Ουκρανία: Προβλέψεις για την εξέλιξη του πολέμου το 2023

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει πλέον συμπληρώσει δέκα μήνες και αναμένεται σε λίγες ημέρες να εισέλθει στο δεύτερο ημερολογιακό έτος του. Την ίδια ώρα οι Ρώσοι συνεχίζουν να βομβαρδίζουν περιοχές πέριξ του Κιέβου.

Με τον αριθμό των απωλειών αμάχων και στρατιωτών να ανεβαίνει, το ερώτημα παραμένει. Τι μπορούμε να περιμένουμε σχετικά με την εξέλιξη του πολέμου το 2023; Θα μπορούσε άραγε να αποτελέσει πρόβλημα και για το 2024; Το BBC απαντά σε αυτά ερωτήματα παραθέτοντας τις απόψεις ειδικών αναλυτών.

Τα δυνατά και τα τρωτά σημεία Μόσχας και Κιέβου

«Κλειδί» η ρωσική επίθεση την άνοιξη

Ο Michael Clarke, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών, στο Ηνωμένο Βασίλειο θυμίζει ότι όσοι επιδιώκουν να εισβάλλουν σε άλλη χώρα που ανήκει στις μεγάλες ευρασιατικές στέπες καταδικάζονται να ξεχειμωνιάσουν σε αυτήν.

Είναι φανερό πως ο Βλαντίμιρ Πούτιν προσπαθεί να ανασυνταχθεί το χειμώνα προκειμένου να επιτεθεί εκ νέου την άνοιξη. Από την άλλη, οι Ουκρανοί είναι καλύτερα εξοπλισμένοι και έχουν κίνητρο να συνεχίσουν διατηρώντας την πίεση στο Ντονμπάς.

Βέβαια είναι ορατό το ενδεχόμενο οι ουκρανικές επιθέσεις να σταματήσουν στα νοτιοδυτικά, μετά την ανάκτηση του Χερσώνα. Για το 2023, ο καθοριστικός παράγοντας θα είναι η τύχη της εαρινής επίθεσης της Ρωσίας. Ο Πούτιν είχε παραδεχτεί ότι περίπου 50.000 από τα πρόσφατα κινητοποιημένα στρατεύματα βρίσκονται ήδη στο μέτωπο. Οι άλλοι 250.000 από αυτούς που μόλις κινητοποιήθηκαν εκπαιδεύονται για το επόμενο έτος.

Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για τίποτα άλλο παρά περισσότερο πόλεμο μέχρι να δοκιμαστούν οι τύχες αυτών των νέων ρωσικών δυνάμεων στο πεδίο της μάχης. Μια σύντομη και ασταθής κατάπαυση του πυρός είναι η μόνη άλλη προοπτική. Ο Πούτιν έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα σταματήσει. Και η Ουκρανία έχει ξεκαθαρίσει ότι εξακολουθεί να παλεύει για τη ζωή της.

REUTERS/Zohra Bensemra/File Photo

Πιθανότητα ανάκτησης των εδαφών της Ουκρανίας

Ο Andrei Piontkovsky, στρατιωτικός αναλυτής με έδρα την Ουάσιγκτον, θεωρεί πως η Ουκρανία θα έχει ανακτήσει πλήρως τα χαμένα εδάφη έως την άνοιξη του 2023. Οι παράγοντες που οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα είναι δύο.  Από την μία είναι το κίνητρο, η αποφασιστικότητα και το θάρρος του ουκρανικού στρατού και του ουκρανικού έθνους στο σύνολό του, κάτι που δεν έχει προηγούμενο στη σύγχρονη πολεμική ιστορία.

Από την άλλη, είναι το γεγονός ότι, η Δύση επιτέλους συνειδητοποίησε το μέγεθος της ιστορικής πρόκλησης που αντιμετωπίζει. Αυτό φαίνεται καλύτερα από μια πρόσφατη δήλωση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ. «Το τίμημα που πληρώνουμε είναι σε χρήματα. Ενώ το τίμημα που πληρώνουν οι Ουκρανοί είναι σε αίμα. Εάν τα αυταρχικά καθεστώτα δουν ότι η βία ανταμείβεται, όλοι θα πληρώσουμε πολύ υψηλότερο τίμημα. Και ο κόσμος θα γίνει ένας πιο επικίνδυνος για όλους μας.»

Ο ακριβής χρόνος της αναπόφευκτης ουκρανικής νίκης θα καθοριστεί από την ταχύτητα με την οποία το ΝΑΤΟ μπορεί να παραδώσει ένα νέο πακέτο στρατιωτικών όπλων που αλλάζει το παιχνίδι (τανκς, αεροπλάνα, πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς). Ακόμη, αναφέρει ότι η Μελιτόπολη θα γίνει το βασικό σημείο μάχης τους επόμενους μήνες (ίσως και εβδομάδες). Έχοντας καταλάβει τη Μελιτόπολη, οι Ουκρανοί θα μετακινηθούν εύκολα στην Αζοφική Θάλασσα, διακόπτοντας ουσιαστικά τις γραμμές ανεφοδιασμού και επικοινωνίας προς την Κριμαία.

