Οι δέκα βασικότεροι γεωπολιτικοί κίνδυνοι για το 2023

Το 2022 ήταν μία χρονιά που εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία γεννήθηκαν δύο νέες μεγάλες κρίσεις, η ενεργειακή κρίση και η ύφεση που προκλήθηκε από την έκρηξη του πληθωρισμού.  Παρά ταύτα, ο κορυφαίος κίνδυνος για το 2023 εξακολουθεί να εντοπίζεται στο μέτωπο του πολέμου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας.

Από τον πόλεμο αυτό θα προκύψουν μεγάλοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι με τελικό αποτέλεσμα την αλλαγή του status quo. Στο ίδιο πλαίσιο υπάρχει μία μικρή ομάδα ατόμων που έχει καταφέρει να συγκεντρώσει μεγάλη δύναμη, λαμβάνοντας αποφάσεις μεγάλης γεωπολιτικής συνέπειας σε αδιαφανή περιβάλλοντα.

Οι δέκα κορυφαίοι κίνδυνοι

1. Η Ρωσία στον ρόλο του rogue state

Εάν η Ρωσία στριμωχτεί ή χάσει τον πόλεμο στην Ουκρανία τότε θα μετατραπεί από περιφερειακή υπερδύναμη σε ένα επικίνδυνο, απρόβλεπτο κράτος που θα αποτελέσει σίγουρο κίνδυνο για την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Η Ρωσία αναμένεται να στραφεί σε ασύμμετρο πόλεμο με την Δύση σε περίπτωση που δει ότι αντιμετωπίζει την διεθνή απομόνωση και την πίεση στο εσωτερικό μέτωπο.

Μέχρι τώρα ο Πούτιν ήταν πάντα προσεκτικός απέναντι στην Δύση, όμως το 2023 αντιμετωπίζει την έλλειψη της κίνησης που θα σώσει την παρτίδα, οπότε

Α)  Η Ρωσία θα συνεχίσει να κλιμακώνει την ένταση κόντρα στην Δύση

Β) Ο Πούτιν θα συνεχίσει τις πυρηνικές απειλές μην έχοντας άλλους κρυφούς άσσους

Γ)  Οι κυβερνοεπιθέσεις που συνδέονται με το Κρεμλίνο θα συνεχίσουν να γίνονται προκειμένου να αποσπώνται πληροφορίες.

Δ) Οι επιθέσεις στις υποδομές «κλειδιά» θα συνεχιστούν

Ε) Η Ρωσία θα μεγιστοποιήσει τις απόπειρες να εμπλακεί στο αποτέλεσμα των εκλογών των χωρών της δύσης, ενώ χρηματοδοτούν την παραπληροφόρηση.

2. Στο μάξιμουμ οι εξουσίες του Σι Τζινπίνγκ

Την ώρα που η Ρωσία αρχίζει να μετρά πληγές από τα μέτρα της Δύσης, οι ΗΠΑ συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, ο Σι Τζινπίνγκ γίνεται ολοένα και ισχυρότερος. Ο Κινέζος Πρόεδρος εξασφάλισε την Τρίτη του θητεία, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο τις αρμοδιότητες του.

Αυτή είναι από μόνη της μία μεγάλη πρόκληση, λόγω του ρόλου της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία.

Σε αυτό το σημείο διαπιστώνονται κίνδυνοι σε τρεις τομείς που προέρχονται από τον Σι:

Α) Παρά τις διαδηλώσεις θα συνεχιστούν οι αρνητικές επιπτώσεις λήψης αποφάσεων στη δημόσια υγεία και σε προβλήματα όπως ο κορονοϊός.

Β) Ο Σι Τζινπίνγκ θα προσπαθήσει να ελέγξει οικονομικά την Κίνα λαμβάνοντας αυθαίρετες αποφάσεις και προκαλώντας αστάθεια πολιτικής σε μία χώρα που παρά την ευημερία της έχει αποδυναμωθεί μετά τα δύο χρόνια ακραίων ελέγχων για τον Covid.

Γ) Η Δύση θα συνεχίσει να αντιδρά στην συνταγή που εφαρμόζει ο Σι στην εξωτερική πολιτική.

3. Η απελευθέρωση της τεχνολογικής εξέλιξης

Τα τελευταία χρόνια η τεχνολογία επεκτείνεται και εξελίσσεται συνεχώς. Πολλές φορές παράγει εργαλεία που υπονομεύουν άμεσα την δημοκρατία ως άμεση συνέπεια επιχειρηματικών μοντέλων που οδηγούν στην ανάπτυξη.

