«Εν οίδα, ότι ουδέν οίδα»

Επί τρίωρο απολογήθηκε χθες βράδυ (σ.σ. Πέμπτη 19 Ιουνίου 1975) ο Μαρκεζίνης. Κατέθεσε πολυσέλιδο απολογητικό υπόμνημα και απάντησε σε ερωτήσεις του κ. ανακριτού.

Αν και δεν έγινε γνωστό, λόγω της μυστικότητος της ανακρίσεως, τι συγκεκριμένα υποστήριξε για την αντίκρουση τής εναντίον του κατηγορίας, υπάρχουν πληροφορίες ότι ισχυρίσθηκε πως:

1. Δεν ενημερώθηκε για την επέμβαση του Στρατού. Στις 6 το απόγευμα της Παρασκευής —16 Νοεμβρίου 1973— είχε επικοινωνία με τον τότε αρχηγό Αστυνομίας Δασκαλόπουλο (έχει κριθή μη προφυλακιστέος), ο οποίος τον διαβεβαίωσε ότι «όλα κάτω είναι ήρεμα». Στις 8 μ.μ. τού τηλεφώνησε ο Ζαγοριανάκος (έχει κι’ αυτός κριθή μη προφυλακιστέος) και του είπε ότι «χαλάει ο κόσμος στην Ομόνοια». Στις 12 τα μεσάνυχτα κάποιος τον ενημέρωσε με την φράση: «Ακούω τανκς να κατεβαίνουν».

2. Δεν θα υπήρχε λόγος να υποβληθή αίτηση της Αστυνομίας για επέμβαση του Στρατού, αν η πρώτη είχε φροντίσει ν’ αντιμετωπίση με δικό της «εξοπλισμό» τις φοιτητικές διαδηλώσεις.

3. Την ευθύνη για την υποβολή της αιτήσεως επιρρίπτει στον επικεφαλής των αστυνομικών δυνάμεων στο Πολυτεχνείο Χριστολουκά (έχει προφυλακισθή), τονίζοντας ότι αυτός έκρινε το αναγκαίο της στρατιωτικής επεμβάσεως.

4. Ο ίδιος δεν ενημερώθηκε καθόλου για την στρατιωτική επιχείρηση. Ζήτησε, μάλιστα, επίσημα στοιχεία για τον αριθμό των θυμάτων και δεν του δόθηκαν μέχρι της ανατροπής του. Έμαθε μόνο ότι υπήρχαν 16 νεκροί.

5. Τον Παπαδόπουλο τον είδε το μεσημέρι της 16ης Νοεμβρίου στην σύσκεψη που έγινε στο γραφείο του. Τον ξαναείδε την επομένη στις 9.30 το πρωί. «Επομένως —είπε— δεν γνωρίζω κατά ποιον τρόπο ενήργησε την νύκτα».

Αρκετές φορές αναφέρθηκε στην απόφασή του να διενεργήση εκλογές. Για την εμφάνισή του στο Πεντάγωνο και τα «συγχαρητήρια» που μοίρασε για την «σωτήρια επέμβαση» του Στρατού προς «αντιμετώπιση του εσωτερικού εχθρού», είπε ότι υποχρεώθηκε να το κάνη, ότι δεν χρησιμοποίησε χειρόγραφο, αλλά ένα… διάγραμμα.

Για ν’ αποσείση κάθε ευθύνη για τα αιματηρά γεγονότα του Νοεμβρίου 1973, προβάλλει συνεχώς το επιχείρημα ότι οι στρατιωτικοί τον έβλεπαν σαν «κόκκινο πανί» και σαν «διάβολο». «Μας τα κάνει θάλασσα αυτός με τις εκλογές που θέλει», υποστηρίζει ότι έλεγαν.

Αυτά αναφέρονταν στο φύλλο των «Νέων» που είχε κυκλοφορήσει την Παρασκευή 20 Ιουνίου 1975.

Αυτά, σε γενικές γραμμές, είχε καταθέσει στον ανακριτή ο Σπύρος Μαρκεζίνης, ο πρωθυπουργός της χώρας όταν έλαβαν χώρα τα δραματικά γεγονότα του Πολυτεχνείου.

Δεν ήταν, λοιπόν, ενήμερος για τη στρατιωτική επιχείρηση στο Πολυτεχνείο και δεν είχε καμία επαφή με τον Παπαδόπουλο τις κρίσιμες ώρες.

Η Αστυνομία ήταν εκείνη που δεν έκανε τη «δουλειά της» όπως θα έπρεπε, γι’ αυτό και υποχρεώθηκε να ζητήσει τη συνδρομή του Στρατού.

Οι στρατιωτικοί, αυτοί που ο ίδιος «υποχρεώθηκε» να συγχαρεί για τις αποτρόπαιες πράξεις τους, τον είχαν βάλει στο στόχαστρο, επειδή ήθελε να προβεί στη διεξαγωγή εκλογών κι έτσι τους χαλούσε τα σχέδια.

Με μια φράση: «Εν οίδα, ότι ουδέν οίδα». Καμία ανάληψη ευθύνης, καμία μεταμέλεια, καμία συντριβή. Ούτε ίχνος αξιοπρέπειας.

Ακόμα και η φωτογραφία που είχε δημοσιευτεί την ημέρα εκείνη στα «Νέα» ήταν εξόχως αποκαλυπτική: ο Μαρκεζίνης είχε προσέλθει στον ανακριτή χαμογελαστός, αμέριμνος.

Στο μυαλό μου έρχονται οι απόψεις του Ευάγγελου Αβέρωφ – Τοσίτσα, αυτές που μόλις προχθές είχαμε παραθέσει:

Η «Επιστροφή στις Μυκήνες» […] διαγράφει μια λύση για όσους είναι υπεύθυνοι τέτοιων συμφορών: αν ήταν αγνοί στις προθέσεις, αν είναι τίμιοι, πρέπει να φερθούν απόλυτα τίμια ως το τέλος. Να επωμισθούν ως το τέλος τις ευθύνες τους, και να δεχθούν, θεληματικά, λεβέντικα, να πληρώσουν προσωπικά, έστω και με το κεφάλι τους. Τότε ο Λαός όχι μόνο συγχωρεί, αλλά θαυμάζει και βραβεύει.