«Κρατιούνται από ένα όνειρο»: Οι τελευταίοι μποέμ στο Chelsea Hotel της Νέας Υόρκης

Μία νέα Πάτι Σμιθ σκύβει παιχνιδιάρικα πάνω από έναν τοίχο σε μια ταράτσα, με τα κατάμαυρα μαλλιά της να μπερδεύονται με τον άνεμο καθώς δείχνει προς την κορυφή του Empire State Building στο βάθος. «Ο Ντίλαν Τόμας συνήθιζε να συχνάζει σε αυτή ακριβώς την ταράτσα!» λέει η τραγουδίστρια. «Είμαι σίγουρη ότι ξερνούσε ένα ρούμι παραπάνω». Γελάει και μετά γυρίζει προς την κάμερα. «Πάντα ήθελα να είμαι εκεί που ήταν οι μεγάλοι, καταλαβαίνετε;».

Αυτή είναι η έναρξη του «Dreaming Walls: Inside the Chelsea Hotel», μια ταινία για το διάσημο ορόσημο της Νέας Υόρκης. Κατά τη διάρκεια της 138χρονης ιστορίας του, αυτό το δωδεκαώροφο, βικτοριανό, γοτθικό κτήριο στη Δυτική 23η Οδό σήμαινε πολλά πράγματα για πολλούς ανθρώπους.

Για τη Σμιθ, η οποία έζησε εκεί στις αρχές της δεκαετίας του ’70, τα σφυρήλατα, σιδερένια, ανθισμένα μπαλκόνια του και η ελικοειδής μεγάλη σκάλα του σήμαιναν κάτι το εκκλησιαστικό – «σαν ένα κουκλόσπιτο στη ζώνη του λυκόφωτος», θα έγραφε αργότερα στα υποβλητικά απομνημονεύματά της, «Just Kids».

Δείτε το βίντεο

Κάθε δωμάτιο πολλές ιστορίες

Το ξενοδοχείο διαθέτει 250 δωμάτια, το καθένα από τα οποία διαπνέεται από τη δική του μυθολογία. Η Έντι Σέντγουικ, η ηθοποιός, το μοντέλο και σούπερ σταρ του Γουόρχολ, έβαλε κατά λάθος φωτιά σε ένα στρώμα στο δικό της. Ο Μπομπ Ντίλαν έγραψε το «Sad Eyed Lady of the Lowlands» στο δικό του. Ο Ρόμπερτ Μέιπλθορπ έκανε piercing στις ρώγες του στο δωμάτιο 1017.

Συγγραφείς έχουν γράψει εδώ, καλλιτέχνες έχουν συνθέσει – αλλά για τις Βελγίδες κινηματογραφίστριες Amélie van Elmbt και Maya Duverdier, η ιστορία του Chelsea έχει να κάνει τόσο με τους λιγότερο γνωστούς μακροχρόνιους ενοίκους του, οι οποίοι, κάποιοι ίσως εκπλαγούν όταν μάθουν ότι εξακολουθούν να ζουν εκεί, περιπλανώμενοι στους διαδρόμους του.

Τα «φαντάσματα» του Chelsea Hotel

«Η ιστορία θυμάται τα μεγάλα ονόματα, τις ιστορίες επιτυχίας» λέει η Van Elmbt για το ιμπρεσιονιστικό ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε σε δυόμισι χρόνια. «Κανείς δεν θυμάται αυτούς που ήταν στη σκιά αλλά δημιούργησαν αυτό το γόνιμο έδαφος». Το 2018, η ίδια και η Duverdier παρασύρθηκαν τυχαία στο Chelsea, αφού είχε παρουσιάσει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της στο δρόμο και έπεσε πάνω στη Merle Lister, μια ηλικιωμένη χορογράφο, χορεύτρια και μόνιμη κάτοικο του ξενοδοχείου. «Θέλαμε να δούμε αν θα μπορούσαμε να βρούμε τις δικές μας ιστορίες εδώ» λέει η Duverdier.

Και το έκαναν, με μια κάμερα Bolex και φιλμ 16 χιλιοστών: «Όχι τις ιστορίες που ήδη γνωρίζουμε, αλλά αυτές που δεν έχουμε συναντήσει ακόμα, τους μπίτνικς που «εξακολουθούν να ονειρεύονται την ειδωλοποιημένη ζωή τους»» όπως λέει ο Van Elmbt.

«Η ιδέα της ταινίας είναι ότι το Chelsea υπάρχει πολύ περισσότερο στο μυαλό εκείνων που to επινόησαν εξηγεί. Αυτό σημαίνει ανεμοδαρμένους χαρακτήρες όπως η εννοιολογική καλλιτέχνiς και παλαιότερη κάτοικος Bettina Grossman, η οποία κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων εξέθετε ακόμη φωτογραφίες στα 90 της χρόνια. Και η Lister, της οποίας ο εύθραυστος χορός μάμπο με έναν νεαρό εργάτη οικοδομών με φόντο καλώδια και σκαλωσιές έρχεται να συμβολίσει τη χαρά και τη σύγκρουση που βρίσκεται στην καρδιά αυτής της ταινίας.

