Το μυστικό της 104χρονης γιαγιάς μου για μακροζωία

«Επειδή κανείς δεν έχει ζήσει για πάντα, δεν σημαίνει ότι η Ναν δεν θα είναι η πρώτη». Αυτό είναι ένα αστείο που έκανε ο ξάδελφός μου για την 94χρονη τότε γιαγιά μας. Μια δεκαετία αργότερα μοιάζει περισσότερο με προφητεία.

Η Ναν είναι 104 ετών. Ζει μόνη της για περισσότερα από 30 χρόνια, ακούει τέλεια και φροντίζει για τα ραντεβού της για τα μαλλιά της με θρησκευτική ευλάβεια. Κάθε φορά που αναφέρω την ηλικία της, η αντίδρασή της είναι η ίδια έκπληξη, ανοίγει τα μάτια και μοιάζει να πιάνεται απροετοίμαστη.

Προφανώς αυτό δεν είναι φυσιολογικό. Όπως δεν έχουν όλοι οι παππούδες και οι γιαγιάδες γράμμα από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’.

Ήταν μία από τους χιλιάδες μαθητές που διέσχισαν τη γέφυρα του λιμανιού του Σίδνεϊ λίγες ημέρες πριν από τα επίσημα εγκαίνιά της το 1932. Εξακολουθεί να έχει ένα κεφάλι γεμάτο ατμό για την κατάργηση του δικτύου τραμ του Σίδνεϊ στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Όταν πλησίασε τα 90, έφυγα για το εξωτερικό για 12 μήνες. Είχαμε έναν δακρύβρεχτο αποχαιρετισμό σκεπτόμενοι ότι μπορεί να ήταν ο τελευταίος. Γελαστήκαμε και οι δυο μας.

Ο κόσμος θέλει να μάθει το μυστικό της για μακροζωία. Αλλά για να καταλάβεις τη μακροζωία της, πρέπει να μάθεις περισσότερα για τη ζωή που έζησε.

Τα μυστικά των «σουπερηλίκων» με τον κοφτερό εγκέφαλο

Έγινε προγιαγιά, πριν από 23 χρόνια, με 10 δισέγγονα

Η Ναν, ή όπως ήταν γνωστή στα πρώτα της χρόνια, η Κόραλ Γκίντι, γεννήθηκε στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εγκατέλειψε το σχολείο ως έφηβη και εντάχθηκε στο εργατικό δυναμικό ενός εργοστασίου ενδυμάτων για να στηρίξει τη χήρα μητέρα της. Παντρεύτηκε τον πατέρα μου και μεγάλωσε μόνη της ένα παιδί, ενώ ο σύζυγός της πολεμούσε στην Παπούα Νέα Γουινέα και την Μπουγκανβίλ κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου. Τα τρία παιδιά της της χάρισαν έξι εγγόνια. Έγινε προγιαγιά πριν από 23 χρόνια και έχει 10 δισέγγονα, σύμφωνα με την τελευταία καταμέτρηση.

Όταν ο πρωθυπουργός τη συνάντησε σε μια εκδήλωση για τους εκατοντάχρονους, της είπε ότι ήταν φοβερή για την ηλικία της. Η απάντησή της ήταν να τον ενημερώσει ότι εξακολουθεί να κάνει ντους μόνη της – αν και ακόμα δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί το είπε.

Πέρα από τα αστεία για το ότι ζει για πάντα, πρόσφατα κάθισα μαζί της και άρχισα να καταγράφω τη ζωή της στην κάμερα. Είχα τη μεγάλη τύχη να απευθυνθώ σε εκείνη για σοφία και συμβουλές και θέλω το ίδιο και για τα νεότερα μέλη της οικογένειας.

Μιλήσαμε λοιπόν για τα πρώτα της ραντεβού με τον παππού, στο κατεδαφισμένο πλέον θέατρο Tivoli και για το ακριβό κουτί σοκολατάκια Winning Post που της αγόρασε. Πώς της έστελνε κοσμήματα που έφτιαχνε από παλιοσίδερα και σφαίρες κατά τη διάρκεια του πολέμου. Μίλησε για το ότι ένιωθε σαν παρείσακτη μετακομίζοντας στο Wollongong και πώς οι κοινότητες των μεταναστών εκεί τη μύησαν στο κρασί. Λέει ότι τα προάστια της πόλης όπου περνάω τον περισσότερο χρόνο μου θεωρούνταν άθλια όταν ήταν νεότερη.

