποζημιωθεί από τους εργοδότες τους.

Το ίδιο ισχύει και για τους συγγενείς όσων πέθαναν στα εργοτάξια του Κατάρ. Οι περισσότεροι καταχωρούνται άλλωστε ως θάνατοι από «φυσικά αίτια» και εκ του νόμου δεν αποδίδονται αποζημιώσεις.

Ζητείται διαφάνεια και δικαίωση

«Yπάρχουν χιλιάδες θάνατοι μεταναστών εργαζομένων που παραμένουν ανεξήγητοι, αδιερεύνητοι και χωρίς αποζημίωση» στο Κατάρ, επισημαίνουν σε άρθρο τους οι Μάικλ Πέιτζ και Μίνκι Γουόρντεν, στελέχη του HRW. «Ορισμένες οικογένειες δεν ειδοποιούνται καν επίσημα όταν τα αγαπημένα τους πρόσωπα έχουν πεθάνει»…

Εν μέσω της διεθνούς κατακραυγής και για πρώτη φορά επισήμως,  το εμιράτο παραδέχθηκε προ ημερών ότι ο αριθμός των νεκρών εργατών στα εργοτάξια του Μουντιάλ 2022 ξεπερνά κατά πολύ τους έως τώρα ισχυρισμούς του για μόλις τρεις θανάτους.

«Η εκτίμηση είναι περίπου 400, μεταξύ 400 και 500… Δεν έχω τον ακριβή αριθμό. Είναι υπό συζήτηση», δήλωσε σε συνέντευξη στον στον Πιρς Μόργκαν ο γενικός γραμματέας της Ανώτατης Επιτροπής Παράδοσης και Κληρονομιάς του Κατάρ, Χασάν Αλ Θαουάντι.

«Ακόμη κι ένας θάνατος είναι πολύ», τόνισε όψιμα και κυνικά. «Χωρίς αποζημιώσεις», τονίζει η HRW, μέχρι και αυτή «η δήλωση είναι κούφια».

Μετά και τον τελικό του Μουντιάλ εν τω μεταξύ, την περασμένη Κυριακή, στο στάδιο Lusail των 80.000 θέσεων -ο οποίος συνέπεσε χρονικά όχι μόνο με την εθνική γιορτή του Κατάρ, αλλά και με τη Διεθνή Ημέρα Μεταναστών- τα έσοδα του πλούσιου εμιράτου από το τουρνουά υπολογίζονται σε 17 δισεκατομμύρια δολάρια -περισσότερα από κάθε άλλη διοργανώτρια χώρα.

«Είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι για το Παγκόσμιο Κύπελλο», δήλωσε στην ίδια συνέντευξη ο Χασάν Αλ Θαουάντι, δείχνοντας ότι η χώρα του θεωρεί ότι βγαίνει από αυτή τη διοργάνωση πολλαπλά κερδισμένη.

Πάρα πολλοί διαφωνούν. «Αν η FIFA και το Κατάρ δεν επανορθώσουν για την ευρείας κλίμακας κακομεταχείριση των μεταναστών που προετοίμασαν και κατέστησαν δυνατή τη διεξαγωγή του τουρνουά», τονίζει χαρακτηριστικά η Ρόθνα Μπέγκαμ, ανώτερη ερευνήτρια στο HRW,  «θα έχουν επιλέξει να αφήσουν πίσω τους μια κληρονομιά εκμετάλλευσης και ντροπής».

Headlines