Photo: YouTube

Πίσω στον χρόνο

«Στην αρχή» θυμάται η Van Elmbt για το εργοτάξιο που συνάντησαν, «νιώθαμε την ένταση αλλά δεν ήμασταν σίγουροι για το τι συνέβαινε. Κάθε κάτοικος είχε τη δική του ιστορία για τις ανακαινίσεις, μια φαινομενικά ατελείωτη ανανέωση που ξεκίνησε το 2011, όταν το ξενοδοχείο πουλήθηκε σε έναν εργολάβο ακινήτων – και μετά σε έναν άλλο, και μετά σε έναν άλλο». Πηγαίνοντας μπρος-πίσω στο χρόνο, ενώνοντας αρχειακό υλικό με νέο, οι Van Elmbt και Duverdier καταγράφουν αθόρυβα μια κρίση στέγασης χωρίς σαφή λύση.

«Για να συντομεύσουμε την ιστορία, οι εργολάβοι πολυτελών κατοικιών έχουν μετακομίσει και οι μποέμ που δημιούργησαν την αξία του ακινήτου εκδιώκονται».

Στα μισά της ταινίας, η Rose Cory, μια καλλιτέχνιδα περφόρμανς που ζει στο Chelsea από το 1987, αποκαλεί τους εναπομείναντες κατοίκους «κρατούντες». Αυτοί οι ένοικοι, εξηγεί η Duverdier, ζουν σε φτηνά δωμάτια που τους δόθηκαν αρχικά – μια φιλανθρωπική παράδοση που καλλιεργήθηκε από τον εκκεντρικό διαχειριστή και συνιδιοκτήτη Stanley Bard από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και μετά. Πού θα πήγαιναν αυτοί οι ηλικιωμένοι καλλιτέχνες αν δεν μπορούσαν να ζήσουν στο Chelsea με 300 δολάρια το μήνα; Για να συγκρίνετε, τα μικρότερα δωμάτια στο Chelsea ενοικιάζονται σήμερα για πάνω από 300 δολάρια τη βραδιά.

Photo: YouTube

Πριν φτάσει το φανταχτερό πλήθος

«Κρατιούνται από ένα όνειρο» λέει η Duverdier. Η Susan Kleinsinger είναι μία από αυτούς τους ονειροπόλους. Η Skye Ferrante, καταξιωμένη γλύπτρια και πρώην κάτοικος του Chelsea, φιλοτέχνησε πρόσφατα ένα πορτρέτο της Kleinsinger στο ανακαινισμένο μπαρ του λόμπι. «Πηγαίνει εκεί κάτω τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα για να πιει έναν καφέ», μου λέει. Το προσωπικό της δίνει πάντα μια θέση. Ζωγραφίζει τέχνη στην πετσέτα της, λέει, «πριν φτάσει το φανταχτερό πλήθος».

Η Ferrante προσθέτει: «Νομίζω ότι η ταινία αποτυπώνει την αίσθηση νοσταλγίας των ενοίκων και των κατοίκων. Αλλά το Chelsea αντιπροσωπεύει τη Νέα Υόρκη – και η Νέα Υόρκη έχει αλλάξει. Δεν είναι αυτό που ήταν».

Η Ferrante έμεινε σε μία από τις πρόσφατα ανακαινισμένες σουίτες. «Δεν ήταν φτηνή, αλλά ήταν όμορφη», λέει μετρημένα. Ήταν πολύ μακριά από το δωμάτιο που έμενε από το 2018 έως το 2020. «Είχα πολλές ηλεκτρικές θερμάστρες γύρω από τα γυμνά μου μοντέλα» θυμάται «και υπήρχαν πολλά ποντίκια».

Οι αναμνήσεις της Ferrante φέρνουν στο μυαλό ένα προφητικό δοκίμιο που έγραψε ο θεατρικός συγγραφέας Άρθουρ Μίλερ για τη διαμονή του στον έκτο όροφο στις αρχές της δεκαετίας του 1960, στο οποίο αποτίει φόρο τιμής στο τριμμένο χαλί. Το ονόμασε «The Chelsea Affect» και συνόψισε τις δύο πλευρές του ξενοδοχείου με τις λέξεις: «Ένα τρομακτικό και αισιόδοξο χάος που προέβλεπε το μέλλον του hip και ταυτόχρονα την αίσθηση μιας τεράστιας, παλιομοδίτικης, προστατευτικής οικογένειας».

Η Ferrante εκφράζει τη λύπη της για την απώλεια των κοινοτικών καταβολών του Chelsea. «Δεν έχεις πια μια χαοτική κοινότητα καλλιτεχνών να περνούν από εδώ, τόσο μακροπρόθεσμα όσο και βραχυπρόθεσμα. Είναι δυνατόν αυτό να αναγεννηθεί στο Chelsea; Θα χρειαζόταν να διατηρηθούν μερικά δωμάτια ανακαινισμένα για καλλιτεχνικές κατοικίες. Αλλά δεν νομίζω ότι είναι εφικτό. Το νέο Chelsea μπορεί να πρέπει να είναι στην Πόλη του Μεξικού ή κάτι τέτοιο, δεν ξέρω. Η φωνή τhw σβήνει και μετά προσθέτει: Θα πρέπει να είναι λιγότερο καθαρό – και φτηνό.

Photo: YouTube

Photo: YouTube

*Το «Dreaming Walls: Inside the Chelsea Hotel» θα προβάλλεται στους κινηματογράφους του Ηνωμένου Βασιλείου από τις 20 Ιανουαρίου.

*Με στοιχεία από theguardian.com