Πόλεμος στην Ουκρανία: Το κόστος των καταρρίψεων των drones «όπλο» υπέρ της Ρωσίας

Τα ιρανικής κατασκευής drones που χρησιμοποιεί η Ρωσία για να επιφέρει πλήγματα στις ουκρανικές υποδομές έχουν βρεθεί σε πολλές περιπτώσεις στο επίκεντρο των συζητήσεων για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Πρόσφατο άρθρο των Times της Νέας Υόρκης εξετάζει κατά πόσον η απλή τεχνολογία τους – επομένως και το χαμηλό τους κόστος – αποτελεί τελικά πλεονέκτημα και όχι μειονέκτημα για τη ρωσική πολεμική προσπάθεια.

Όπως εξηγεί η αμερικανική εφημερίδα, παρά το γεγονός ότι η Ουκρανία καταφέρνει να καταρρίψει όλο και πιο αποτελεσματικά τα θορυβώδη drones που εκρήγνυνται κατά την πρόσκρουση – είναι χαρακτηριστικό ότι το Σαββατοκύριακο της Πρωτοχρονιάς ο αμυνόμενος στρατός ανακοίνωσε την εξουδετέρωση του συνόλου των 80 που είχε εξαπολύσει η Ρωσία – αρκετοί αναλυτές υποψιάζονται ότι αυτές οι επιτυχίες δεν μπορούν να διαρκέσουν για πάντα.

Η αιτία πίσω από αυτούς τους φόβους είναι εξαιρετικά πεζή: μεγάλο μέρος του εξοπλισμού αεράμυνας που χρησιμοποιεί η Ουκρανία είναι εξαιρετικά ακριβότερος σε σχέση με τα ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Και, μακροπρόθεσμα, αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει προς όφελος της Μόσχας.

Φθηνά drones, ακριβές ρουκέτες

Για την ακρίβεια, ο Αρτέμ Σταρόσιεκ, επικεφαλής της Molfar, μιας ουκρανικής συμβουλευτικής εταιρείας που παρέχει υπηρεσίες στον ουκρανικό στρατό, εκτιμά πως η κατάρριψη ενός drone με τη χρήση ρουκέτας μπορεί να στοιχίσει επτά φορές περισσότερο από την εκτόξευσή του. Και παρόλο που η Ουκρανία έχει δεσμευτεί να συνεχίσει να αμύνεται, τα χτυπήματα των Ρώσων είναι συνεχή και ανελέητα.

Η Molfar υπολογίζει ότι από τον Σεπτέμβριο μέχρι σήμερα, η Ρωσία έχει εκτοξεύσει περίπου 600 drones κατά της Ουκρανίας. Σε συνδυασμό με τα πολυάριθμα πυραυλικά χτυπήματα, οι επιθέσεις αυτές έχουν αφήσει μεγάλα τμήματα της χώρας χωρίς ρεύμα, θέρμανση και νερό στην καρδιά του χειμώνα.

Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed-136 είναι σχετικά απλές συσκευές και αρκετά φθηνές στην κατασκευή τους – η παραγωγή κοστίζει περί τις $20.000 για το καθένα. Αντιθέτως, το κόστος της εκτόξευσης μιας ρουκέτας εδάφους-αέρος κυμαίνεται από τις $140.000 στην περίπτωση του σοβιετικού συστήματος S-300 και μπορεί να αγγίξει ακόμη και τις $500.000 για μια ρουκέτα που εκτοξεύεται από αμερικανικό NASAMS.

Πεδίο δοκιμών

Drones έχουν χρησιμοποιηθεί τόσο για ανίχνευση όσο και για επιθέσεις και από τα δυο στρατόπεδα ήδη από την έναρξη του πολέμου – πρόκειται για την πρώτη φορά που η χρήση τους είναι τόσο εκτεταμένη σε πόλεμο που πραγματοποιείται σε ευρωπαϊκό έδαφος. Για αυτό και ορισμένοι στρατιωτικοί αναλυτές αντιμετωπίζουν την Ουκρανία ως πεδίο δοκιμής υπερσύγχρονων όπλων και συστημάτων πληροφοριών που ενδέχεται να ορίσει τους κανόνες του πολέμου για τις επόμενες γενιές.

