Η εξέγερση της σάρκας

«Στην αδυσώπητη πάλη του Πνεύματος και του Σώματος, όπου το Πνεύμα εκφράζει καθετί Ιερό και το Σώμα καθετί Ανόσιο, ο ερωτισμός ταξινομείται μαζί με τις άλλες σωματικές εκκρίσεις. Οφείλουμε να τον αντιμετωπίζουμε – κατά τον πάπα Ιννοκέντιο τον Τρίτο – με την ίδια περιφρόνηση που αντιμετωπίζουμε το φτύσιμο, την ούρηση και την αφόδευση.

Ηδη από τον τέταρτο αιώνα ο Αγιος Αυγουστίνος (που δεν στάθηκε άμοιρος σαρκικών απολαύσεων) θεωρεί ότι το σεξ και τα επαχθή του συμπαρομαρτούντα – ο δύσκολος τοκετός, ο πόνος της γέννας – είναι μέρος της τιμωρίας του Θεού για το προπατορικό μας αμάρτημα. Εκείνοι ιδίως που αφιερώνονται στον Κύριο στις σκήτες και στα μοναστήρια δεσμεύονται να δώσουν τη μάχη κατά της εξεγερμένης σάρκας μέχρις εσχάτων. Οι ερημίτες και οι καλόγεροι αδυνατούν να συμφιλιωθούν ακόμη και με την ιδέα μιας ονείρωξης ή μιας ακούσιας στύσης. Τιμωρούν τα ανυπάκουα γεννητικά τους όργανα με τον πιο βάναυσο τρόπο -με καυτά σίδερα, με δηλητηριώδη ερπετά, με κρύα μέταλλα. Παρόμοια μαρτύρια περιμένουν και όσες καλόγριες παραστρατούν».

Απόσπασμα από τη βιβλιοπαρουσίασή μου της μελέτης της Ιζαμπέλ Τανγκ «Πορνογραφία· η κρυφή ιστορία του πολιτισμού»
(Οξύ, 2001) στα «ΝΕΑ» (8/8/2001).

Τελευταία φορά που πέρασα από το Μαρόκο, τον Μάιο του 2013, παρατήρησα κάτι που, παραδόξως, δεν είχα προσέξει τις προηγούμενες φορές: πολλές, αν όχι οι περισσότερες από τις πολυκατοικίες στις παράκτιες ζώνες είχαν στραμμένα τα νώτα τους προς τη θάλασσα· κάτι τόσο αλλόκοτο, όσο και αν οι δικές μας αντίστοιχες στην παραλιακή «έβλεπαν» προς το βουνό.

Προς ενίσχυση αυτής της παραξενιάς υπέπεσε στην αντίληψή μου ότι στην παραλία της Καζαμπλάνκα, μιας από τις ομορφότερες κι εκτενέστερες παραλίες της υφηλίου (πρώτη επιλογή για τα εξωτερικά γυρίσματα της «Τροίας» του Βόλφγκανγκ Πέτερσεν, με δεύτερη – για λόγους ασφαλείας, μετά την εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ – κάποια υποδεέστερη παραλία στο Μεξικό), με τον υδράργυρο σκαρφαλωμένο ήδη στους 35 βαθμούς Κελσίου, κυκλοφορούσαν μονάχα δύο μεσόκοπες γυναίκες, η μία με τσαντόρ, η άλλη με μπούργκα.

Ηταν φανερό ότι βρισκόσουν απέναντι σ’ έναν πολιτισμό «εχθρικό» προς το ημίγυμνο ή πόσω μάλλον – θοῦ, Κύριε, φυλακὴν τῷ στόματί μου – το γυμνό ανθρώπινο σώμα. Σημειωτέον ότι το Μαρόκο εξακολουθεί να θεωρείται ως ένα από τα πλέον «εκκοσμικευμένα» μουσουλμανικά κράτη και, διά της εις άτοπον απαγωγής ή/και μόνο με γνώμονα την αποκρουστική καθημερινή ειδησεογραφία, μπορούμε να φανταστούμε τι συμβαίνει στα λιγότερο μετριοπαθή. Προκειμένου να συμπληρώσουμε την τριπλέτα των μονοθεϊστικών θρησκειών που έχουν ανοίξει αδιάλλακτο μέτωπο με τη σάρκα, δεν έχουμε παρά να ανατρέξουμε στο αυτοβιογραφικό πόνημα της Ντέμπορα Φέλντμαν «Unorthodox» (Παπαδόπουλος, 2020) που σημείωσε τεράστια επιτυχία κατά την τηλεοπτική μεταφορά του στο Netflix και μας ξενάγησε στα σκοτεινά κατατόπια μιας φονταμενταλιστικής εβραϊκής κοινότητας.

Αυτές τις ημέρες προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες η ιταλική ταινία «Στη σκιά του Καραβάτζιο» (2022) του Μικέλε Πλάσιντο, ένα biopic που φιλοδοξεί να ρίξει φως στην ταραχώδη ζωή και τον αινιγματικό θάνατο του μεγάλου ζωγράφου (η ταινία, σε αντίθεση με τους ιστορικούς που ακόμη ερίζουν, υιοθετεί ανεπιφύλακτα μια από τις εκδοχές του θανάτου του).

Πρώτος ο Καραβάτζιο τόλμησε να χρησιμοποιήσει ως μοντέλα πόρνες και ληστές για να απαθανατίσει τα πρόσωπα του «Θείου Δράματος». «Ναι, εμένα μια πουτάνα», καυχιέται στην ταινία ένα από τα μοντέλα του, «θα με προσκυνούν ως Παναγία στον αιώνα τον άπαντα». Αυτήν ακριβώς τη «βλασφημία» δεν του συγχώρησε η Καθολική Εκκλησία  – και δεν θα του συγχωρούσε ποτέ καμία εκκλησία και καμία θρησκεία, εδώ που τα λέμε.