Πριγκόζιν: Ο άνθρωπος «για τις βρωμοδουλειές» του Πούτιν

Με τη νέα χρονιά του πολέμου στην Ουκρανία, ο «μάγειρας του Πούτιν», ο Ρώσος Γεβγένι Πριγκόζιν, επικεφαλής της φοβερής και τρομερής ομάδας μισθοφόρων Βάγκνερ, παρουσιάζεται στη δημοσιότητα με όλο και περισσότερη αυτοπεποίθηση. Πότε εμφανίζεται σε πεδία μαχών και πότε επικρίνει την ρωσική στρατιωτική ηγεσία, σαν ο πρόεδρος Πούτιν να του έχει δώσει το ελεύθερο, σαν ο σκιώδης στρατός του, μια παραστρατιωτική οργάνωση με πολλούς καταδικασμένους εγκληματίες, να κρατά ήδη τα σκήπτρα της εξουσίας. Και μάλιστα, ενώ παλαιότερα ο Πούτιν ισχυριζόταν ότι το ρωσικό κράτος δεν έχει καμιά σχέση με την ομάδα Βάγνκερ. Αλλά γιατί αυτό το παρατσούκλι, «μάγειρας του Πούτιν»; Διότι όταν ο πρώην πράκτορας της KGB Πούτιν εργαζόταν στη δημοτική διοίκηση της Αγίας Πετρούπολης, φαίνεται πως σύχναζε στο εστιατόριο του Πριγκόζιν.

Ο άνθρωπος για τις «βρωμοδουλειές του Πούτιν»

Οι δύο άνδρες λοιπόν γνωρίζονται από παλιά. Μάλιστα τη χαοτική δεκαετία του 90 ο Πριγκόζιν κατάφερε να αποκτήσει πλούτο, παράλληλα με την εμπειρία του στη φυλακή λόγω ληστείας. Ο Πριγκόζιν έγινε μεταξύ άλλων γνωστός ως επιχειρηματίας, επικεφαλής μιας αυτοκρατορίας εταιρειών, της Concord, αλλά και από την καμπάνια παραπληροφόρησης που φέρεται να οργάνωσε κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ. Γι’ αυτόν τον λόγο το FBI τον έχει επικηρύξει επ’ αμοιβή. Για καιρό απέφευγε τη δημοσιότητα, ειδικά όταν η ομάδα Βάγκνερ άρχισε να δραστηριοποιείται στο Ντονπάς μετά την αποπομπή του Ουκρανού προέδρου Γιανούκοβιτς το 2014. Αλλά όσο περισσότερο διαρκεί ο ρωσικός πόλεμος στην Ουκρανία, όπου καταζητείται ως εγκληματίας πολέμου, τόσο ο Πριγκόζιν εμφανίζεται πιο επιθετικά στη δημοσιότητα. Μάλιστα αναζητεί σε στρατόπεδα καταναγκαστικών έργων καταδικασμένους για να τους στρατολογήσει, υποσχόμενος ότι θα τους χαριστεί το υπόλοιπο την ποινής τους. Ο Πριγκόζιν κινείται αυθαίρετα χωρίς νομική βάση. Ακόμη και η ρωσική δικαιοσύνη φοβάται εδώ και καιρό την επιρροή του άτρωτου έμπιστου του Πούτιν.

Ο Πριγκόζιν έγραψε στο Τelegram ότι «μπορώ να πω ότι η ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία Βάγκνερ παίζει σήμερα έναν από τους πιο κρίσιμους ρόλους στο πλαίσιο των στρατιωτικών ειδικών επιχειρήσεων». Σχεδόν καθημερινά ο άνθρωπος για τις «βρωμοδουλειές του Πούτιν» σχολιάζει τα στρατιωτικά δρώμενα. Για παράδειγμα διαφωνεί με τον διευθυντή επικοινωνίας του Λευκού Οίκου Τζον Κίρμπι ότι η Ρωσία παίρνει όπλα από τη Βόρεια Κορέα για τον πόλεμο. Αντίθετα, όπως διατείνεται, η ομάδα Βάγκνερ παίρνει παρά τις αμερικανικές κυρώσεις ένα σωρό όπλα από τις ίδιες τις ΗΠΑ. Μόνο που κανείς δεν ξέρει πότε ο Πριγκόζιν κοροϊδεύει τη Δύση και πότε μιλά στα σοβαρά.