Η τεχνολογική εξέλιξη στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης αντιπροσωπεύει μία σταδιακή αλλαγή στην δυνατότητα της να χειραγωγεί τους ανθρώπους και να προκαλεί διαταραχή στην κοινωνία. Το 2023 είναι ένα σημείο καμπής για το ζήτημα αυτό, βοηθώντας τους αυταρχικούς ηγέτες να υπονομεύσουν την δημοκρατία στο εξωτερικό και να καταπνίξουν την διαφωνία στο εσωτερικό.

4. Παγκόσμιο πρόβλημα ο πληθωρισμός

Το 2022 είναι το έτος που ο πληθωρισμός ανέβηκε στα ύψη, με τις πολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις να αρχίσουν να κάνουν την εμφάνιση τους το 2023. Ως γνωστόν, ο πληθωρισμός είναι ο βασικός μοχλός που ενεργοποίησε την παγκόσμια ύφεση. Ο συνδυασμός πληθωρισμού, αύξησης των επιτοκίων και ανεπαρκούς δημοσιονομικής πολιτικής θα ωθήσει την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση.

Λόγω της αποδυνάμωσης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, η παγκόσμια ανάπτυξη πρόκειται να παρουσιάσει επιβράδυνση κατά 3% το 2022 και 2% το 2023. Θετικό στοιχείο αποτελεί η απουσία χρηματοοικονομικών ανισορροπιών, η οποία περιορίζει το βάθος της ύφεσης.

Μεγάλο κίνδυνο θα αντιμετωπίσουν οι χώρες που προσέρχονται στις κάλπες φέτος: Τουρκία, Ισπανία, Αργεντινή, Νιγηρία και Πολωνία.

5. Νέος γύρος αντιπαράθεσης Ιράν – Δύσης

Αν και οι ΗΠΑ και το Ιράν έφτασαν πολύ κοντά στην υπογραφή συμφωνίας για το πυρηνικό οπλοστάσιο, τελικά οι διαδικασίες δεν ευοδώθηκαν. Από την άλλη, οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις σε όλη την χώρα συνεχίζονται.

Η Τεχεράνη ήδη έχει κλιμακώσει το πυρηνικό της πρόγραμμα.  Την ίδια ώρα παρέχει υλική υποστήριξη στην πολεμική μηχανή του Πούτιν. Όλα αυτά τα στοιχεία συνηγορούν στην δημιουργία νέας αντιπαράθεσης μεταξύ του Ιράν και της Δύσης.

6. Κλιμακώνεται η ενεργειακή κρίση

Από την μία, οι αλλαγές στην γεωπολιτική σκακιέρα, από την άλλη, οι οικονομικές αλλαγές θα δημιουργήσουν την κλιμάκωση της κρίσης στην αγορά ενέργειας για το 2023. Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει νέες αυξήσεις στο κόστος του ρεύματος για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Αυτό σημαίνει ότι η ανάπαυλα που φαίνεται να υπάρχει τις πρώτες μέρες του νέου έτους είναι προσωρινή και τα κράτη βρίσκονται ακόμα μακριά από το μάτι του κυκλώνα.

Σε ότι αφορά το πετρέλαιο, ο συνδυασμός της οικονομικής ανάκαμψης της Κίνας και της ήπιας ύφεσης των ΗΠΑ θα εντείνει την αύξηση της ζήτησης αργού πετρελαίου και θα αποκαλύψει έλλειψη νέας προσφοράς. Στο πρόβλημα συμβάλλει ήδη η μείωση της ρωσικής παραγωγής και η απουσία πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν.

Σε ότι αφορά το φυσικό αέριο, η ανάγκη της ΕΕ να γεμίσει τις εγκαταστάσεις του φυσικού αερίου από το δεύτερο τρίμηνο του 2023, θα αυξήσει τον ανταγωνισμό για το LNG, δημιουργώντας μεγαλύτερη ζήτηση για φυσικό αέριο από τη Νορβηγία και τη Βόρεια Αφρική.

7. Στην «κατάψυξη» η παγκόσμια ανάπτυξη

Μέχρι σήμερα η παγκόσμια οικονομία έχει τριπλασιαστεί σε μέγεθος, ενώ σχεδόν όλες οι χώρες έχουν γίνει σημαντικά πλουσιότερες από την κατάσταση στην οποία βρίσκονταν. Τα δεδομένα αυτά πλέον έχουν αντιστραφεί μετά από τρία χρόνια, όπου η ανθρωπότητα έχει βιώσει την πανδημία, τον πόλεμο και την έκρηξη του πληθωρισμού.