Το Κίεβο επιδιώκει τη μυστικότητα σε ό,τι αφορά την αεράμυνά του και το κόστος της, γεγονός που δυσκολεύει την ανάλυση. Είναι ωστόσο γνωστό ότι, αν και τον πρώτο καιρό οι ουκρανικές δυνάμεις είχαν καταφέρει να καταρρίψουν ορισμένα drones με αντιαεροπορικά όπλα ή ακόμη και με ελαφρύ οπλισμό, η κατάσταση άλλαξε όταν οι Ρώσοι άρχισαν να εξαπολύουν επιθέσεις στη διάρκεια της νύχτας.

Τώρα, το Κίεβο στηρίζεται κυρίως στις ρουκέτες που εκτοξεύονται από αεροσκάφη ή συστήματα εδάφους-αέρος. Στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, σύμφωνα με πηγές που επικαλούνται οι Times,  η Ουκρανία χρησιμοποίησε ρουκέτες εδάφους-αέρος από τα συστήματα NASAMS πολλές φορές για να αντιμετωπίσει τα drones.

Πώς υπολογίζεται το κόστος της ασφάλειας;

Το κόστος των καταρρίψεων που πραγματοποιεί ο ουκρανικός στρατός διαφέρει ανάλογα με τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται κάθε φορά, ενώ ταυτόχρονα είναι αδύνατο να εκτιμηθεί με ευκολία.

Όπως εξηγεί στους Times ο Τζορτζ Μπάρος, αναλυτής του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου, υπάρχει περίπτωση η Ουκρανία να χρησιμοποιεί τα πιο προηγμένα συστήματα αεράμυνας για να προστατεύσει ευαίσθητες και κρίσιμες υποδομές.

Για παράδειγμα, η κατάρριψη ενός drone έχει πολύ μικρότερο κόστος από την επισκευή ενός κατεστραμμένου σταθμού ηλεκτροπαραγωγής – και, φυσικά, μπορεί να σώσει ανθρώπινες ζωές.

Ο Ματιέ Μπουλέζ, ερευνητής στο Πρόγραμμα για τη Ρωσία και την Ευρασία του Chatham House, ενός ερευνητικού οργανισμού με έδρα το Λονδίνο, τονίζει μιλώντας στους Times ότι «το κόστος δεν έχει καμία σημασία στο βαθμό που η Δύση συνεχίζει να προσφέρει βοήθεια στην Ουκρανία. Τα προβλήματα για το Κίεβο θα ξεκινήσουν όταν δεν θα έχει στη διάθεσή του άλλα πυρομαχικά για να καταρρίψει τα drones».

Αλλαγές τακτικής

Οι Ουκρανοί ήδη προειδοποιούν ότι η Ρωσία αλλάζει τις τακτικές της, ενώ ταυτόχρονα, ο Λευκός Οίκος έχει δηλώσει ότι υπάρχουν αναφορές πως Κρεμλίνο και Τεχεράνη επιχειρούν να δημιουργήσουν κοινή γραμμή παραγωγής drones στη ρωσική επικράτεια. Μακροπρόθεσμα, εξηγεί ο Μπουλέζ, αυτό θα διευκολύνει τη Ρωσία στις επιθέσεις αυτής της μορφής.

Αυτός ίσως είναι και ο λόγος, σύμφωνα με τον ερευνητή, που η Ουκρανία αλλάζει επίσης τακτική και πραγματοποιεί επιθέσεις βαθιά στη ρωσική επικράτεια. Στόχος των χτυπημάτων, όπως αναφέρει στους Times, είναι «να αυξήσει την αποτροπή, μειώνοντας την πίεση που δέχεται η αεράμυνά της».

Από την πλευρά της, η Μόσχα έχει ήδη προχωρήσει σε σημαντικές τροποποιήσεις στις επιθέσεις της.

Όλο και περισσότερα από τα εκρηκτικά drones απογειώνονται τη νύχτα και πετούν σε χαμηλό ύψος κατά μήκος του ποταμού Δνείπερου, δυσκολεύοντας τον εντοπισμό τους από τις ουκρανικές δυνάμεις.