Στη συνέχεια, ήρθε η ερώτηση σχετικά με τη ζωή μέχρι τα 104 έτη

Λέει ότι αυτό εξαρτάται από τη γενετική και την εύρεση του κατάλληλου συντρόφου. Έμεινε χήρα πριν από 30 και πλέον χρόνια και λέει ότι η ζωή που έχτισε με τον πατέρα μου την στήριζε. Βοηθάει να θυμάσαι τα χάπια σου, προσθέτει, και να σηκώνεσαι, να κάνεις ντους και να στρώνεις το κρεβάτι σου κάθε μέρα.

Υποψιάζομαι όμως ότι η αλήθεια για την αντοχή της είναι κάτι διαφορετικό. Η Ναν είναι αποφασισμένη να έχει τα μάτια της στραμμένα στο μέλλον. Ακόμη και όταν οι μέρες είναι δύσκολες, εξακολουθεί να κοιτάζει μπροστά.

Έτσι, στα 98 της χρόνια, μετακόμισε σχεδόν 1000 χιλιόμετρα από το Wollongong, το σπίτι της για 60 χρόνια, στη Μελβούρνη. Μου λέει ότι πήρε την απόφαση μόλις λίγες εβδομάδες αφότου πέθανε ο πατέρας μου, 15 μήνες μετά τη διάγνωση του καρκίνου. Βρισκόταν στο μπαλκόνι της, κοιτούσε την πόλη και τον Ειρηνικό Ωκεανό και συνειδητοποίησε ότι είχε όλα όσα ήθελε στον κόσμο εκεί, εκτός από εκείνον. Έπρεπε να προχωρήσει.

Η Ναν εξακολουθεί να δυσκολεύεται να μιλήσει για τον μπαμπά και τον θάνατό του. Μπορεί να ανακαλέσει προσωπικές λεπτομέρειες για τόσα πολλά από τη ζωή της, αλλά η καρδιά της δεν την αφήνει να ανοίξει αυτό το κεφάλαιο. Δεν αγαπάει λιγότερο αυτό που άφησε πίσω της, αλλά η εμπειρία της τής έχει μάθει ότι η ζωή ταξιδεύει μόνο προς μία κατεύθυνση και πρέπει να κινηθείς μαζί της.

Μια ζωή τόσο μεγάλη όσο η δική της μπορεί να είναι δύσκολο να την κατανοήσει κανείς. Στην ερώτηση ποια ήταν η μεγαλύτερη αλλαγή στον κόσμο που είδε, η Ναν απάντησε ότι ήταν η τηλεόραση. Η ζωή όταν μεγάλωσε σπάνια επεκτεινόταν πέρα από το προάστιό της. Η τηλεόραση συνέδεε το σαλόνι με τον κόσμο.

Λίγες ημέρες αργότερα είπε ότι θα διόρθωνε την απάντησή της αν μπορούσε. Πιστεύει ότι το χάπι αντισύλληψης τάραξε τα νερά και ότι ήταν σπουδαίο πράγμα. Είναι φεμινίστρια που ξέρει ότι βρίσκεται στη σωστή πλευρά της ιστορίας – όχι μόνο επειδή έχει δει πολλά από αυτά.

Όταν της ανέφερα ότι ήθελα να γράψω για τη ζωή της, η απάντησή της ήταν υποτιμητική. «Θα έπρεπε να γράψεις για την άλλη σου γιαγιά»  είπε, εννοώντας εκείνη που μετακόμισε στην Αυστραλία από τη Σκωτία ως χήρα με 10 παιδιά. Μίλησε για τη σοφία της γιαγιάς μου και τη δυναμική της προσέγγιση σε κάθε πρόκληση που αντιμετώπιζε. Την αποκάλεσε ανθεκτική.

Και ίσως αυτό να είναι το δικό της μυστικό για μια μακρά και πλούσια ζωή. Δεν υπάρχουν πολλοί εν ζωή άνθρωποι που μπορούν να πουν ότι έζησαν δύο παγκόσμιους πολέμους, δύο πανδημίες και ότι ξεπέρασαν έναν σύζυγο και ένα παιδί. Ακόμα λιγότεροι θα μπορούσαν ακόμα να ανυπομονούν για την επόμενη μέρα, αλλά εκείνη αυτό κάνει. Είναι μοναδική στο είδος της, 104 ετών και πάντα σκέφτεται το αύριο.

* Ο Lewis Isaacs είναι ανεξάρτητος παραγωγός βίντεο για την Guardian Australia.

*To άρθρο δημοσιεύθηκε στην theguardian.com