Από τότε που χτύπησε ο κορονοϊός και η οικονομία «πάγωσε» για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα το αντίκτυπο ήταν μεγάλο και παγκόσμιο. Πάνω από το 90% των χωρών παρουσίασαν πτώση στην ανθρώπινη ανάπτυξη το 2020 ή το 2021. Το 2023, δισεκατομμύρια άνθρωποι θα καταστούν πιο ευάλωτοι καθώς «σβήνονται» όλο και περισσότερες κατακτήσεις στον τομέα της οικονομίας, της ασφάλειας και της πολιτικής.

8. Διχασμένες οι Ηνωμένες Πολιτείες

Από σήμερα (03/01) που ορκίζονται οι νέοι βουλευτές, οι Ρεπουμπλικάνοι αναλαμβάνουν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων. Αυτό σημαίνει ότι ο Μπάιντεν δεν θα μπορεί πλέον να περνάει με ευκολία την ατζέντα του από το Κογκρέσο, αλλά θα πρέπει να βρίσκει ισορροπίες προκειμένου να περνούν τα νομοσχέδια.

Το ερώτημα είναι αν οι Ρεπουμπλικάνοι θέλοντας να κερδίσουν τις επόμενες προεδρικές εκλογές είναι διατεθειμένοι να εμποδίσουν την ατζέντα του Μπάιντεν. Βέβαια, η Γερουσία έχει την δυνατότητα να μπλοκάρει τα νομοσχέδια που προέρχονται από την Βουλή, οπότε κάλλιστα δημιουργείται η απορία αν οι Ηνωμένες Πολιτείες μείνουν ακυβέρνητες με το ένα σώμα του Κογκρέσου να μπλοκάρει το άλλο.

Μία κίνηση που θα μπορούσε να κάνει ο Μπάιντεν για να μπορέσει να κυβερνήσει το υπόλοιπο της θητείας του είναι να ανακοινώσει την υποψηφιότητα του για τις επόμενες εκλογές. Σε μία τέτοια περίπτωση μπορεί απευθείας να κατηγορήσει τους Ρεπουμπλικάνους για καιροσκοπισμό και πολιτικό εκβιασμό, κερδίζοντας έτσι το στοίχημα της ακυβερνησίας.

9. Η έκρηξη του Tik Tok

Το Tik Tok αντιμετωπίζει εκρηκτική άνοδο το τελευταίο διάστημα. Όμως υπάρχει και το πρόβλημα της Generation Z που είναι η πρώτη που δεν έχει εμπειρία ζωής στο διαδίκτυο.

Η γενιά αυτή έχει την δυνατότητα και το κίνητρο να οργανωθεί στο διαδίκτυο για να αναμορφώσει, τόσο την εταιρική, όσο και τη δημόσια πολιτική, κάνοντας πιο δύσκολη την ζωή για τις πολυεθνικές και διαταράσσοντας την πολιτική με το πάτημα ενός κουμπιού.

10. Κρίση ακόμα και στο νερό

Το 2023 η ανησυχία για το νερό αναμένεται να γίνει μία παγκόσμια και συστημική πρόκληση. Την ίδια ώρα οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο την αντιμετωπίζουν ως μία προσωρινή κρίση.

Το προηγούμενο έτος, η υποχώρηση της στάθμης των υδάτων ήταν υπεύθυνη για την επιδείνωση της επισιτιστικής κρίσης στην Αφρική, έθεσε εμπόδια στην ναυτιλία και την πυρηνική παραγωγή στην Ευρώπη και οδήγησε στο κλείσιμο των κάποιων εργοστασίων στην Κίνα. Το πρώτο μέτρο που έλαβαν οι ΗΠΑ ήταν ο περιορισμός της ύδρευσης στις δυτικές πολιτείες και προκάλεσε κοινωνικές αναταραχές στην Λατινική Αμερική.

Όμως οι προβλέψεις για το 2023 είναι πολύ χειρότερες. Πρώτον, η στάθμη στα ποτάμια θα πέσει σε χαμηλά επίπεδα και δεύτερον τα δύο τρίτα των εταιρειών σε παγκόσμια κλίμακα θα αντιμετωπίσουν κινδύνους, τόσο στις λειτουργίες όσο και στις αλυσίδες εφοδιασμού τους.