Πάντως ο Κίρμπι πιστεύει ότι σύμφωνα με αμερικανικές εκτιμήσεις η ομάδα Βάγκνερ αποτελείται από 50.000 μισθοφόρους, εκ των οποίων οι 40.000 προέρχονται από τις φυλακές. Σύμφωνα με τα ισχύοντα οι μισθοφόροι προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για περιορισμένο χρονικό διάστημα σε εκείνους από τους οποίους πληρώνονται και δρουν εκτός του τακτικού στρατού. Σύμφωνα με το δίκαιο του πολέμου δεν θεωρούνται μαχητές, γι αυτό και δεν ισχύει στην περίπτωσή τους το καθεστώς αιχμαλώτων πολέμου σε αντίθεση με τους ξένους εθελοντές, που υπηρετούν στον ουκρανικό στρατό ακριβώς όπως και οι τακτικοί στρατιώτες.

«Πολεμά και σκοτώνει για να εγκαταστήσει τη διαφθορά»

Το διεθνές ερευνητικό δίκτυο OCCRP που ιδρύθηκε από δημοσιογραφικές οργανώσεις με αντικείμενο το οργανωμένο έγκλημα και τη διαφθορά επέλεξε τον χοντροκομμένο φαλακρό Πριγκόζιν ως Πρόσωπο της Χρονιάς. Μετά από αυταρχικούς ηγέτες, όπως ο Λουκασένκο στη Λευκορωσία που πήρε αυτόν τον προσβλητικό τίτλο, ή ο Μαδούρο στη Βενεζουέλα, τα μέλη της επιτροπής επέλεξαν για πρώτη φορά κάποιον που δεν κατείχε ποτέ επίσημη ή δημόσια θέση. Όπως δήλωσε η Αμερικανίδα Λουίζε Σέλεϊ, μέλος της επιτροπής και εμπειρογνώμων για χρηματοοικονομικές ροές στο Πανεπιστήμιο George Mason, «ο Πριγκόζιν ενσαρκώνει την πιο σκοτεινή πλευρά της Ρωσίας». Με τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Πριγκόζιν δίνει την πιο σκληρή μάχη μετά τον πόλεμο στη Συρία. «Είναι ένας στρατιώτης στην υπηρεσία της διαφθοράς» συνοψίζει ο Ντριου Σάλιβαν, συνιδρυτής του OCCRP και ερευνητικός δημοσιογράφος ο ίδιος. «Πολεμά και σκοτώνει για να εγκαταστήσει τη διαφθορά, η ομάδα Βάγκνερ δεν είναι παρά μια ομάδα οργανωμένου εγκλήματος με την έγκριση της ρωσικής κυβέρνησης. Εκτός από τη Συρία, τα μακρά ίχνη αίματος οδηγούν στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Σουδάν, τη Σομαλία και το Μάλι».

Οι άνθρωποι της ομάδας Βάγκνερ είναι ύποπτοι για δολοφονίες, βιασμούς και βασανιστήρια, ακόμη και σε συνοικίες έξω από το Κίεβο, σύμφωνα με την έκθεση του δικτύου OCCRP από τα τέλη Δεκεμβρίου. Στην Αφρική ο Πριγκόζιν συνδέεται με ορυχεία χρυσού και διαμαντιών. Ειδικοί πιστεύουν ότι λόγω εξάντλησης του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία ο Πριγκόζιν παίζει καθοριστικό ρόλο στο πεδίο της μάχης, ενώ θεωρούν ότι η αυξανόμενη επιρροή του αποτελεί σημάδι απώλειας ελέγχου από τον Πούτιν, ο οποίος ως επικεφαλής των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων ευθύνεται τελικά για τις πολλές ήττες στον πόλεμο στην Ουκρανία. Αλλά θα μπορούσε ο Πριγκόζιν να είναι ένας πιθανός διάδοχος του Πούτιν και ο νέος ισχυρός άνδρας στη Μόσχα, όπως ορισμένοι ήδη τον παρουσιάζουν; Ο πολιτικός επιστήμων Αμπάς Γκαλιαμόφ πιστεύει ότι ο «μάγειρας του Πούτιν» είναι πολύ δημοφιλής και λόγω της ενεργού παρουσίας του στα ΜΜΕ, την ώρα που άλλοι στη Μόσχα, συμπεριλαμβανομένου και του Πούτιν, έχουν χάσει σε επιρροή. Σε ένα χρόνο θα γίνουν εκλογές αλλά ο Γκαλιαμόφ δεν του δίνει καμιά προοπτική. «Ο φόβος ενός παντοδύναμου Πριγκόζιν συσπειρώνει τις ελίτ στη Ρωσία. Κι αυτές ξέρουν πώς να αποτρέψουν έναν πρόεδρο Πριγκόζιν».

Ουλφ Μάουντερ/dpa

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου