ΚΑΠ: Όσα αλλάζουν στον αγροτικό χώρο – Οι νέες προκλήσεις

Σημαντικές παρεμβάσεις, μεταρρυθμίσεις και αλλαγές για τον πρωτογενή τομέα φέρνει μαζί της η νέα ΚΑΠ 2023-2027 συνολικού προϋπολογισμού 19,3 δισ. ευρώ, η οποία βρίσκεται σε ισχύ με την έναρξη του 2023.

Οι αγρότες βρίσκονται μπροστά στις νέες προκλήσεις, οι οποίοι πρέπει να πάρουν άμεσα αποφάσεις, να συγχρονιστούν με τις νέες συνθήκες, να επωφεληθούν από τις νέες παρεμβάσεις και τα νέα προγράμματα με την αύξηση του αγροτικού εισοδήματός τους.

Οι αλλαγές

Μία από τις πιο σημαντικές αλλαγές της νέας ΚΑΠ συνιστά η νέα «Πράσινη Αρχιτεκτονική» της, ενώ η στήριξη του αγροτικών εισοδήματος θα γίνει μέσω των διαθέσιμων εργαλείων (βασική ενίσχυση, αναδιανεμητική, συνδεδεμένες, νέοι αγρότες, επενδύσεις) και πόρων της ΚΑΠ.

Έτσι, με τη νέα ΚΑΠ να έχει πιο «πράσινο» χαρακτήρα, δίνονται αυξημένα κίνητρα με υψηλότερα ποσά ενίσχυσης στις γεωργοπεριβαλλοντικές δράσεις και στα οικολογικά σχήματα και των δύο Πυλώνων (του Πυλώνα Ι των άμεσων ενισχύσεων και του Πυλώνα ΙΙ των επενδύσεων) για την προστασία του περιβάλλοντος και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Οι παρεμβάσεις σε νούμερα:

• Περίπου 4,3 δισεκατομμύρια ευρώ θα διατεθούν για τη σταθεροποίηση του εισοδήματος των αγροτών με βασική εισοδηματική στήριξη. Η στήριξη αυτή διαφοροποιείται και στοχεύει ανάλογα με την κατηγορία αγρονομικής περιφέρειας (αρόσιμη γη, μόνιμες καλλιέργειες και βοσκότοπους/βοσκότοποι) και κυμαίνεται από 176 ευρώ ανά εκτάριο έως 270 ευρώ ανά εκτάριο.
• Περίπου 885 εκατομμύρια ευρώ διατίθενται για τη βελτίωση της βιωσιμότητας των μικρομεσαίων εκμεταλλεύσεων (αναδιανεμητική).
• Περίπου 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ θα κατευθυνθούν σε μεθόδους βιολογικής γεωργίας.
• Περισσότερα από 425 εκατομμύρια ευρώ ετησίως (με εκτιμώμενο αντίκτυπο σε περίπου 3 εκατομμύρια εκτάρια) έχουν διατεθεί για τη στήριξη οικολογικών προγραμμάτων.
• Περισσότεροι από 65.000 νέοι αγρότες θα επωφεληθούν από τα νέα προγράμματα στήριξης εγκατάστασης, ύψους 140 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2023-2027.
• Με στόχο την ενίσχυση της διαπραγματευτικής δύναμης των αγροτών, δίνεται επίσης έμφαση στη συμμετοχή σε συνεργατικά και συλλογικά συστήματα και ομάδες παραγωγών, προβλέποντας στην ενίσχυση της πιστοποίησης, τυποποίησης και επισήμανσης των ελληνικών αγροτικών προϊόντων.

Οι ενισχύσεις

Οι αλλαγές και μεταρρυθμίσεις της νέας ΚΑΠ, στηρίζουν το βιώσιμο αγροτικό εισόδημα και την ανθεκτικότητα του αγροτικού τομέα.

Η παρεχόμενη στήριξη συνοψίζεται παρακάτω:

• Οι άμεσες ενισχύσεις της ΚΑΠ εξακολουθούν να αποτελούν δίχτυ ασφαλείας για τους γεωργούς. Ωστόσο, η στήριξη αυτή εξαρτάται από την εφαρμογή ενισχυμένων βασικών προτύπων καλής γεωργικής και περιβαλλοντικής κατάστασης (ΚΓΠΚ) από τους γεωργούς. Τα πρότυπα ΚΓΠΚ αναμένεται να καλύψουν σχεδόν το 90% των γεωργικών εκτάσεων της ΕΕ.
• Η νέα ΚΑΠ θα κατευθύνει υψηλότερο επίπεδο δημόσιας στήριξης σε όσους τη χρειάζονται περισσότερο, με τις μικρές και μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις να λαμβάνουν υψηλότερη εισοδηματική στήριξη χάρη σε αναδιανεμητική ενίσχυση.
• Το 15% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων της ΕΕ θα λάβουν στήριξη για να συνάψουν συμβάσεις ασφάλισης, να συμμετάσχουν σε ταμεία αλληλοβοήθειας ή σε άλλα εργαλεία διαχείρισης κινδύνων.
• Αυξημένη κατά 25% σε σύγκριση με το 2022 θα είναι η συνδεδεμένη ενίσχυση για τις πρωτεϊνούχες καλλιέργειες/ψυχανθή, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση των αγροτών της ΕΕ από τις εισαγωγές και τη χρήση ορισμένων λιπασμάτων. Δεκαεπτά άλλοι τομείς που αντιμετωπίζουν δυσκολίες θα λάβουν επίσης συνδεδεμένη στήριξη, φθάνοντας στο 21% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων της ΕΕ.

Το «πράσινο» πρόσημο της νέας ΚΑΠ

Η πιο «πράσινη» είναι η νέα ΚΑΠ, με τους τρεις από τους δέκα ειδικούς στόχους της να αφορούν άμεσα το περιβάλλον και το κλίμα. .

Περίπου το 32% της συνολικής χρηματοδότησης της ΚΑΠ (ΕΕ και συγχρηματοδότηση), θα διατεθούν για την επίτευξη οφελών για το κλίμα, τα ύδατα, το έδαφος, τον αέρα, τη βιοποικιλότητα και την καλή διαβίωση των ζώων, καθώς και για την ενθάρρυνση πρακτικών πέραν του υποχρεωτικού πλαισίου προϋποθέσεων.

Το 24% των άμεσων ενισχύσεων προορίζεται για οικολογικά προγράμματα και το 48% των δαπανών αγροτικής ανάπτυξης από όλα τα σχέδια θα στηρίξει πλήρως τους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους.

Τα σχέδια θα παράσχουν κίνητρα στους διαχειριστές γης αποθήκευση άνθρακα στο έδαφος και στη βιομάζα, θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και θα συμβάλουν στην προσαρμογή στο 35 % των γεωργικών εκτάσεων της ΕΕ μέσω κατάλληλων πρακτικών διαχείρισης, όπως η εκτατική διαχείριση λειμώνων, η καλλιέργεια ψυχανθών και η ενδιάμεση καλλιέργεια, η χρήση οργανικών λιπασμάτων ή η γεωργοδασοκομία.

Η εναλλαγή καλλιεργειών που υποστηρίζεται από την ΚΑΠ, η οποία θα συμβάλει στο να ανακοπεί ο κύκλος των παρασίτων και των ασθενειών και, ως εκ τούτου, στο να μειωθεί η χρήση φυτοφαρμάκων και οι σχετικοί κίνδυνοι.