Η ρωσική συνθηκολόγηση θα συμφωνηθεί επίσημα σε τεχνικές συνομιλίες μετά την πρόοδο της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης. Οι νικήτριες δυνάμεις – Ουκρανία, ΗΒ, ΗΠΑ – θα διαμορφώσουν μια νέα αρχιτεκτονική διεθνούς ασφάλειας.

Αργεί το τέλος του ουκρανικού πολέμου

Η Barbara Zanchetta, καθηγήτρια στο Τμήμα Πολεμικών Σπουδών του King’s College στο Λονδίνο, δεν συμμερίζεται την αισιοδοξία όσων βλέπουν τον πόλεμο να τερματίζεται μέσα στους επόμενους μήνες.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν περίμενε την παθητική αποδοχή από την Ουκρανία των ενεργειών του ισχυρότερου γείτονά της, χωρίς ουσιαστική ανάμειξη άλλων χωρών. Αυτός ο λάθος υπολογισμός οδήγησε σε μια παρατεταμένη σύγκρουση, χωρίς φαινομενικά ορατό τέλος.

Ο χειμώνας θα είναι δύσκολος, καθώς οι ρωσικές επιθέσεις στις ουκρανικές υποδομές θα προσπαθήσουν να ρίξουν το ηθικό και την αντοχή ενός ήδη συντετριμμένου πληθυσμού. Αλλά η ουκρανική ανθεκτικότητα έχει αποδειχθεί αξιοσημείωτη. Ο πόλεμος θα συνεχιστεί.

Οι προοπτικές για διαπραγμάτευση είναι δυσοίωνες. Για μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία, οι βασικές απαιτήσεις τουλάχιστον της μιας πλευράς πρέπει να αλλάξουν. Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι αυτό συνέβη ή ότι θα συμβεί σύντομα.

Δεδομένη η ρωσική ήττα

Ο Ben Hodges, πρώην επικεφαλής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη, τονίζει πως αν και δεν υπάρχει ξεκάθαρος δρόμος προς τη νίκη αυτή τη στιγμή, όμως ο πόλεμος πιθανότατα θα λήξει με ήττα των Ρώσων μέσα στο 2023.

Τα πράγματα θα κινηθούν πιο αργά κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι δυνάμεις της Ουκρανίας θα είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν καλύτερα από τις δυνάμεις της Ρωσίας, λόγω όλου του χειμερινού εξοπλισμού που προέρχεται από το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά και τη Γερμανία.

Μέχρι τον Ιανουάριο, η Ουκρανία θα μπορούσε να είναι σε θέση να ξεκινήσει την τελική φάση της εκστρατείας που είναι η απελευθέρωση της Κριμαίας. «Πιστεύω ότι στα τέλη του 2023 η Κριμαία θα επανέλθει πλήρως στον ουκρανικό έλεγχο, αν και μπορεί να υπάρξει κάποιου είδους συμφωνία που επιτρέπει στη Ρωσία να καταργήσει σταδιακά μέρος της ναυτικής της παρουσίας στη Σεβαστούπολη… ίσως ακόμη και μέχρι το τέλος της συνθήκης (περίπου το 2025) που υπήρχε πριν από την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία.»

Καμία εξέλιξη το 2023

Ο Ντέιβιντ Γκέντελμαν, στρατιωτικός αναλυτής με έδρα το Ισραήλ, σημειώνει πως μέσα στην επόμενη χρονιά θα έχουμε τις δύο πλευρές να επιμένουν στην τρέχουσα στρατηγική τους. Οι Ρώσοι θα συνεχίσουν να βάζουν στο στόχαστρο ενεργειακές και άλλες κρίσιμες υποδομές και οι Ουκρανοί να αντιστέκονται.

Σημαντικές ουκρανικές δυνάμεις απελευθερώθηκαν επίσης μετά από την ρωσική υποχώρηση από τη Χερσώνα. Για αυτούς η πιο στρατηγικής αξίας κατεύθυνση είναι η νότια, προς τη Μελιτόπολη ή το Μπερντιάνσκ, με στόχο να κόψουν τον ρωσικό ηπειρωτικό διάδρομο προς την Κριμαία. Αυτή θα ήταν μια μεγάλη ουκρανική νίκη, και γι’ αυτό ακριβώς οι Ρώσοι οχυρώνουν τη Μελιτόπολη.

Μια άλλη επιλογή για την Ουκρανία είναι το Svatove – η επιτυχία εκεί θα έθετε σε κίνδυνο ολόκληρη τη βόρεια πλευρά ολόκληρης της ρωσικής πρώτης γραμμής.

Το μεγάλο ερώτημα είναι πόσες ουκρανικές δυνάμεις είναι ελεύθερες και διαθέσιμες για την επίθεση σε αυτό το σημείο και ποιο χρονοδιάγραμμα έχει ο στρατηγός Zaluzhnyi στο γραφείο του που αναφέρει πόσες νέες εφεδρικές ταξιαρχίες και σώματα που κατασκευάζονται θα είναι έτοιμα σε έναν, δύο ή τρεις μήνες από τώρα, συμπεριλαμβανομένου ανθρώπινου δυναμικού, τεθωρακισμένων οχημάτων και βαρέων όπλων.

Η απάντηση αυτή θα μας φέρει λίγο πιο κοντά στο «πώς θα τελειώσει».